Mintga onn cumpara il panorama da dependenza. In rapport che mussa, tge che vegn consumà en Svizra. El prenda sut la marella sis categorias:
Alcohol
Il consum d'alcohol quotidian giaja enavos, ma il baiver sturn (Rauschtrinken) restia sin memia aut nivel, constateschan ils experts. 12% da la populaziun sur 15 onns baivia la mesadad da tut l'alcohol che vegn consumà en Svizra. Las consequenzas sajan problems da sanadad e passa 1'500 mortoris per onn. Tar var la mesadad dals delicts da violenza analisads en il spazi public gioghia alcohol ina rolla. «Dependenzas Svizra» di che la politica saja inactiva per prevegnir al consum problematic. La responsabladad saja be tar ils consuments. Quests problems chaschunian mintga onn custs da 2,8 milliardas francs.
Products da tubac e da nicotin
Ils experts crititgeschan che l'industria da tubac e nicotin gioghia ina memia gronda rolla. Uschia per exempel er en il parlament federal, cura che lez realiseschia l'iniziativa dal pievel «Uffants senza tubac». L'industria saja en tschertga da pussaivladads da far reclama. Ma mintga sort da reclama che cuntanschia uffants e giuvenils saja tenor la Constituziun svizra scumandada. Tenor «Dependenzas Svizra» duai la voluntad dal pievel avair dapli pais, ch'ils interess finanzials d'ina industria che fetschia dependent la giuventetgna. Cigarettas electronicas per exempel sajan concepidas sapientivamain per giuvenils e promovien il consum da nicotin tar quels. Per proteger ils uffants ed ils giuvenils pretenda il rapport in scumond naziunal.
Cannabis ed autras drogas illegalas
Proximamain vegn il parlament a Berna a tractar in sboz da la lescha davart cannabis. Quest sboz sa basa sin ils emprims resultats dad emprovas da pilot ch'èn vegnidas fatgas en diversas citads en Svizra. Ordlunder pudessi dar in model da regulaziun, en il qual la protecziun da la sanadad haja prioritad. Sch'il project vegnia dentant refusà pudessia quai chaschunar ina nova iniziativa da legalisar cannabis. Dentant ina che dess pli pauc pais a la protecziun da giuvenils e la protecziun da sanadad, da quai admoneschan ils experts dal rapport.
La situaziun dal consum e dal commerzi da drogas en il spazi public resta precara, constatescha «Dependenzas Svizra». La politica haja bain investì en meds per rinforzar las mesiras existentas, quai na bastia dentant betg dapertut. I stoppian vegnir examinadas novas mesiras per sustegnair persunas pertutgadas e che calman la situaziun en il spazi public.
Medicaments psicoactivs
Las cifras da vendita da meds da durmir e da quietar sco era da medicaments che cuntegnan opioids restan dapi intgins onns relativamain stabilas. Ma a medem temp vegnian tractadas pli e pli savens persunas giuvnas sut 25 onns cun in consum problematic da meds da durmir e da quietar. Plinavant paran umans ch'èn en situaziuns vulnerablas da consumar pli savens tals meds: quai èn tenor il rapport persunas attempadas, abitantas ed abitants da chasas da tgira, requirents d'asil e persunas arrestadas.
Gieus da fortuna e da daners
45% da la populaziun svizra a partir da 15 onns ha giugà ils ultims 12 mais gieus da fortuna u da daners. Il pli savens sajan quai lottarias. 4,3% da la populaziun sur 15 onns haja in cumportament problematic en quest connex. Ristgs da dependenza vegnian cunzunt constatads tar gieus online, gieus d'automats e scumessas da sport. Umens giuvens sajan pertutgads spezialmain, din las expertas ed ils experts. Medemamain saja la clientella exposta a reclama, era per purschidas illegalas. «Dependeza Svizra» pretenda perquai da limitar il marketing – per uschia proteger persunas che giogan. Las perditas da daners da las persunas che giogan èn s'augmentadas vinavant sin passa duas milliardas francs. Debits da gieus per daners èn in dals temas principals en connex cun la cussegliaziuns da debits.
Activitads online
Medias socialas e gieus da video han blers aspects positivs. Las purschidas èn però era lieus commerzials che cuntegnan mecanissems manipulativs, uschia analisescha il rapport. Part da quai fan algoritems che fan diever da datas davart il cumportament dals utilisaders – cun la ristga da vegnir manipulads. Latiers vegnan designs cun elements da fortuna e gieus per daners. La fatschenta cun l'attenziun creschia: var 7% da la populaziun a partir da 15 onns haja in cumportament problematic areguard servetschs online, quai sajan circa 500'000 persunas pertutgadas. La gruppa da persunas il pli fitg pertutgada è quella tranter 15 e 24 onns (22,2%), persunas giuvnas nizzegian en general il pli savens l'internet. «Dependenzas Svizra» pretenda mesiras cunter designs che fan vegnir dependentas las persunas.
Il commerzi cun la dependenza
Il titel dal panorama da quest onn è «il commerzi cun la dependenza». L'industria da tubac, sviluppaders da gieus da video e dealers da substanzas illegalas profitan numnadamain da persunas dependentas. Sco ch'il pledader da medias da «Dependenzas Svizra» Markus Meury di, saja quai in commerzi enorm.
Quai hajan ins vis il 2018 cura che l'autoritad da mangiativas americana ha publitgà in plan da sminuir il nicotin en cigarettas. Lura haja dà in crash tar las aczias da tubac, di Markus Meury.
Ina dependenza è la megliera loialitad da clients.
Era cun gieus da fortuna pon ins far in grond gudogn, di il pledader da medias vinavant. Cun musica, suns e gieus animants tegnian ils sviluppaders uschè ditg sco pussaivel vi da giugar la glieud. Era sin nivel illegal fan firmas profit, tenor il panorama 2025. Dealers e furniturs fan dapli daners, sche dapli glieud è dependenta da drogas sco heroin u cocain.
I dat damai bleras differentas dependenzas, e tenor il panorama 2025 da «Dependenzas Svizra» datti era bleras modas da profitar da quellas.