Il mument datti trais fasas da realisaziun da las ovras solaras grondas en il chantun. En l’emprima categoria tutga il mument sulet ina ovra solara gronda. Numnadamain Sedrunsolar da l’energia alpina en Tujetsch. Qua han ins gia realisà 19 maisas cun panels solaras ed era ina pitschna ovra da test è gia dapi passa in onn en funcziun. Quasi en questa categoria tutga l’ovra solara a Madrisa sur la vischnanca da Claustra. Qua han ins las lubientschas ed era la decisiun d’investir en il project, uschia che las lavurs pon cumenzar la primavaira.
La segunda categoria da projects èn tals cun ina lubientscha sin maisa, ma il mument anc senza ina decisiun d’investir. Quai èn ils projects da l’Axpo en Surselva, pia a Nalps en Val Tujetsch u er il project en il territori da skis a Mustér, ch’ha survegnì avant curt la lubientscha. Er en questa categoria tutga il project da la Repower sin il Vorab, era qua n'è la decisiun d’investir anc betg prendida.
E la terza categoria èn tut las ulteriuras ovras planisadas, nua che las lubientschas mancan anc il mument, per exempel a Scuol en l’Engiadina Bassa.
Sfidas en la realisaziun
Era sch’ins ha las lubientschas e la decisiun d’investir en il project na vegnan las sfidas betg pli pitschnas. Il motiv è che talas grondas ovras solaras alpinas n’èn anc betg vegnidas realisadas fin uss. Per las interpresas munta quai che mintga ovra è ina ovra da pionier. E construir en las muntognas è adina ina sfida topografica ma era meteorologica, uschia declera il manader dal sectur solar da l’Axpo Oliver Hugi.
Uschia datti era differentas pussaivladads co realisar las ovras. La varianta cun las maisas solaras è la pli enconuschenta il mument, ma era sistems cun sugas vegnan testads il mument e duajan vegnir en funcziun tar las ovras planisadas sin il Vorab en il territori da skis a Laax u er a Magriel en il territori da skis da Mustér. La differenza è che quai na dovra betg uschè bleras foras en la terra per realisar las ovras, u era che ferms vents na pon betg far donns vi dals stabiliments. Ma il mument mancan anc las cifras concretas da test e perquai na datti era betg ina decisiun d’investiziun tar talas ovras.
Sfidas per la rait d’electricitad
La rait d’electricitad sto adina avair la medema frequenza. Quai vul dir ch’i dovra adina tuttina blera energia en la rait sco quai ch’i vegn consumà. E la rait d’electricitad da la Svizra n’è betg independenta da quella d’Europa. Ins na pudess betg manar ina rait d’electricitad autonoma, di l’expert da raits d’electricitad Andreas Beer.
Il grond problem saja che las finamiras da la Confederaziun resguardan sulet la producziun d’energia. Quella possia probabel vegnir cuntanschida, ma la producziun per exempel da las ovras solaras grondas n’è betg en l’equiliber cun la consumaziun, declera Andreas Beer. El propona da midar las finamiras da producziun en finamiras da consumaziun ed uschia vegnir surtut pli effizients en l’avegnir. Ins possia dir ch’il consum d’energia vegn a crescher ils proxims onns ed era la producziun, ma quellas duas constantas stoppian vegnir messas en relaziun e quai na saja il mument anc betg il cas.
Stentas politicas per prolungar il solarexpress
Il mument ston las interpresas che realiseschan ovras solaras grondas realisar fin sin l’entschatta da l’onn 2026 10% da l’ovra. Tar l’exempel concret da Sedrunsolar èn quai radund 570 maisas da solar. Quai ina finamira ch’è il mument sulet realisabla per il project da l’energia alpina en val Tujetsch. Ils auters projects vegnan ad avair problems da realisar tut sin la fin da quest onn. Era la politica ha realisà quest fatg e vul uss adattar las premissas per survegnir contribuziuns federalas. La cumissiun responsabla dal Cussegl dals chantuns ha giu proponì che quai dovra sulet in project inoltrà. Quella proposta ha il Cussegl dals chantuns approvà il december da l’onn passà. Uschia cuntanschessan quasi tut las ovras planisadas las premissas actualas. Dentant sto quella proposta uss anc vegnir discutada da la cumissiun dal Cussegl naziunal ed alura era anc da la chombra gronda. parlamentaras. Quai succeda sin il pli baud en la sessiun da primavaira. Per las interpresas che han fin uss cumenzà a planisar fiss la midada in avantatg ed era la politica che vul talas ovras solaras grondas manass cun l’adattaziun il svilup en la direcziun giavischada.