Igl ha duvrà in pau pazienza per la finala savair co la davosa dumengia da votaziuns naziunalas da quest onn va a fin. Dumengia da mezdi hai anc vesì ora uschia co sch'i dess duas giadas in Gea e duas giadas in Na. Mo en il decurs dal suentermezdi, suenter che adina dapli vischnancas han dumbrà ora tut las vuschs è quai sa midà. La finala hai mo tanschì per in sulet Gea – quel a la a finanziaziun unitara da las prestaziuns da sanadad. Tschellas trais fatschentas han fatg naufragi. Na ad in engrondiment da las capacitads da las vias naziunalas e Na a las duas midadas dal dretg da locaziun. Tge èn las raschuns per quels resultats e co vai ussa vinavant? Quai analisain nus cun Adrian Camartin, noss correspundent en la chasa federala a Berna.
Adrian Camartin
Correspundent Chasa federala
La pli clera decisiun è crudada tar la finanziaziun unitara da las prestaziuns da sanadad. Bun 53% han là ditg Gea. Fraina quella decisiun ussa l'augment dals custs da sanadad?
Quai è en tutta cas la speranza dals aderents da la midada. Els speran che dapli tractaments staziunars, vul dir tractaments cun star sur notg en l'ospital, vegnan il futur remplazzads cun tractaments ambulants, nua ch'il pazient u la pazienta po puspè turnar a chasa. En blers cas èn quels tractaments ambulants numnadamain pli favuraivels ed èn era pli empernaivels per ils pertutgads.
Pertge vegnan lura betg gia oz fatg dapli tractament ambulants?
Quai ha da far cun la dumonda tgi che paja quant vi da tge tractament. Tar tractaments staziunars, pia cun star sur notg en l'ospital, surpiglian ils chantuns passa la mesadad dals custs, tar tractaments ambulants ston las cassas da malsauns pajar tut. I dat pia ina sort impuls fallà per las cassas da malsauns ed ils ospitals da plitost far tractaments staziunars. Cun il Gea da la dumengia mida quai: Independent da la sort dal tractament surpiglian ils chantuns bun in quart dals custs e las cassas da malsauns trais quarts dals custs.
In sguard sin la carta svizra mussa tar quella fatschenta in cler foss da rösti. Ils chantuns da la Svizra franzosa han tuts ditg Na a la midada. Co è quai da declerar?
Quai è atgnamain in maletg tipic. En dumondas dal socialesser ed era tar temas da la sanadad è ina maioritad da la populaziun en Svizra franzosa da l'opiniun ch'i dovra dapli influenza da la politica e dal stadi – ideas plitost sanestras. En la Svizra tudestga è la tenuta in'autra, pli fitg en direcziun atgna responsabladad e fiera libra. E la dumengia ha quella vart dominà, quai ch'ha la fin finala manà al Gea a la finanziaziun unitara.
Einheitliche Finanzierung Gesundheitswesen
Project federal: Änderung des Bundesgesetzes über die Krankenversicherung (KVG)
-
GEA
1'302'528 Vuschs
-
NA
1'140'791 Vuschs
Vegnin tar il schlargiar la rait d'autostradas – da las vias naziunalas. 53% da la populaziun ha ditg Na. È quai d'interpretar uschia ch'ina maioritad na vul betg dapli autostradas mabain dapli traffic public?
Uschè explicit na crai jau betg ch'ins po dir quai. In sguard sin la carta mussa gea che cunzunt las regiuns che avessen profità dals bun 5 milliardas francs han ditg Gea a la fatschenta e che las regiuns plitost periferas, per exempel era il Grischun, han ditg Na. Igl è per mai perquai plitost in votum per dapli responsabladad fiscala. Malgrà ch'ils daners per ils sis projects fissan vegnids or dal NAF, il fondo per las vias naziunalas ed il traffic en l'aglomeraziun, pia betg ord la cassa da la Confederaziun che sto spargnar massivamain ils proxims onns, para ina maioritad da las votantas e dals votants dad esser da l'opiniun che quels projects na portan betg quai ch'ins spetga.
D'ussa dentant pretender ch'il Na saja in votum per dapli daners per il traffic public n'è tenor mes manegiar dentant era betg da crair. Mo cler, il Na è in signal al parlament federal a Berna d'elavurar projects pli equilibrads, che resguardan ils basegns dals automobilists e da las persunas che dovran il traffic public.
Il Na è in signal al parlament federal a Berna d'elavurar projects pli equilibrads.
In'idea empermettenta è da stgaffir hubs da mobilitad en las aglomeraziuns nua ch'ins po a moda simpla midar da l'auto sin il traffic public e viceversa. Qua ha la Confederaziun ed ils chantuns gea era gia instradà emprims pass.
Restan anc las duas fatschentas davart il dretg da locaziun. Qua hai dà ina cursa piz a cup ch'ins vesa darar uschia tar votaziuns federalas. La fin finala di il suveran duas giadas Na: Bun 52% din Na a la midada tar la sutlocaziun e bunamain 54% din Na a la midada tar l'agen basegn . Pertge èsi vegnì uschè stretg?
Gea, quai fa era surstar mai. Cunzunt sch'ins guarda che bunamain dus terzs da tuttas chasadas privatas vivan a tschains. Ins avess pia spetgà ina decisiun pli clera en il Na. Mo sco i para han ils arguments dals burgais, dals adherents da las midadas pudì persvader ina gronda part da las votantas e votants. En las retschertgas avain nus vesì che l'argument che mintgin duai avair il dretg da far cun ses possess, en quest cas qua per exempel l'abitaziun, tge ch'el vul, ha funcziunà pulit bain. Era la discussiun ch'ins possia cun in Gea restrenscher meglier la sutlocaziun via AirBnB ha segir tutgà in gnerv. Mo la fin finala èsi ì per ina dumonda da confidenza schess jau.
Jau na crai betg che las novas pussaivladads vegnan malduvradas, ch'i na vegn betg fiers ora perunas per suenter far dapli gudogn.
Qua ha ina stretga maioritad da las votantas e dals votants decidì ch'igl è forsa meglier da laschar tut sco fin qua. Il tema n'è ussa dentant betg simplamain liquidà. Il Parlament federal debatescha proximamain ulteriuras midadas dal dretg da locaziun. Là vai lu per l'autezia dal tschains. Jau spetgel lura ina debatta ed in cumbat da votaziun almain uschè intensiv sco quella giada.
Il podcast politic. In sguard davant e davos las culissas da la politica naziunala.
Per pudair abunar quest podcast duvrais Vus ina software cumpatibla cun podcast u ina app. Sche Vossa app n'è betg en la glista sura, lura pudais copiar la feed URL manual en Vossa app da podcast u software.