Co giuditgar la situaziun?
Ils auturs han per quest intent tschentà trais dumondas:
- Datti pelvair ina mancanza d'abitaziuns u vegn quella be recepì uschia da la publicitad?
- Sch'i dat ina mancanza d'abitaziuns: tge èn lura ils motivs davart da la gronda dumonda?
- Vegn ina mancanza d'abitaziuns eventuala a sa schliar u s'agravar en ils proxims onns?
Per respunder las dumondas han els analisà cunzunt co la mancanza d'abitaziuns, la mancanza da persunal qualifitgà ed il svilup da la populaziun giogan ensemen en las regiuns grischunas.
I mancan 1'500 fin 3'500 abitaziuns
Evaluar quantas abitaziuns che mancan è be ina stimaziun. Ins sto chattar or quantas chasadas che vegnissan dapli en ina regiun sch'i dess pli bleras abitaziuns. Per quest intent vegnan cumparegliadas las cifras da las abitaziuns cun las plazzas da lavur ed il dumber da pensiunads e pensiunadas. Ditg simpel vegn prendì il dumber d'abitaziuns en ina regiun e lura tratg giu las chasadas da pensiunads ed il dumber da plazzas. Sche quella cifra è negativa è quai lura il dumber d'abitaziuns che mancan en ina regiun. Quai impedescha che emploiads ed emploiadas en ina regiun pon er abitar en la regiun e ston pendular.
En il Grischun è il basegn d'abitaziuns creschì dal 2011 fin 2021 pervi da la vegliadetgna per radund 9'000 e pervi da plazzas da lavur per radund 4'000. Pia duvrassi bun 13'000 abitaziuns dapli. Dentant è durant quest temp be vegnidas construidas 9'550 emprimas abitaziuns. I mancan pia 3'500 abitaziuns – premess ch'i na deva anc nagina mancanza avant 10 onns.
Curreger pon ins la cifra cun supponer ch'in tschert ton pendulescha voluntari e cun cunfinarias. Uschia quinta il Forum economic Grischun cun ina mancanza d'abitaziuns en Grischun da 1'500 fin 3'500 abitaziuns.
Regiuns pertutgadas spezialmain
Spezialmain en las regiuns turisticas è la mancanza creschida ils ultims 10 onns per 5-8%. En las regiuns Alvra, Tavau, Engiadin'Ota, Bernina ed Engiadina Bassa è la situaziun gravanta. Las cifras signaliseschan che la populaziun banduna las regiuns perquai che las abitaziuns mancan. En quellas regiuns quinta il forum che 1'000–2'500 abitaziuns mancan.
Exempel Tavau
A Tavau datti ina gronda mancanza d'abitaziuns. Gia 2011 mancavan tenor las calculaziuns dal forum 992 abitaziuns. 2021 eran quai gia 1'356 abitaziuns memia pauc. Da 2011 fin 2021 è la populaziun permanenta uschia er ida enavos per 4,5% sin 10'648. Passa la mesadad da las abitaziuns èn segundas abitaziuns.
La qualitad è er in factur
In problem qualitativ è ch'ils abitants na pon betg adina affittar l'abitaziun che correspunda a lur basegns. Els ston sa cuntentar cun l'abitaziun che stat a disposiziun. Quai saja er in factur ch'è da resguardar per giuditgar la mancanza d'abitaziuns.
Pitschna influenza da las abitaziuns secundaras
Tenor las retschertgas dal Forum economic Grischun è cunzunt la midada demografica, vul dir il dumber da persunas pensiunadas che crescha, la raschun per la mancanza d'abitaziuns. In ulteriur motiv saja l'augment da plazzas da lavur che procura per immigraziun. Il squitsch tras segundas abitaziuns na saja dentant betg in impurtant factur.
Mancanza pudess s'augmentar
Co che la dumonda d'abitaziuns sa sviluppa en il futur, dependa natiralmain da l'augment da las plazzas da lavur. Independentamain da quai vegn la vegliadetgna creschenta a chatschar era vinavant il basegn d'abitar en il Grischun. E sche las emprimas abitaziuns en ils lieus turistics vegnan, sco supponì, remplazzadas per 0,5% ad onn tras abitaziuns secundaras, resulta in basegn d'emprimas abitaziuns sumegliant grond sco sin fundament dal spustament demografic. Quai cun la supposiziun che las plazzas da lavur e la populaziun activa restian constantas sin il nivel da l'onn 2021.
Sche quest svilup cuntinuescha ad augmentar la mancanza d'abitaziuns, dependa da la dumonda, quantas abitaziuns supplementaras che vegnan construidas durant ils onns 2023-2031 e na po betg vegnir respundì gia ordavant. Il chantun e las vischnancas duessan perquai prender a maun las sfidas per pussibilitar il futur da las regiuns muntagnardas.
