Tenor program èsi atgnamain in'occurenza pauc spectaculara: i va per approvar il protocol da la radunanza passada, il quint da l'onn passà e pitschens midaments dals statuts da la societad. Ma la radunanza da la Cuminanza d'interess (IG ZWET) da possessuras e possessurs da segundas abitaziuns da Scuol ha gì lieu curt suenter ch'in recurs cunter la construcziun d'ina chasa cun emprimas abitaziuns a Ftan ha chaschunà reacziuns emoziunalas en las medias socialas e medias enfin en la Svizra franzosa. L'architect dal project da construcziun, Chasper Cadonau da Ramosch, aveva fatg public ch'ils recurrents sajan tuts vischins cun segundas abitaziuns senza domicil en la vischnanca da Scuol.
Irrità da las emoziuns
Per Sascha Ullmann, il president da la cuminanza d'interess, saja la moda da rapportar davart quest recurs tendenziusa. «Nus essan involvads directamain en questa dispita, ma nus ha irrità quant polemic che quest cas è vegnì tractà.» La IG ZWET existia era per ch'ins possia discurrer in cun l'auter e chattar soluziuns.
Sco giast a la radunanza generala è Aita Zanetti, la president da Scuol, stada envidada. Davart il recus ch'ha chaschunà tanta attenziun ha la presidenta be ditg che la vischnanca tractia quest recurs a moda objectiva e senza emoziuns. «Evidentamain vegnan tuttas duas varts tractadas fair e giuridicamain egual.»
Chapientscha per ils basegns da glieud indigena
Il pled d'Aita Zanetti è en in pli vast senn stà in votum per dapli encletga per ils basegns da la glieud indigena. A Scuol deriva la gronda part da recurs pendents cunter projects da construcziun da glieud che n'ha betg il domicil a Scuol.
Las reacziuns actualas mussan in tschert frust, ina tscherta malcuntentientscha. Quai è in fatg ch'ins sto renconuscher.
Ella constatescha ina tendenza generala ch'ins prenda en sia moda da viver individuala adina damain resguard sin la cuminanza. «Quai è per part chapibel che la glieud che passenta qua ses temp liber vul avair ses ruaus. Ma quai n'è betg adina cumpatibel cun il viver en noss vitgs nua ch'i dat era travasch».
Sascha Ullmann ha accentuà en ses pled, ch’er els sco possessurs da segundas abitaziuns hajan l’interess che Scuol na sa sviluppeschia betg ad ina vischnanca morta. «Era nus stuain ans sentir obligads da chattar soluziuns cun la vischnanca e la glieud indigena. Quai na pudain betg surlaschar be ad auters.» Ch'i dettia adina dapli recurs saja in fenomen contemporan betg be en Engiadina. «Jau sun da l’opiniun ch’in patrun u ina patruna da construcziun stoppia discurrer intensivamain cun ils vischins. Il dialog è fitg impurtant, era sche quel po esser difficil sch'ils vischins èn be qua mintgatant.» Tgi che n'ha betg ses domicil en vischnanca n'è betg involvì en il process politic.
Per quella glieud è in recurs mintgatant l’unica pussibilitad da render attent a lur posiziun – e quai n'è betg per se be egoistic, ma era legitim.
Er il president da la IG ZWET n'ha però betg in simpel recept per meglierar la relaziun tranter possessuras e possessurs da segundas abitaziuns e glieud indigena. «I dovra dad omaduas varts dapli engaschi. Ins sto ir a scalinar tar il vischin u la vischina ed emprender d'enconuscher in l'auter. Quai è necessari tant qua sco er en auters lieus», di Sascha Ullmann ch'è era president communal da Zollikon en il chantun da Turitg.
Proposta da cooperaziun
Ina varianta per cumbatter communablamain la mancanza da spazi d’abitar pajabel fiss tenor el da sustegnair cooperativas per lavurs da construcziun. «Mes siemi fiss che nus fundassan ensemen ina cooperativa e tschertgassan communablamain terren da construcziun e chapital», di Sascha Ullmann. «Jau sun persvas ch'ins chattass glieud che fiss pronta da s'engaschar per in tal project – era senza domicil qua. E perquai datti era la IG ZWET.»
Questa cuminanza d’interess è creschida l'onn passà nunspetgadamain ferm e dumbra passa 250 commembras e commembers, sco quai che la suprastanza ha ditg a la radunanza generala. Quai haja era da far cun la revisiun da la lescha da construcziun a Scuol. La vischnanca propona en quella d'introducir ina taxa directiva sin segundas abitaziuns – cunter quella sa dosta tranter auter era la IG ZWET.
Las posiziuns restan en tschertas tematicas pia divergentas. Uschia saja il basegn da dialog er en l'avegnir qua.