Siglir tar il cuntegn

10 onns fusiun Scuol Per gronda part satisfatgs – ma pitschnas raubas seccan

Dapli il 2015 èn las sis vischnancas da Sent, Scuol, Ardez, Tarasp, Guarda e Ftan fusiunadas sut il num Scuol. Las discussiuns d’avant questa fusiun sa muventavan dad ina vart enturn la perdita d'autonomia, sco per exempel a Sent. U era enturn motivs pli profans sco la dumonda tgi che duess pulir ils bundant 100 bigls en la vischnanca. A Scuol vegnivan quels pulids da lavurants e lavurantas communalas, en las autras tschintg vischnancas era quai però la lezia dals vischins.

La dumonda da finanzas

Avant la fusiun, eran las vischnancas enturn Scuol posiziunadas meglier finanzialmain. E la dumonda era schebain Scuol sez profitass suenter la fusiun dals meds da las autras vischnancas per pajar ils debits communals.

La votaziun

Cun sairadas d’infurmaziun ed era cun ina communicaziun averta, han tut ils responsabels e las responsablas da las sis vischnancas pudì persvader lur abitants ed abitantas dal project. Ils resultads da la votaziun han mussà quai: Guarda ha ditg Gea cun 93%, Scuol cun 87%, Ftan cun 82%, Ardez cun 76%, Sent ch'era la vischnanca cun la pli visibla opposiziun, cun 72% e Tarasp cun il pli «nausch» resultat cun 59% da las vuschs. Uschia è la fusiun vegnida acceptada da la populaziun.

10 onns pli tard

Per quest giubileum avain nus dumandà differentas persunas da las fracziuns da la vischnanca da Scuol per lur opiniun davart 10 onns fusiun. Suenter avain nus purtà questas opiniuns a las instanzas politicas da la vischnanca.

Discurrer cun la glieud per sentir il puls

Avrir la box Serrar la box

Cun las dumondas suandantas avain fatg il viadi tras vischnanca per chattar ora tge che la populaziun da las fracziuns da Scuol pensan suenter 10 onns:

Cultura

  1. Co vesi ora cun las societads e tradiziuns dapi la fusiun?
  2. Van ins grazia a la fusiun era en societads d’autras fracziuns?
  3. Stuessan ins ir cun il temp e fusiunar societads u adattar las tradiziuns – per intensivar la cuminanza?
  4. Sche Vossa societad giavischada fiss en fracziun, participassas Vus pli tgunsch en quella? 

Politica

  1. Essas Vus cuntent/cuntenta cun la prestaziun da las instanzas communalas?
  2. Ha vossa fracziun pers l’autonomia – e be il grond cumonda?
  3. In suprastant per fracziun, fa quai anc senn?
  4. Co è quai cun Voss engaschament politic, giais Vus per exempel a radunanzas communalas u surpigliassas Vus incaricas politicas en il vitg? 

Economia 

  1. Perda ina fracziun attractivitad tras la fusiun, per exempel plazzas da lavur e tut va en il center?
  2. Datti avunda plazzas per la mastergnanza en las fracziuns?
  3. Fusiunà e tuttina ha mintga fracziun autras reglas per alps, chamonas u vias champestras. Fiss quai d’unifitgar?
  4. Basta la zona da fabrica per abitaziuns en Vossa fracziun?

 Servetsch communal

  1. È insatge sa midà tras la fusiun en connex cun il mantegniment da vias, rumir naiv ed auters servetschs communals?
  2. S'engascha il privat anc adina per il bain communabel u spetgan ins dapli da la vischnanca, u dals lavurers communals, per exempel per pulir bigls?
  3. La fusiun ha gì consequenzas per las impostas. En pliras fracziuns pajan ins dapli, survegnan ins là er dapli?
  4. Avant avevas l'administraziun e servetschs en vischnanca, uss ston ins ir per tut a Scuol. In problem?

 Vita

  1. Centralisar las scolas: in basegn u la mort per las fracziuns?
  2. Duess la vischnanca sustegnair iniziativas privatas sco per exaimpel la butia u in’ustaria en il vitg per mantegnair l’attractivitad?
  3. Vegn la fracziun gronda tractada auter che las fracziuns pitschnas cun meglra purschida, sco per exempel il viver en la vegliadetgna?
  4. Essas Vus in/ina da Scuol u sa sentis sco in/ina da la fracziun?

 Avegnir

  1. Cun guardar enavos, la dretga decisiun da fusiunar avant 10 onns?
  2. Vegn en dumonda ina fusiun pli gronda, p. ex. cun Valsot u Zernez?
  3. Tge manca en vitg suenter 10 onns fusiun, tge duess la vischnanca finalmain realisar?
  4. Il num Scuol – ina buna decisiun u duvrass quai in nov nom?

La cuntentezza è qua, ma raubas pitschnas en seccantas

Cun discurrer cun la glieud en tut las fracziuns da Scuol, è quella pulit satisfatga da la fusiun. Per l’ina u l’autra èn pitschnas raubas seccantas, sco per exempel la rumida da naiv, u era la perdita dal contact persunal cun ils lavurants e las lavurantas communalas. Ma era auters champs da lavur per la vischnanca ha nossa retschertga manà a la glisch. Las differentas leschas da fabrica ch'èn differentas en mintga fracziun. Ma era l'administraziun da las vias da guaud, nua ch'i valan differentas reglas da fracziun a fracziun èn be in pèr exempels. In auter tema da discussiun era però la mancanza d’interess da la populaziun a las radunanzas communalas e la dumonda co motivar daplirs votants e lvotantas da sa participar.

Ma prendì tut ensemen, ha la fusiun purtà dapli midadas positivas che negativas a las abitantas ed ils abitants.

Reacziuns da la presidenta communala

Suenter avair ramassà las opiniuns da la populaziun, avain nus pudì star a plaz cun la presidenta communala da Scuol Aita Zanetti. Ella ha reagì sin las las respostas da vischinas e vischins:

Las aspectativas èn sa midadas ils ultims onns. Jau crai che la vischnanca da Scuol duai adina resguardar e tractar sumegliant las fracziuns. E sche ils servetschs èn vegnids megliers, sche fa quai plaschair.
Autur: Aita Zanetti Presidenta communala da Scuol

Or da l'archiv

RTR actualitad 06:00

Artitgels legids il pli savens