Ils trais presidents communals da las vischnancas da Laax, Schluein e Sagogn han envidà las medias per declerar la terrada. Per Franz Gschwend, president communal da Laax vala quai uss da chattar las respostas sin la dumonda daco. Ins n’haja fin il december betg udì ils adversaris e lura sajan las vuschs cunter la fusiun vegnidas pli fermas. Daco ch’els na sajan betg s’exprimids avant na possia el betg dir, uschia Gschwend. Uss valia quai da chattar in viver ensemen, per l’ina en vischnanca, ma era cun las vischnancas vischinas. Els veglian porscher maun als adversaris e tematisar las raschuns e la finala emprender. Dad uss sa retrair da ses uffizi na vegnia betg en dumonda, el saja elegì fin il 2024 e questa perioda vegnia el ad ademplir, uschia Franz Gschwend.
Per ils projectaders è il project finì
Il mainaproject Adrian Wolf na vul betg laschar valair che la lavur saja stada per il giat. Ins haja chattà ina via pussaivla per las trais vischnancas e dapli na possian ins betg far. Ils adversaris sajan vegnids da mobilisar pli fitg e quai cun emoziuns e betg cun arguments, uschia Wolf. Ils proxims onns vegnian uss a mussar sch’ins stoppia tuttina far quai pass da fusiun, ma il mument saja il project giud maisa e liquidà per els.
La collavuraziun cuntinuescha
Per Sagogn ed il president communal Thomas Candrian è la terrada betg ina cunter Sagogn mabain ina diffusa tema da Laax da perder l’identitad. Uschia saja la collavuraziun tranter las vischnancas mai stada uschè buna sco uss, per exempel ils pumpiers funcziuneschan fitg bain ed era la scola. Uss stoppian ins simplamain puspè far ils contracts per dretgs d’aua ed autras chaussas e cun la fusiun fiss tut quai stà pli simpel. Era pli simpel fiss, tenor Thomas Candrian, stada la lavur per las administraziuns communalas, pertge lezzas dovran persunas che lavuran per la vischnanca era anc dasper lur professiun, e quellas persunas sajan adina pli grev da chattar.
In di suenter la votaziun:
Il di suenter la votaziun han bleras persunas gugent dà scleriment. Ina dunna a Sagogn ha ditg ch'ella saja surstada che quellas e quels da Laax han refusà uschè cler la fusiun. Auters dal vitg èn sa mussads resignads.
A Laax ha la cuntentientscha prendì suramaun. Els hajan collavurà per la scola ed ils pumpiers cun tschellas vischnancas, e quai tanschia, ha ditg in abitant. Ina dunna ha fatg savair che Laax avess mo gì dischavantatgs.
Opiniuns divididas e dubis avant la votaziun
Suenter che Falera aveva gia dà adia al project da fusiun la stad 2021, han Laax, Sagogn e Schluein cuntinuà cun las tractativas da fusiun. L'october passà aveva il manader dal project da fusiunar Adrian Wolf, preschentà in sboz per il contract da fusiun ch'igl è ussa stà da votar.
Puncts centrals èn gia vegnids fixads en quest sboz:
- il num (che fiss restà Laax),
- la lingua (rumantsch ch'avess duì survegnir gronda paisa)
- ed il pe da taglia (che fiss vegnì fixà a 40% da la taglia chantunala simpla)
A quellas sairas d'infurmaziun eran ils parairis ed ils votums en las trais vischnancas dividids. Il pli cler en favur d'ina fusiun era da lezzas uras Sagogn. La fusiun na pareva dentant nagliur propi dispitaivla.
A Schluein e Sagogn èsi stà ruassaivel – a Laax hai cumenzà a buglir
Il schaner è il clima vegnì pli brut. Las vuschs criticas a Laax èn vegnidas adina pli dad autas ed igl è sa furmà in'opposiziun ch'ha cumbattì vehementamain cunter la fusiun. Brevs da lecturas e lecturs inundavan las gasettas, placats pendevan. Il cumbat da votaziun ha midà dal nivel d'arguments sin in nivel emoziunal.
Cler Gea da Sagogn e Schluein
A las radunanzas communalas a Sagogn e Schluein è la fusiun vegnida approvada. A Schluein cun 100 encunter 44 vuschs. A Sagogn anc pli cler cun 211 encunter 51 vuschs.
Sco quai che quellas communitgeschan communablamain, veglian ins malgrà il Na er vinavant collavurar. Tut las trais suprastanzas deploreschan ch'il project da fusiun ha fatg naufragi.
