Radund 300 persunas ad onn moran en Svizra pervi da la chalira. La tendenza crescha. Durant stads chaudas èsi anc ina giada marcantamain dapli. Durant la stad da record 2003 hai dà stgars 1'000 mortoris. Er questa stad è puspè fitg chauda. Durant il zercladur han las temperaturas chaschunà ina rata da mortalitad pli auta ch'usità. E quai senza avair quintà l'unda da chalira actuala.
Il problem vegn a s'augmentar ils proxims decennis. Entras la midada dal clima datti adina dapli stads chaudas. Tranter las 10 stads las pli chaudas, mesiradas dapi il 1864 da MeteoSvizra, hai dà set durant ils ultims 20 onns. L'onn 2022 è sin buna via dad er sa rangar tranter quellas stads da record. Quai suenter che gia il matg è stà il segund chaud dapi l'entschatta da las mesiraziuns.
Savens hai dà or d'ina primavaira sitga ina stad extrema
Ina primavaira sitga influenzescha, sche la stad vegn extrem chauda. Quai ha ditg il professur emerità per istorgia dal clima e da l'ambient, Christian Pfister, envers SRF. En sias analisas è dà en egl a l'expert ch'ina stad fitg chauda, saja savens seguida sin ina primavaira sitga. Quai saja in ferm indizi che las circumstanzas da la primavaira influenzeschan er la stad. Il ristg d'ina unda da chalira sco actualmain, creschia cun ina primavaira sitga.
Adina puspè undas da chaliras
In sguard en las datas mussia ch'igl ha en Svizra adina puspè dà undas da chalira. Sco exempel numna Christian Pfister l'onn 1540. Là haja en grondas parts da l'Europa dà in'unda da chalira e sitgira. Durant il fanadur da quai onn n'haja er betg pluvì, uschia ch'igl ha dà blers incendis da guaud. Pervi da quels saja sa sviluppada ina tschajera sitga. Quella tschajera saja stada da constatar da la Svizra fin en Pologna.
Sch'i vegn en media adina pli chaud avain nus era adina dapli eveniments extrems ed era adina pli extrems eveniments extrems.
Il professur na crai betg che tals eveniments pudessan sa repeter actualmain. Da sclauder totalmain na saja quai dentant betg, surtut sch'i vegn vitiers aria extrem chauda. Tge ch'è dentant dà en egl: Ils davos pèr onns hai adina puspè dà novs records da chalira. Sch'i vegn en media adina pli chaud, lura dettia er dapli eveniments extrems, uschia l'expert. I sajan er pussibel eveniments extrems ch'ins na chatta betg en ils ultims tschientaners.