L’iniziativa dal pievel ch’il suveran ha acceptà tar las votaziun dal zercladur 2023, pretenda ina revisiun totala da la constituziun communala ed oravant tut la tscherna tranter duas variantas per il model politic: U mantegnair il parlament communal en furma reducida u introducir la radunanza communala. Plinavant haja la vischnanca gì d'examinar l’introducziun da cumissiuns, en spezial ina cumissiun da bajegiar, uschia il text da las iniziantas ed ils iniziants. La cumissiun da 10 commembers ch'ha cumenzà l’october 2023 cun la lavur ed ier preschentà quella a la populaziun.
Duas vias mainan a Glion
La cumissiun da constituziun ha elavurà duas variants da constituziun: Ina cun parlament ed ina cun radunanza communala sco organ politic da decisiun. La varianta cun parlament preveda ch’i duai en l'avegnir mo dar 19 parlamentaris enstagl da 25, sco enfin ussa. Quai cun l’argumentaziun ch’il dumber actual saja fitg aut, cumpareglià cun autras vischnancas cun il medem sistem. Cun excepziun da las disposiziun che pertutgan las duas variantas, sajan ils sboz identics. Pli grondas differenzas dettia tar las cumpetenzas da finanzas, vis che quellas sajan tar la radunanza communala pli autas che tar in parlament, uschia las explicaziuns da la cumissiun.
Introducziun da departaments
L’administraziun communala da Glion duai vegnir repartida en tschintg departaments cun mintgamai in commember da la suprastanza communala sco responsabel. Il sistem cun ina direcziun communala na saja betg s’approvada, manegian ils commembers da cumissiun constituziunala.
Nus avain constatà che tschels suprastants n’han betg uschè bleras pussaivladads d’esser politicamain activs, pervia da quai avain nus tranter auter fatg la proposta per in sistem cun departaments.
Plinavant duai la suprastanza communala eleger ils commembers e las commembras d’ina cumissiun da bajegiar. L'introducziun da departaments muntass uschia che Glion prendess cumià dal model cun ina direcziun communala.
Discussiun: parlament u betg e tge duai quai custar?
Suenter che la cumissiun ha preschenta il sboz cun las duas variantas, ha la raspada da var 50 persunas pudì tschentar dumondas. Sper dumondas concretas tar il text constitutiv e la lavura da la cumissiun, hai dà ina discussiun tge sistem saja megliers per l’avegnir. La raspada, tranter quella numerus parlamentaris, ha vulair savair tge ch’ina midada da sistem custass a la vischnanca da Glion.
Ils custs per la midada dals texts legislativs fissan survesaivels, uschia il giurist preschent durant la discussiun. La midada sin il sistem da departaments avess per las emploiadas ed ils emploiai pli paucas consequenzas che per il timun, nua ch’ins stuess evaluar danovamain la funcziun da la direcziun. Per las commembras ed ils commembers da la suprastanza muntass il sistem da departaments in augment dal pensum da lavur.
Nova constituziun sin la proxima legislatura
La cumissiun da constituziun vegn en in proxim pass ha preparar il sboz per la suprastanza communala per che lezza possia preparar il messadi per il parlament communal. Sin il favrer 2025 duai il parlament decider davart il sboz. Planisà fiss la votaziun a l'urna da las variantas il zercladur 2025, uschia che la vischnanca avess per la proxima legislatura ina nova constituziun.
