L'educatura suletta Valerie Wagner viva cun ses figl a Bever ed è enragischada qua. Ses contract da locaziun è però limità. En trais mais sto ella sortir da l'abitaziun, senza avair in nov dachasa en vista: «Jau tschertg dapi passa in onn, ma i na dat nagut sin il martgà» di ella en la Rundschau da SRF. Quai na fa betg surstar, la quota d'abitaziuns vidas a Bever è nulla – i regia ina mancanza acuta d'abitaziuns.
La mesadad da tut las abitaziuns a Bever èn segundas abitaziuns per glieud da la Bassa u da l'exteriur. Ils indigens e las indigenas tiran uschia la curta. «Quai chaschuna mintgatant gritta u malchapientscha», di Wagner.
Cumpart da segundas abitaziuns crescha malgrà lescha
Dapi che l'iniziativa da segundas abitaziuns è vegnida approvada dastgan vischnancas cun dapli che 20% segundas abitaziuns betg pli autorisar novas. Quai pertutga cunzunt vitgs muntagnards turistics. In'evaluaziun da la Rundschau mussa però: La cumpart da segundas abitaziuns en Svizra crescha tuttina en dapli che la mesadad da talas vischnancas.
Abitaziuns ch'èn vegnidas bajegiadas avant l'approvaziun da l'iniziativa pon però vegnir transfurmadas vinavant a segundas abitaziuns. Era quai è in motiv pertge ch'i dat en blers vitgs muntagnards cun ina procentuala d'abitaziuns vidas da sut 1% ina mancanza acuta d'abitaziuns.
Era sin la Riederalp en il Vallais è quai il cas. La cumpart da segundas abitaziuns è là 88% e crescha tendenzialmain. Qua abita la famiglia Jagersberger cun tschintg persunas en in'abitaziun fitg pitschna. Ella duvrass urgentamain dapli plaz. «Las chasas èn vegnidas vendidas per auts pretschs a Turitgais, Bernaisas u Basilais che pon sa prestar quai», di Corinne Jagersberger.
La presidenta communala Ursula Mathieu po numnar ina massa auters exempels d'abitaziuns transfurmadas dal vitg. Ella conferma la vendita totala. «Ils indigens e las indigenas èn sezzas la culpa, mintgin guarda da sia bursa.»
Flem vala sco lieu exemplaric
Era a Flem regia ina mancanza d'abitaziuns, la cumpart da segundas abitaziuns è creschida dacurt sin 70%. Il possessur d'ina segunda abitaziun Daniel Schwarzenbach vegn dapi sia uffanza a Flem ed ha emprendì qua d'ir cun skis. El n'ha nagina schleta conscienza da prender davent als indigens ed a las indigenas il spazi d'abitar.
Schwarzenbach chatta ch'ins pudessia stimar pli fitg possessurs e possessuras da segundas abitaziuns. Quels e quellas portian numnadamain ina gronda valurisaziun al vitg. Per Schwarzenbach saja il dialog cun ils indigens e las indigenas impurtant. El s'engascha en la «Cuminanza d'interess segundindigens».
Flem ha chattà ina schliaziun per dapli spazi d'abitar primar, cun la quala era il possessur d'ina segunda abitaziun Daniel Schwarzenbach è cuntent. Cun quai vala il vitg sco lieu exemplaric. Tar ina gronda reconstrucziun u tar in edifizi nov da substituziun dastga mo resultar la mesadad segundas abitaziuns. Quai ha la populaziun decidì avant in zic dapli ch'in onn tar ina votaziun a l'urna.
Era en auters vitgs muntagnards datti sumegliantas intenziuns da limitar la transfurmaziun d'emprimas abitaziuns. I dat dentant blera critica da possessurs e possessuras d'abitaziuns che chattan che quai saja ina memia gronda intervenziun en il dretg da proprietad.
La speranza resta
Valerie Wagner n'ha anc betg dà si la speranza da chattar in'abitaziun a Bever, per che ses figl na stoppia betg bandunar ses conturn. Ella ha laschà squitschar e distribuir en il vitg 500 fegls sgulants d'annunzia: «I va per tut!»