D’uffant ha ella gì plaschair da prender dapart radios u apparats da fotografar. Sco studenta è ella stada fascinada da la vastadad dals roms d’economia. Ed oz ademplescha ella cun tschaffen sias incumbensas sco presidenta da Repower. Tuttina sto Monika Krüsi dar giu ils 14 da matg ses presidi, scriva La Quotidiana.
Monika Krüsi (62) è Svizra e Taliana ed è creschida si en il conturn da Turitg. L’economa ha suenter ses studi lavurà otg onns tar McKinsey ed ha lura gì sia atgna interpresa da cussegliaziun. En il fratemp è Krüsi oravant tut cussegliera d’administraziun da pliras interpresas sco Accelleron, Ascom, Repower, Energie 360º. Pli baud ha ella gì mandats tar Burckhardt Compression u tar la Ruag.
Il bab da Monika Krüsi è stà in Appenzellais, la mamma ina Taliana dal Friul. Damai ch’il furlan sumeglia il rumantsch, ha Monika Krüsi pudì cuntraleger questa intervista senza agid da tools da translaziun.
Suenter 7 onns – Monika Krüsi raquinta da success e sfidas
La presidenta partenta ha discurrì cun la FMR davart sia «professiun» sco commembra da plirs cussegls d’administraziun e davart la finamira da pudair bajegiar ina nova gronda ovra idraulica. Quai avess Monika Krüsi numnadamain gugent fatg cura ch’ella ha surpiglià il presidi da Repower il 2018.
FMR: Jau hai legì en in purtret che Vus vulevas d’uffant daventar tecnicista u perscrutadra. Co è quai sa manifestà?
Monika Krüsi: Jau hai prendì dapart radios u apparats da fotografar e puspè mess ensemen quels. I m’ha adina interessà tge ch’è sa chatta tut en in apparat. Jau hai gì mirveglias co ch’insatge funcziuna. Perquai hai jau pensà ch'jau veglia daventar perscrutadra u tecnicista.
E tge apparats han suenter anc funcziunà?
Il radio n’ha betg pli funcziunà, jau hai probabel rut giu in toc insanua. L’apparat da fotografar ha puspè funcziunà. Pli tard hai jau prendì dapart computers, quai m’ha era fascinà.
La finala avais Vus studegià economia. Pertge?
Da mes temp era il studi d’economia fitg vast. A l’Universitad da Turitg tutgava latiers era la giurisprudenza, l’economia publica e l’economia da manaschi. Mintgina da questas disciplinas ha sia atgna lingua. Sch’ins chapescha la lingua, han ins access a quest champ.
Pli tard avais Vus anc fatg in doctorat en informatica d’economia. Tge è stà Voss tema?
Mai ha fascinà co ch’ins programmescha e pertge ch’in computer chapescha insumma insatge. Mia dissertaziun è lura però sa fatschentada cun l’applicaziun – co ch’ins po optimar process. Optimar process è ina chaussa ch'jau fatsch enorm gugent. Era pli tard sco cussegliadra d’interpresas sun jau m’occupada cun talas dumondas.
Sche Vus stuessas oz anc ina giada cumenzar, tge emprendessas Vus lura?
I dat duas pussaivladads: u ch'jau faschess fisica u matematica – pia propi ils roms da hardcore – e suenter in master of business administration en l’exteriur. Ubain architectura.
Oz, sch’ins legia Voss profil sin linkedin, ves’ins che Vus avais blers mandats en cussegls d’administraziun. Essas Vus da professiun cussegliera administrativa?
Gea, per tudestg schess ins «Multiple-Verwaltungsrätin». Dasperas fatsch jau cussegliaziuns, però betg pli tantas.
Vus avais per exempel in sez en il cussegl d’administraziun tar Accelleron, pli baud in tar la Ruag – pia industria da maschinas e d’armament. Talas firmas correspundan a Voss interess?
Quai ha cumenzà suenter mes studi ch'jau hai lavurà tar McKinsey. Là hai jau fatg cussegliaziuns en l’industria productiva ed hai emprendì d’enconuscher talas firmas.
Tge avais Vus fatg là?
Nus avain analisà ed optimà la producziun, avain fatg concepts da logistica, da creschament e da reducziun da custs. Là hai jau rimnà las experientschas necessarias ch’ins dovra sco cussegliera administrativa en interpresas sco per exempel Accelleron u Repower.
Voss temp tar McKinsey è quasi stà in spartavias?
Gea. Jau hai era fatg projects da banca tar McKinsey, ma quai m’ha betg fascinà tant. Da star en ina halla da producziun e da vesair tge che capita, quai chat jau spanegiant.
Dapi il 2018 essas Vus presidenta dal concern d’energia grischun Repower. Tge essas Vus loscha d’avair cuntanschì?
Sco presidenta d’in tal concern èn ins responsabla per la transparenza e per ina buna collavuraziun tranter il cussegl d’administraziun e la gestiun. Ins è in team, ma ha differentas rollas. Quai n’è gnanc uschè simpel. Qua avain nus fatg buns progress.
Nua datti anc mancanzas?
Circa in terz da noss persunal lavura en l’Italia. Là faschain nus ina svieuta annuala d’enturn 3 milliardas euros, tut tenor pretsch dal current. Nus avain dapli clients en l’Italia ch’en Svizra. I fiss impurtant d’avair ina persuna en il cussegl d’administraziun da Repower, che posseda la savida necessaria ed enconuscha il martgà en l’Italia. Quai n’avain nus dentant betg cuntanschì.
Vus sezza avais ragischs en l’Italia. Vossa mamma deriva dal Friul.
Jau hai era lavurà in temp a Milaun, ma betg en la branscha d’energia. I duvrass insatgi che chapescha propi il martgà liberalisà da l’Italia cun tut sias reglas.
Tge èn stadas las investiziuns principalas en ils set onns da Voss presidi?
Nus avain renovà cumplettamain l’ovra da Robbia. En l’Italia avain nus bajegià si ina figlia – «Repower Renewable» – per energias da vent, aua e solar cun passa 40 projects ed ovras.
Cura che Vus avais cumenzà sco presidenta da Repower, avais Vus ina giada ditg ch’igl è Vossa finamira da bajegiar in’ovra idraulica pli gronda e profitabla.
(Ella sto rir) Quai fissi stà – e lura anc profitabel, per custs che correspundan al martgà.
Ma quai n’ha betg funcziunà?
Nus avain renovà Robbia, ma quai n’è betg ina nova ovra. Construir ovras novas è ina dumonda dal temp, quai èn projects da generaziun.
Pertge n’avais Vus betg realisà Lago Bianco? La concessiun ha Repower dapi passa diesch onns en chaschutta. I duvrass urgentamain ovras a pumpa sco planisà oriundamain al Lago Bianco.
Gea, in’ovra a pumpa è ina sort reserva, ina battaria per current. Ma è la Repower la dretga interpresa per in tal project? En sasez fiss gea la Swissgrid responsabla per la segirtad da la rait. Nus ans dumandain: Co pon ins midar il concept per che Lago Bianco daventia in project per Repower? Ins sto era savair: Per ovras a pumpa na datti naginas contribuziuns dal maun public. E senza daners dal maun public na pon ins betg realisar ina tala ovra a moda rentabla.
Per autras ovras datti contribuziuns?
Per l’ovra da Chlus tranter Küblis ed il Rain che nus sperain da construir ils proxims onns survegnin nus fin a 60 % da la Confederaziun. Malgrà questas contribuziuns èsi tuttina anc enorm difficil da construir in’ovra profitabla. Igl è ina sfida economica enorma. Perquai èsi pli facil d'optimar las ovras existentas che da construir novas.
Da tge summas sa tracti?
L’ovra da Clus – ina nova ovra – custa tranter 450 e 500 milliuns francs. Lago Bianco custass radund 2,5 milliardas. Era l’ovra a pumpa Linth-Limmern da l’Axpo ha custà tant.
Novas ovras – sajan quai idraulicas, solaras u da vent – vegnan savens bloccadas durant onns u decennis cun recurs. Tge duvrassi per accelerar ils projects? Midadas da lescha u da tenuta?
I dovra omadus. Ins enconuscha gea la dicziun «not in my backyard» – pia ch’ins na less betg in’ovra en la vischinanza. Da preschent existan stentas da concentrar ils recurs, ch’ins na po betg pliras giadas recurrer cunter il medem project. Ma jau pens che nus, sco Repower, faschain qua buna lavur. Nus discurrin gia baud cun las differentas gruppas e resguardain lur interess. Uschia na pon ins forsa betg construir l’ovra pli rentabla, pertge ins sto far concessiuns. Ma persuenter pon ins realisar pli svelt il project.
Tut en tut – tge As fascinescha vi da la lavur sco presidenta da Repower?
La branscha d’energia è fitg spanegianta. I sa tracta d’ina infrastructura critica en in pajais, ch’igl è da promover ed avair quità.
Èsi stà ina surpraisa ch’il chantun grischun ha communitgà il schaner da betg pli vulair proponer Vus sco presidenta da Repower?
Jau na schess betg ch’i saja ina surpraisa. La Regenza ha gea in’incumbensa e quai è stada la consequenza. Ins po forsa metter en dumonda il termin. Mandats en cussegls d’administraziuns duran per il solit pli ditg.
Deplorais Vus che Vus na pudais betg cuntinuar?
Jau hai tschaffen d’esser presidenta da la Repower.
Vus stuais chalar suenter set onns.
Tar interpresas quotadas a la bursa duran ils mandats otg fin dudesch onns.
«La tempra grischuna» duai vegnir rinforzada en il cussegl d’administraziun da Repower. Uschia ha il Chantun motivà da betg pli proponer Vus. Tge schais Vus?
Repower ha trais acziunaris principals – il chantun Grischun, las Ovras electricas dal chantun da Turitg ed in fondo da l’UBS – lezs ston definir quai.
Or da l'archiv: