L'Uffizi da construcziun bassa dal Grischun ha fatg avanzar durant ils ultims onns fermamain la planisaziun dal sviament da Sta. Maria en la Val Müstair, per il sviament da Susch en l'Engiadina Bassa sco era per la correcziun da la via da Malögia tranter Silvaplauna e Plaun da Lej en l'Engiadin'Ota. Entant èn las lavurs avanzadas uschè lunsch, che la regenza po incumbensar l'Uffizi chantunal per il svilup dal territori d'adattar il plan directiv per quests projects da vias.
Quai è in pass impurtant per las regiuns pertutgadas.
Confederaziun impedescha sviament per Sta. Maria
Per distgargiar il center dal vitg da Sta. Maria dal grond traffic e per augmentar la segirezza dal traffic, stevan suenter la terminaziun d'in vast studi da variantas il schaner 2023 duas variantas pussaivlas en il focus, numnadamain «il sviament sid» ed il «sviament nord». La Cumissiun federala per la protecziun da la natira e da la patria sco er la Cumissiun federala dals monuments istorics èn vegnidas a la conclusiun en lur parairi dal favrer 2023, che tuttas duas variantas «procurassan per gronds disturbis dal Inventari federal dals lieus svizzers d'impurtanza naziunala degns da protecziun ISOS sco era dal Inventari federal da las vias da communicaziun istoricas IVS». Ellas han recumandà da diriger il traffic tras il vitg cun agid d'amplas da traffic ubain da construir in tunnel. Ils dus portals dal tunnel duessan en quest cas però vegnir construids ordaifer il maletg dal vitg.
Novas variantas fissan memia charas
Sin quai ha l'Uffizi da construcziun bassa recepì las recumandaziuns da las cumissiuns federalas ed ha surdà l'incumbensa per in studi da variantas cumplementar. Quel ha mussà, che las duas novas variantas cun tunnels generassan circa il medem niz sco il «sviament nord» da la varianta ch'era vegnida proponida oriundamain. Las duas novas variantas da tunnels furneschan buns resultats en vista als disturbis dals interess da protecziun naziunals, na pon dentant betg vegnir giustifitgadas pervia dals custs che fissan bler pli auts ch'ils custs da las variantas oriundas. Suenter in'examinaziun pli detagliada vegn la regenza a la conclusiun, ch'i vegn persequitada vinavant la varianta oriunda, numnadamain il «sviament nord» (guardar illustraziun). Ils custs dal project importan circa 47 milliuns francs.
Motivar il project envers la Confederaziun
Per ch'il chantun possia exponer in project da construcziun concret, dovri en il Plan directiv chantunal per mintga project da via ina inscripziun cun il stadi da coordinaziun «determinaziun». Il stadi da coordinaziun «determinaziun» vegn attribuì mo, sch'igl è vegnì motivà en moda chapaivla a maun d'in vast studi da variantas, pertge che la varianta recumandada è la varianta la pli adequata, e che ses effects èn vegnids examinads pli profundamain. La procedura dal plan directiv dura var in onn e mez fin dus onns, perquai che la procedura sto vegnir approvada tras la Confederaziun.
