L’entschatta da la plazza aviatica è il pli probabel stada il 1909, cura ch’ils emprims aviuns èn sa platgads sin il lai da San Murezzan. Pli tard è la plazza aviatica a Samedan vegnida inaugurada e durant la guerra mundiala vegnida duvrada dal militar. Pass per pass èn la plazza ed ils stabiliments vegnids bajegiads ora.
Cun scrollar a dretga datti dapli davart l'istorgia
Il 2004 hai lura dà gronds midaments: Il chantun Grischun ha cumprà il terren dal militar per 2,2 milliuns francs. La Engadin Airport SA ha pli tard surpiglià la gestiun. A la testa da questa è dapi il cumenzament il milliardari svizzer Urs Schwarzenbach.
En Engiadin’Ota hai dà grondas discussiuns, perquai che tscherts vulevan che la plazza aviatica vegnia cumprada cumplettamain da persunas privatas. Era il chantun avess gugent vendì il terren. Là hai dà cuntravent da las vischnancas ed uschia hai intgins onns pli tard dà la decisiun da surdar il terren a la Engadin Airport SA en il dretg da construcziun. Lura è vegnida fundada la INFRA che è responsabla per l’infrastructura da l’eroport e che represchenta las 11 vischnancas involvidas.
Il 2017 ha la populaziun da las vischnancas ditg gea ad in project da renovaziun da 22 milliuns francs. Intgins onns pli tard han ins discurrì d’in project dad 88 milliuns francs – pia quatter giadas uschè bler. Quai ha dà discussiuns, critica ed ina petiziun. Suenter esser ì in'ulteriura giada sur ils cudeschs han ins discurrì d’in project da 35 milliuns francs che fiss stà fitg reducì.
Cunquai ch'i n'è betg vegnì renovà, ha la Rega silsuenter fatg squitsch e smanatschà da bandunar l’Engiadin’Ota. Il 2024 è vegnì preschentà in rapport che mussa che tranter il 2017 e 2022 nagin n'haja surpiglià la responsabladad, communitgà memia pauc e betg collavurà. Dapi il 2023 è l'anteriur cusseglier guvernativ Mario Cavigelli il president da la cumissiun administrativa da l’INFRA. Uss è sin maisa in project da 68 milliuns francs. Da quest votescha la populaziun da l’Engiadin’Ota la stad 2025.
Gronda lavur per l'INFRA
La pista ed ils stabiliments da la plazza aviatica avessan gia daditg stuì vegnir renovads. Ils ultims onns è dentant adina mo vegnì tatgà plasters là, nua ch'i era necessari. E tuttina sa platgan mintg’onn passa 15’000 aviuns e helicopters a Samedan.
Sco emprim era planisà in project gigantic da 88 milliuns francs. Suenter ils battibugls ha la INFRA midà il project. Tenor Mario Cavigelli duai ussa dar ina renovaziun per 68 milliuns francs – ina plazza aviatica segira e pratica, betg luxuriusa.
Per mai èsi stà surprendent che tut ils utilisaders spetgan in punct per arrivar e per ir vinavant. Els na spetgan nagina infrastructura da luxus, da «Top of the World».
La stad 2025 vegn questa votaziun cun il project da 68 milliuns francs alura davant il pievel da las 11 vischnancas en l’Engiadin’Ota. Suenter cumenzan las lavurs vi dal heliport. Sche tut va bain, duess quel esser a fin il pli tard l’entschatta dal 2027. Suenter duai il stabiliment vegnir renovà.
Gronda impurtanza per la regiun ed il chantun
En tut dettia var 1000 plazzas da lavur en l’Engiadin’Ota ch’èn colliadas cun la plazza aviatica. Tenor Sandra Püntener, la presidenta da l’uniun da commerzi e masteranza HGV da Samedan-Bever, profitescha l’entir commerzi da l'entira regiun dal turissem ch’è collia cun l'eroport – sajan quai giasts dals hotels che van a cumprar en u a mangiar ordaifer. Il CEO dad Engiadina turissem Jan Steiner di perfin che la plazza aviatica saja necessaria. Betg mo durant la stagiun auta u durant events sco il White Turf, Snow Polo u The Ice – mabain l’entir onn.
Sche nus na avessan betg pli quest eroport, fissan nus sco mintg’autra destinaziun.
En Engiadin’Ota dettia mintg’onn ina svieuta da circa 200 milliuns francs che vegn direct ed indirect da la plazza aviatica. Quai cumpiglia il gudogn da la plazza aviatica sezza, ils raps ch’il turissem e l’economia piglian en atras giasts e lavurs da la plazza aviatica ed era impostas da persunas che rivan cun l’aviun en lur secunda abitaziun.
Plinavant gidan ils dus affars privats da helicopters a las pendicularas ed a la Viafier retica cun sgols da transport e segirezza da lavinas. Sche tut quests sgols vegnissan fatgs d’in auter lieu, lura custass quai enfin dus milliuns francs dapli. Custs supplementars che vischnancas, uffizis forestals e pendicularas avessan da pajar.
La directura dal departament chantunal d’infrastructura, energia e mobilitad, Carmelia Maissen, na po betg tradir il secret d’impostas. Dentant pajan interpresas ch’han da far cun la plazza aviatica impostas en las vischnancas ed en il chantun. Quai saja ina plivalur per la regiun ed era per il chantun. Il chantun è dentant era involvà directamain: Al chantun tutga il terren da l'eroport. Quel ha’l dà en il dretg da construcziun enfin il 2103 a l'INFRA che represchenta las vischnancas da l’Engiadin’Ota. L’INFRA sto pajar nagin tschains al chantun, ed era impostas na paja ella naginas, essend in’interpresa dal dretg public.