Siglir tar il cuntegn

Cussegl grond Il Green Deal è sut tetg

Suenter radund 13 uras discussiuns ha il Cussegl grond mess sut tetg il Green Deal la gievgia suentermezdi. I dat uschia dapli daners e mesiras per cumbatter la midada dal clima, er en il chantun Grischun. Concret, tut en tut, ina milliarda francs per ils proxims 25 onns. 200 milliuns ord l’atgna facultad dal chantun, il rest duai vegnir da la Confederaziun, da la Banca naziunala Svizra ed ina cumpart da la taxa da traffic da camiuns (LSVA). Cun quest Gea duai, tranter auter, l’infrastructura per chargiar autos electrics vegnir sustegnida finanzialmain ed er implants fotovoltaics duain survegnir dapli sustegn.

PPS ponderescha da far referendum

Avrir la box Serrar la box

Forsa ha il suveran grischun l’ultim pled puncto Green Deal. La gievgia ha il Cussegl grond deliberà la lescha da clima e d’innovaziun. La PPS ha opponì en la debatta.

«Davart il referendum decida la suprastanza da partida l’entschatta matg», di il schef da fracziun Walter Grass. I stoppia ir svelt. Sch’ins veglia far in referendum, stoppian ins rimnar 1'500 suttascripziuns entaifer trais mais. La FMR ha dumandà dus deputads rumantschs da la PPS tge ponderaziuns persunalas ch’els fetschian areguard in eventual referendum.

«Plitost betg»

La debatta dal Green Deal na saja betg sa splegada en il senn da la fracziun, di Reto Lehner, deputà dal circul Sur Tasna. Bleras propostas che fissan stadas fitg impurtantas per la PPS haja il Cussegl grond refusà.

Il deputà ladin menziuna dentant la lescha d’energia da la Confederaziun. «Questa lescha di cler e net tge ch’igl è da far e nus avain empruvà da far en il chantun il pussibel da nossa vart», explitgescha Reto Lehner. Sia conclusiun: «Jau schess plitost da betg prender il referendum.» Per l’ina dettia in referendum ina lavur immensa. Plinavant stoppian ins sa dumandar, tge ch’ins possia insumma cuntanscher cun in referendum e tge figura che la partida fetschia envers ses votants ed il chantun. En pli stettian anc autras chaussas impurtantas sin l’agenda da la partida, betg be il Green Deal.

Dependa da termins e resursas

«Da la chaussa ennà sun jau da l’avis ch’i fiss da prender il referendum», di Reto Rauch. La PPS haja stuì succumber cun tut sias propostas tar il Green Deal e na saja betg cuntenta. Ma i dettia anc autras chaussas che sajan da ponderar, di il deputà da Sut Tasna. El enumerescha: resursas, termins u auters projects.

I na fiss betg sulet da rimnar suttascripziuns per il referendum, mabain era far in cumbat da votaziun. Pendenta è da preschent anc l’iniziativa da la PPS che vul stgassar las rentas per anteriurs cussegliers guvernativs, l’uschenumnada «Fallschirm-Initiative».

«Probabel crudass la votaziun per questa iniziativa gist sin la medema data sco il referendum per il Green Deal», di Reto Rauch. Quai stoppia la suprastanza resguardar, sch’ella pondereschia da prender il referendum u betg.

Discussiuns uras a la lunga

Stan mesemna saira han deputadas e deputads dal Cussegl grond gia gì debattà radund 10 uras davart il Green Deal. Aifer quest temp èn er gia insaquantas decisiuns crudadas: per exempel duain indrizs solars sin tetgs e fatschadas vegnir subvenziunads. Quai capita gia oz – da nov duain dentant er profitar indrizs solars che produceschan dapli energia che quai ch’il bajetg dovra. Uschia che l’electricitad supplementara po vegnir spisgentada en la rait.

Sustegn per questa part dal Green Deal hai cunzunt dà da la PS, da la Verda e d’ina part da la PLD. Da tschella part da la PLD e cunzunt er da la PPS hai dà critica per questas subvenziuns; ina surproducziun d’electricitad mainia a problems per la stabilitad da la rait. Er sajan ils pretschs la primavaira, la stad e l'atun negativs sin la fiera d’energia. Tenor il cusseglier guvernativ responsabel Jon Domenic Parolini vegnia en l'avegnir dentant duvrà adina dapli electricitad – er durant ils mais da stad, per exempel per climatisar bajetgs.

Sustegn per indrizs da chargiar

In’ulteriura decisiun ch’è gia crudada è, ch’i duai en l'avegnir dar subvenziuns per indrizs da chargiar autos electrics en chasas da pliras famiglias – quai fin il 2030. E fin il 2035 duain indrizs per autos electrics ch’han la funcziun per chargiar bidirecziunal vegnir subvenziunads. Vul dir che l’auto po arcunar energia ed uschia servir sco battaria per la chasa. Cura ch'i fa da basegn po l’auto lura dar enavos l’energia a la chasa. Quai è vegnì decis sin proposta dals verd-liberals.

I vegn discutà e discutà

Sch'i va per ina milliarda francs datti discussiuns en il Cussegl grond. Dapi mardi suentermezdi è il parlament grischun vi da discutar e debattar la segund'etappa dal Green Deal. Tranter auter hai num examinar e discutar ils detagls dal messadi da betg main che 142 paginas.

Qua intginas impressiuns or da la sala dal Cussegl grond:

La debatta ha cumenzà

Il Cussegl grond ha cumenzà il mardi suentermezdi cun la debatta per la segunda etappa dal Green Deal. La gronda part da las deputadas e dals deputads è dal medem avis: I dovra dapli daners e mesiras per cumbatter la midada dal clima, er en il chantun Grischun. Concret vai per, tut en tut, ina milliarda francs per ils proxims 25 onns. 200 milliuns ord l’atgna facultad. Il rest duess vegnir da la Confederaziun, da la Banca naziunala svizra – ed è ina cumpart da la taxa da traffic da camiuns. Vuschs criticas hai dà oravant tut da la PPS. Spezialmain la summa che duess vegnir investida saja memia auta, han plirs deputads ditg en lur votums.

Per tge vai exact

Ina milliarda francs per sa deliberar dad energias fossilas e per reducir las emissiuns da CO2. Il Cussegl grond discutescha quest'emna davart in project da generaziuns.

Il Green Deal stat sur tut quest'emna

Netto nulla – pia ina bilantscha da clima neutrala fin la fin dal 2050. Par contribuir a questa finamira ha il Grischun lantschà il Green Deal. L'emprima etappa dal program che sustegn projects a favur dal clima va a fin la fin 2025.

E quest'emna decida il parlament grischun davart la segunda ed anc bler pli gronda etappa. Questa giada vai per ina milliarda francs e per in dals pli gronds pachets d’impuls ch'i ha fin uss dà en il chantun Grischun. La finamira è da promover a partir dal 2026 anc pli fitg mesiras a favur dal clima. Nov vul la regenza grischuna, tranter auter, promover infrastructuras per chargiar autos electrics u extender il sustegn per implants fotovoltaics. Ed en l'agricultura datti, per exempel, sustegn finanzial per purs che reduceschan emissiuns sco metan.

Tut ils detagls davart la segunda etappa dal Green Deal en il Grischun chattais qua.

Intgins exempels da mesiras en il Green Deal

Tge che fatschenta er anc in zic

Sper il Green Deal sa fatschenta il Cussegl grond ils proxims dis er anc cun la revisiun da la lescha davart il dretgs politics. Aifer questa revisiun vul il Cussegl grond midar il cedels d'eleger. Fin uss stuevan electuras ed electurs scriver si l'entir num da la persuna che duai vegnir elegida, en il futur duain electuras ed electurs mo pli stuair far ina crusch sper il num gia prestampà. Sper quai vul la revisiun er che la nova dertgira superiura daventa suletta instanza da recurs per recurs en connex cun las elecziuns dal Cussegl grond, actualmain è il Cussegl grond sez l'emprima instanza e la dretgira la segunda. Cun grondas discussiuns n'èsi betg da quintar cunquai che la cumissiun ch'ha preparà la fatschenta è perina. Sch'il Cussegl grond avess dad esser sperts, lura ha el anc da lavurar giu enqual dumonda ed incumbensa, sch'il temp na tanscha betg sa stauschan quellas sin la sessiun dal zercladur. E sco adina datti la bun'ura dal terz di da la sessiun er anc l'ura da dumondas nua che deputadas e deputads pon far dumondas a la regenza.

RTR actualitad 17:00

Artitgels legids il pli savens