Il Green Deal è sut tetg
Suenter radund 13 uras discussiuns ha il Cussegl grond mess sut tetg il Green Deal la gievgia suentermezdi. I dat uschia dapli daners e mesiras per cumbatter la midada dal clima, er en il chantun Grischun. Concret, tut en tut, ina milliarda francs per ils proxims 25 onns. 200 milliuns ord l’atgna facultad dal chantun, il rest duai vegnir da la Confederaziun, da la Banca naziunala Svizra ed ina cumpart da la taxa da traffic da camiuns (LSVA). Cun quest Gea duai, tranter auter, l’infrastructura per chargiar autos electrics vegnir sustegnida finanzialmain ed er implants fotovoltaics duain survegnir dapli sustegn.
Sustegn per indrizs fotovoltaics
Indrizs solars sin tetgs e fatschadas duain vegnir subvenziunads. Quai capita gia oz – da nov duain dentant er profitar indrizs solars che produceschan dapli energia che quai ch’il bajetg dovra. Uschia che l’electricitad supplementara po vegnir spisgentada en la rait.
Sustegn per questa part dal Green Deal hai cunzunt dà da la PS, da la Verda e d’ina part da la PLD. Da tschella part da la PLD e cunzunt er da la PPS hai dà critica per questas subvenziuns; ina surproducziun d’electricitad mainia a problems per la stabilitad da la rait. Er sajan ils pretschs la primavaira, la stad e l'atun negativs sin la fiera d’energia. Tenor il cusseglier guvernativ responsabel Jon Domenic Parolini vegnia en l'avegnir dentant duvrà adina dapli electricitad – er durant ils mais da stad, per exempel per climatisar bajetgs.
Sustegn per indrizs da chargiar
In’ulteriura decisiun ch’è gia crudada è, ch’i duai en l'avegnir dar subvenziuns per indrizs da chargiar autos electrics en chasas da pliras famiglias – quai fin il 2030. E fin il 2035 duain indrizs per autos electrics ch’han la funcziun per chargiar bidirecziunal vegnir subvenziunads. Vul dir che l’auto po arcunar energia ed uschia servir sco battaria per la chasa. Cura ch'i fa da basegn po l’auto lura dar enavos l’energia a la chasa. Quai è vegnì decis sin proposta dals verd-liberals.
Tut ils detagls davart la segunda etappa dal Green Deal en il Grischun chattais qua.
Intgins exempels da mesiras en il Green Deal
-
Bild 1 von 4. Bildquelle: RTR.
-
Bild 2 von 4. *cuntinuar cun il program da promoziun per sanaziuns da bajetgs privats, da fatschentas e vischnancas (isolaziun, stgaudament, tecnica da chasa) / *cussegliaziun e sensibilisaziun sco enfin qua p. ex. cussegliaziuns individualas euv. / *promoziun d'indrizs solars sin bajetgs. Bildquelle: RTR.
-
Bild 3 von 4. *contribuziuns per novas tecnologias per reducir ils gas da serra / *promoziun d'idrogen e carburants sintetics. Bildquelle: RTR.
-
Bild 4 von 4. *contribuziuns per indrizs da chargiar autos electrics en chasas da pliras famiglias e sin parcadis publics / *sustegn per la midada sin vehichels electrics en il traffic public e da rauba / *contribuziuns per eruir potenzial da reducir gas da serra e per plans da mesiras co cuntanscher netto-nulla CO2 en vischnancas e fatschentas. Bildquelle: RTR.
Cussegl grond: revisiun da lescha da dretgs politics è approvada
Tar las proximas elecziuns chantunalas ston electuras ed electurs mo pli far cruschs e betg pli scriver si ils nums, quai ha il Cussegl grond decis cun reveder la lescha davart ils dretgs politics.
Fin uss stuevan electuras ed electurs scriver si l'entir num da la persuna che duai vegnir elegida, en il futur duain electuras ed electurs mo pli far ina crusch sper il num gia prestampà. La finamira da gest squitschar ils nums da candidatas e candidats è da simplifitgar il proceder d’eleger. Il nov sistem vala per la regenza, il Cussegl grond, las dretgiras regiunalas ed il Cussegl dals chantuns. La revisiun dals cedels d’eleger sa basa sin in'incumbensa da la anteriura partida burghais-democratica dal 2019.
Sper quai ha il Cussegl grond er decis che la Dretgira superiura è da nov la suletta instanza chantunala per recurs en connex cun las elecziuns dal Cussegl grond. Actualmain è il Cussegl grond sez l'emprima instanza e la dretgira la segunda. Cun il nov sistem d’eleger da proporz na saja il Cussegl grond sez betg pli la dretga instanza per recurs, uschia l’argumentaziun.
Las revisiuns da la lescha davart ils dretgs politics duain ir en vigur sin il cumenzament dal 2026 e valan uschia er per las elecziuns chantunalas da l’auter onn.