Sin nivel da la Confederaziun è l'Uffizi federal da la protecziun da la populaziun responsabel. Ensemen cun ulteriurs uffizis (da la meteorologia, da l'ambient ed auters) tegn l'uffizi en egl ils privels da natira.
In product impurtant da la lavur dals uffizis, ensemen cun differents partenaris sco il chantun – è la charta da privels. Quella mussa tge lieus ch'èn periclitads da lavinas, inundaziuns e bovas. La valitaziun vegn fatga sin basa da dus facturs: Quant probabel è in eveniment (en ils areals cotschens ston ins quintar cun in eveniment var mintga 30 onns) – e quant gronda è l'intensitad, pia ils donns. En ina zona cotschna – pia cun in privel considerabel – fissi per exempel da quintar che chasas vegnan destruidas.
Questas chartas vegnan duvradas per la planisaziun, dentant er per stimar nua che malauras pudessan chaschunar donns. En zonas cun in aut privel na po per regla betg vegnir bajegià. Cun quai che la situaziun al lieu sa mida adina puspè, ston las chartas trasora vegnir adattadas.
Links a las chartas
Sper la charta da privels datti er anc ina charta cun infurmaziuns actualas: En il portal da privels da la natira ha l'uffizi federal ina survista en tge regiuns ch'i dat actualmain in pli aut ristg. La Confederaziun ha pia ina survista groba. Decisiuns concretas vegnan dentant tratgas dals chantuns e da las vischnancas.
In uffizi, plirs servetschs
En il Grischun datti in uffizi respunsabel, numnadamain l'Uffizi da guaud e privels da la natira. Quel decida tranter auter davart zonas da segirezza, nua che rempars e mesiras da prevenziun fan senn – ubain er davart mesiras directas tar eveniments. Trais cumissiuns da privels èn responsablas per differentas regiuns dal chantun. Las cumissiuns èn er ils lieus da contact per vischnancas, gremis u persunas privatas per dumondas. Pia: ina vischnanca po sa laschar cussegliar, co agir.
Il chantun ha er ina rait da staziuns per mesirar. Uschia pon els tegnair en egl per exempel moviments da grippa u quant blera naiv ch'i dat. Questas datas porschan ina basa per eventualas mesiras. Sche grippa en in lieu sa mova pli ferm che normal, po per exempel ina vischnanca decider d'evacuar tschertas chasas ubain che l'uffizi da construcziun bassa decida da serrar ina via ord motivs da sgirezza.
Er tar il chantun è pronta ina entira rait en cas d'in eveniment. Quai pertutga tranter auter er l'uffizi da construcziun bassa, quel da militar e protecziun civila, ubain la polizia chantunala e pumpiers.
Persunas al lieu èn impurtantas
Ina ulteriura purschida da l'uffizi per privels da natira: Els scoleschan cussegliadras e cussegliaders da privels da natira. Quai èn persunas che tegnan en egl la natira e pussibels indizis. Aua malnetta en in aual pudess per exempel esser in indizi per ina bova.
Plinavant annunzian quellas persunas eveniments sco bovas ubain crudadas da crappa. Quai fan els sin basa d'in sistem online. Er quellas datas gidan da dar ina survista e vegnir duvradas per exempel per adattar la charta da zona da privels. Selviculturas e selviculturs da revier surpiglian savens talas incumbensas.
Pia: Ina entira rait da sistems ed infurmaziuns gida a vischnancas, chantun e Confederaziun da tegnair en egl la situaziun e d'avair spazi per decider. Tge mesiras che vegnan prendidas e tgeninas betg è a la fin dentant ina valitaziun da ristg.
La davosa rolla en quest sistem ha mintga persuna singula. Er quellas pon agir a moda responsabla – cun annunziar per exempel eveniments ch'els vesan u cun tegnair en egl ils sistems d'alarm tar malauras.
Alarmaziun
Da tut quests sistems na vesa la populaziun per regla betg bler. Infurmaziuns survegnan ins per exempel via l'applicaziun «AlertSwiss». Quest sistem cumplettescha il sistem da sirenas. Tenor l'Uffizi federal per la protecziun da la populaziun cuntanschan ins uschia la gronda part da la populaziun.
En auters pajais èn auters sistems en diever, che tramettan directamain via func in messadi sin il handy. En Svizra han ins er testà quest sistem avant var 10 onns, dentant desistì da persequitar vinavant quel.
In sistem adina pli dumandà
Cun la midada dal clima vegnan fenomens dad aura extrema adina pli savens. Aria pli chauda po pigliar si dapli umiditad, ed uschia a la fin procurar per pli ferma plievgia. Plinavant è la Svizra en ina situaziun geografica speziala, ha declerà Gian Reto Bezzola da l'Uffizi federal per ambient envers SRF. Pervia da las Alps datti en tschertas regiuns – per exempel en il Tessin ubain Vallais – fitg bler plievgia. Sin spundas stippas pon flums e bovas sviluppar dapli energia. Quai procura per pli auts donns. Gist regiuns muntagnardas stoppian esser conscientas dals privels.
Ma malgrà tut ils sistems e precauziuns: La natira tegnia adina pront surpraisas, manegia Gian Reto Bezzola. Er il meglier model na po betg prevesair mintga detagl. Ins stoppia perquai adina restar vidlonder ed emprender ord eveniments. Da principi sajan ins dentant preparà bain.
