La Svizra di Na - Iniziativa da responsabladad per l'ambient fa naufragi

Iniziativa va da l'aua giu

Gia suenter ch'ils resultats da la mesadad dals chantuns èn stads avant maun eri cler che l'iniziativa fa naufragi. La finala han tut ils chantuns ditg Na a l'iniziativa, e quai fitg cler. Il pli stretg è il resultat stà en il chantun da Basilea-Citad nua che be 54,7% han ditg da Na. Il pli cler è il resultat en il chantun da Sviz cun 84,6% Na. Era la maioritad dal pievel è fitg clera cun 69,8% Na.

Participaziun a la votaziun bassa da 36,7%

Sco ch'igl è sa mussà gia ordavant, è la participaziun a las votaziuns da questa dumengia da votaziun stada plitost bassa. «Igl è ina participaziun a la votaziun ch'è ok, ina participaziun da basa», di il politolog Lukas Golder. Quai è sut la media da plirs onns. Quella importa tenor il Uffizi federal da statistica tranter 2011 e 2023 a 47%. «Il trend a lunga vista munta schizunt a 50% participaziun a las votaziuns», di Golder.

Cler resultat en il Grischun

L'iniziativa da responsabladad per l’ambient na persvada betg ils Grischuns e las Grischunas. Las 100 vischnancas èn dumbradas: la cumpart da Na munta a 74,22%, quai tar ina participaziun da 35,5% da las votantas e dals votants. Tut las vischnancas din Na. Il pli cler è il resultat a Furna nua che 94% han ditg Na. Il pli «stretg» èsi vegnì a Trin nua che 42% han ditg Gea.

Iniziativa da responsabladad per l'ambient

Manchentà schanza tenor iniziants

Ils Giuvens Verds deploreschan il Na dal pievel a l'iniziativa da responsabladad per l'ambient. La Svizra manchentia sia schanza da cumbatter crisas d'ambient, di la giuvna partida ch'aveva lantschà l'iniziativa. Il Na saja ina victoria per ils «defensurs dal status quo» ch'ignoreschian ils avertiments dals scienziads. Ina giada dapli haja il far panica da las partidas burgaisas e dals concerns gronds mussà l’effect, scriva la partida giuvna en ina communicaziun da la dumengia. Ils agens profits giaja sur la protecziun da «noss planet».

Pass svelts vers ina Svizra che respectia ils cunfins planetars stuessan suandar. Pertge: «Las crisas ecologicas, che custan vitas e portan destrucziun, restan la sfida la pli gronda da noss temp.» La campagna da votaziun haja almain cuntanschì ch'il concept dals cunfins dal planet saja vegnì communitgà ad ina vasta publicitad sco med per cumbatter crisas da l'ambient. En la communicaziun èn ils Giuvens Verds sa mussads persvadids, che la Svizra stoppia prender ulteriuras mesiras per cuntanscher quella finamira. Malgrà lur terrada a l'urna, sajan ins loschs ch'i saja gartegià da manar a fin l'iniziativa dal pievel cun in budget pitschen.

Comité Na: Persistenza cumpiglia ina dimensiun economica, ecologica e sociala

L'allianza da pliras partidas «Na a l'iniziativa da depauperisaziun» vesa il resultat da votaziun sco renviament als Verds e «lur politica da scumonds etatistica». I saja er ina refusa da la critica al creschament ed al chapitalissem. «Las votantas ed ils votants han sbittà cun brama in dictat ecologic unidimensiunal che zuppenta aspects economics e socials», ha scrit l'allianza. L'allianza è vegnida purtada da la PLD, dal Center, da la PPS sco era d'Economiesuisse, da l'uniun d'artisanadi e da l'uniun purila. Ina renunzia sfurzada al consum, l'explosiun dals pretschs ed ina sminuziun da la prosperitad sajan vegnidas evitadas.

La persistenza na saja betg unidimensiunal, mabain cumpiglia ina dimensiun economica, ecologica e sociala, uschia l'allianza. E la protecziun da l'ambient e dal clima na dastgia betg ir sin donn e cust da la populaziun u da las interpresas. «Cun l'iniziativa da depauperisaziun han ins puspè empruvà da sfurzar si a la maioritad in stil da viver che vegn giavischà mo d'ina minoritad», argumentescha l'allianza. Ina giada dapli fissan tenor l'allianza la classa mesauna, las persunas cun dischavantatgs socials, las interpresas pitschnas e mesaunas ed il sectur agrar stads pertutgads il pli fitg. Ma la populaziun haja tramess in cler signal a l'urna.

Rösti: «Il Na n'è betg in Na per la protecziun da l'ambient»

Il cusseglier federal Albert Rösti – manader dal departament per l'ambient, il traffic, l'energia e la communicaziun (Uvek) – chatta clers pleds per il resultat da l'iniziativa per la protecziun da l'ambient durant la conferenza da pressa a Berna.

«Il Na dals votants e las votantas n'è guess nagin Na ch'è drizzà a l'ambient. Igl è cler che nus stuain avair quità da lez. L'iniziativa avess dentant purtà restricziuns considerablas.» La Svizra avess tenor Rösti pli probabel stuì introducir novs scumonds e novas leschas. Pertutgadas da las consequenzas da l'iniziativa fissan cunzunt stadas persunas pli paupras, manegia Rösti. Tuttina punctuescha el ch'ils chantuns en Svizra suprendian gia responsabladad e resguardian pliras mesiras effectivas per proteger da l'ambient: «Nus avain pudì reducir las emissiuns da CO₂ e donnegiain damain l'ambient che pli baud.»

Ils Verds èn trumpads dal resultat

La Svizra haja valità la creschientscha economica a curta vista bler pli auta ch'il mantegniment da la basa da viver, ha la partida constatà sin X. Per ils Verds èsi cler che la protecziun dal clima e da l'ambient saja pli urgenta che mai. Ins stoppia augmentar il tempo per render la Svizra neutrala al clima. Tuttina refuseschia il Cussegl federal da realisar las mesiras necessarias per cuntanscher la finamira netto-nulla. «Las empermischuns na tanschan betg», di la presidenta dals Verds Lisa Mazzone en ina communicaziun.

Politica da l'ambient vinavant impurtanta per la PS

La maioritad dal pievel svizzer haja vis l'iniziativa da responsabladad per l'ambient «ozendi sco schliaziun fallada per sfidas actualas da la politica dal clima», ha la Partida socialdemocratica ditg dumengia sin il servetsch d'infurmaziuns curtas Bluesky. Las ultimas votaziuns davart il clima hajan dentant mussà che la protecziun dal clima resta in dals giavischs impurtants da la populaziun. Tenor la PS restan investiziuns massivas en la midada energetica e dapli engaschi cunter devastaziun da l'ambient indispensablas. «Nus stuain agir là, nua che las emissiuns naschan: traffic, edifizis, industria. Per far quai avain nus lantschà ensemen cun ils Verds l'iniziativa dal fond per il clima», scriva la partida.

Center cuntent cun il resultat

La Partida dal Center beneventa la decisiun dal suveran da dir Na a l'iniziativa da responsabladad per l'ambient.

Pli raschunaivel saja dentant da rinforzar las propostas existentas e da chattar soluziuns equilibradas. Bain partia il Center las intenziuns colliadas cun l'iniziativa per in diever spargnus da las resursas natiralas. «Las mesiras previsas giessan dentant memia lunsch ed avessan periclità seriusamain il bainstar e l'occupaziun en Svizra ed avessan indeblì la cumpetitivitad sin plaun internaziunal», argumentescha la partida la dumengia.

Partida verd-liberala vul mesiras concretas

Il Na a l'iniziativa responsabla per l'ambient na saja betg in na a dapli protecziun da l'ambient, ha la Partida verd-liberala scrit dumengia sin X. I saja in cler confess da persequitar vinavant las finamiras da la persistenza cun mesiras concretas, enstagl cun artitgels constituziunals rigids ed abstracts.

Economiesuisse vul politica d'ambient raschunaivla

Tenor l'uniun tetgala d'economia Economiesuisse duain la capacitad da concurrer e protecziun da l'ambient vegnir colliadas enstagl da metter finamiras utopicas ed indeblir la Svizra. Per ina politica da clima prosperaivla saja in'economia ferma ed innovativa indispensabla, hai gì num suenter ch'il na a l'iniziativa responsabla per l'ambient è vegnì communitgà. «La refusa pesanta da l'iniziativa da la responsabladad per l'ambient mussa che la populaziun na vul nagina cura radicala tar la protecziun dal clima e sa basa vinavant sin ina politica da l'ambient raschunaivla», hai gì num en ina communicaziun da la dumengia. L'economia svizra renconuscha vinavant las finamiras ambiziusas dal clima. Las votantas ed ils votants n'hajan betg vulì trair il pajais a la paraid, ha ditg la manadra da fatschenta d'economiesuisse Monika Rühl a la Televisiun Svizra SRF. L'uniun tetgala d'economia haja la finamira da manar las emissiuns da gas da serra l'onn 2050 sin netto nulla. Ils Svizzers veglian soluziuns pragmaticas, uschia Rühl. La protecziun dal clima restia in tema impurtant ed interpresas stoppian pensar a lunga vista.

Producir mo tantas grevezzas che la natira po anc regenerar

L'iniziativa da responsabladad per l'ambient pretenda che la Svizra engrevgescha l'ambient mo uschè fitg sco quai che la natira po sa regenerar. Quai per mantegnair e salvar la basa da viver per in e scadin. Las mesiras che la Confederaziun ha gia introducì han bain manà ad ina meglieraziun, uschia che las consequenzas negativas èn main fermas ch'avant 20 onns. Tuttina vegnia la basa da viver – sco l'aua, il terren e l'aria – anc strapatschada uschè ferm ch'ella na po betg sa revegnir pli.

Podcast Café federal

Il podcast politic. In sguard davant e davos las culissas da la politica naziunala.

Ulteriurs audios e podcasts