Suenter il cussegl dals chantuns ha la gievgia er il Cussegl naziunal auzà il budget militar per passa 4 milliardas francs. Quai sin totalmain stgars 30 milliardas per ils proxims quatter onns.
Tar la finanziaziun ha il Cussegl naziunal decidì da cumpensar questas expensas supplementaras cun spargnar. Quai tutgass tranter auter il sectur da la collavuraziun internaziunala ed il persunal federal. Plinavant duai la cumpart dals chantuns a la taglia federala directa sa reducir. E daners duain era vegnir libers cun augmentar l’effizienza tar la gruppa defensiun da l’armada.
Ussa va la fatschenta enavos en il Cussegl dals chantuns. Quel aveva era decidì d'auzar las expensas, però da cumpensar ellas auter.
Critica per ils plans
La decisiun dal parlament da vulair augmentar il budget per l'armada per ils proxims quatter onns, per 4 ulteriuras milliardas sin total bunamain 30 milliardas, frunta sin opposiziun dals chantuns. Quai ha la Conferenza da las directuras e dals directurs da finanzas chantunals ditg envers l'agentura da novitads Keystone SDA.
Il motiv per l'opposiziun dals chantuns èn ils plans co il Cussegl naziunal vul survegnir 4 milliardas dapli. Il Cussegl naziunal propona da tranter auter scursanir la cumpart ch'ils chantuns survegnan or da la cassa da la taglia federala directa a favur da l'armada. La Conferenza da las directuras e dals directurs da finanzas titulescha quest fatg sco «fitg problematic». Divers chantuns èn numnadamain avisads sin quests daners.
Critica vegn era da l'Alliance Sud, l'organisaziun che coordinescha la collavuraziun internaziunala dad ovras d’agid da la Svizra. La proposta dal Cussegl naziunal prevesa numnadamain era da stritgar raps per l’agid da svilup. L'intent saja in'attatga sin la politica da segirezza cumplessiva, crititgescha l'organisaziun.
Quai è il plan dal Cussegl federal
En ses messadi aveva il Cussegl federal fatg la proposta da dar a l'armada enfin il 2035 in budget ch'è 1% dal product interiur brut (BIP). Quai va però memia plaun per diversas parlamentarias e parlamentaris. En l'ultima sessiun ha il Cussegl dals chantuns lura decidì da vulair dar a l'armada 4 milliardas dapli – uschia che l'armada survegniss gia il 2030 il budget dad 1% dal BIP.
Cun la maioritad burgaisa en il Cussegl naziunal èsi stà cler che quel approvescha er las 4 milliardas. La gronda dumonda è dentant stada: co finanziar quels?
Potpurri d'ideas avant la debatta
Las ideas na mancan betg, dentant n'ha nagina da quellas fin uss gì il potenzial per ina clera maioritad en Chasa federala. Tranter auter vegn ponderà d'auzar la taglia sin la plivalur per finanziar l'armada. Er ideas da pajar pli pauca taglia federala als chantuns èn sin maisa. Auters vulan stritgar raps per l'agid da svilup u tar auters posts da custs en differents departaments.
Il cusseglier naziunal grischun Martin Candinas che fa part a la cumissiun da segirezza è persvas ch'in fond fiss ideal. Quel duai vegnir emplenì cun 10 milliardas francs che l'armada duai pajar enavos cura ch'ella ha ils raps. Per questa proposta vegni dentant grev. Cunzunt las vuschs burgaisas èn criticas envers in fond. La sanestra è pli averta per questa idea, ma na vul da principi betg augmentar il budget per 4 milliardas francs.
«Ina situaziun difficila»
La situaziun sa preschenta difficila, conceda era la cussegliera naziunala liberaldemocratica Anna Giacometti ch'è commembra da la cumissiun da finanzas. La cumissiun propona en in emprim pass che l'armada sto sezza vegnir pli effizienta. Danunder che las 4 milliardas duain vegnir, per questa dumonda n'ha la cumissiun era betg ina soluziun. Probablamain vegn quella dumonda sclerida pir en la sessiun d'enviern en il rom da la debatta dal preventiv da la Confederaziun.