Violenza a chasa è in problem social fitg derasà. Perquai han lieu ils «Dis d'acziun cunter violenza a chasa» en il Grischun dals 25 da november enfin ils 10 da december – quest onn cun il focus «Vias or da la violenza». En quel connex datti differentas acziuns da sensibilisaziun. A Cuira vegnan per exempel illuminads differents bajetgs – sco la staziun d'auto da posta u l'ospital chantunal – cun glischs oranschas per far attent sin violenza a chasa.
Il 2023 hai dà 246 delicts registrads en connex cun violenza a chasa, quai mussa la statistica criminala da la polizia chantunala grischuna. La cifra zuppada pudess dentant esser in toc pli auta. Per persunas pertutgadas datti differents posts d'agid, per exempel la polizia, il post da cussegliaziun per l'agid a victimas dal Grischun u la chasa da dunnas. Ma era per persunas violentas che vulan vegnir or da questa spirala da violenza datti in post d'agid.
Roman Grenal è manader dal Servetsch d'execuziun e per l'assistenza da reabilitaziun ed è entras quai er responsabel per il post da cussegliaziun per persunas violentas en il Grischun. Cura ch'el haja cumenzà là il 2015 hajan els anc gì pli pauc che 10 contacts cun persunas violentas ad onn. Oz vesia quai or in pau auter: il 2024 haja ins enfin uss gì contact cun 86 persunas – 62 umens e 24 dunnas. Cun quellas persunas hajan ins telefonà e preschentà la purschida. Per part haja ì dà in primdiscurs ed ordlonder èn resultadas 27 cussegliaziuns.
Las persunas che fan diever da la cussegliaziun vegnan per il pli sur la polizia ubain las autoritads tar il post – ma per il solit èn ellas là volutariamain. Forsa s'imaginan ins ch'ina tala cussegliaziun è insatge fitg nausch, ma per regla saja uschia ch'i na dat suenter il segund discurs nagina resistenza pli, declara Roman Grenal.
Igl è prest adina uschia che las persunas vegnan suenter il segund u terz discurs gugent tar nus.
En ils pli blers cas vai per violenza en connex cun in partenadi ubain in partenadi schlià. Pli pauc savens giaja per violenza encunter uffants u auters confamigliars. La cussegliaziun – ch'è dal reminent gratuita – è bajegiada si en differents pass. Sco emprim vai persuenter che la persuna pondarescha e chapescha daco ch'ella reagescha sco ch'ella reagescha en situaziuns nua ch'ella vegn violenta.
Ins na fa da principi nagut senza motiv. I va persuenter d'eruir: Pertge hai jau fatg quai ch'è chapità?
En in proxim pass dat ins in sguard en il futur: Tge è l'atgna finamira? Sco less ins reagir en il futur? U tge situaziuns na vuless ins betg pli avair en sia vita? Cura ch'ins sappia nua che la via duess manar vegn sviluppadà communablamain metodas – d'ina vart per evitar da vegnir en talas situaziuns e da l'autra vart per savair sco reagir sch'ins vegniss tuttina en ina tala situaziun.
Sco ultim pass vegnia elavurà ensemen in plan d'urgenza. Uschia ch'ins na stoppia en situaziuns difficilas gnanc pli ponderar, mabain haja in plan ch'è uschè simpel sco pussaivel e funcziuna en il mintgadi – ch'ins sappia: sch'i capita «x», fatsch jau «y». Quai duai en l'avegnir evitar ch'i vegn tar in cumportament problematic.
Durant quels discurs vegn lavurà per gronda part cun in carnet da lavur da radund 200 paginas ed i detta er adina pensums en furma d'in protocol cun observar sasez, declera Roman Grenal.
Ins sto per exempel nudar: Tge è ì a mai tras il chau en quest mument? Tge emoziuns aveva jau? Tge è stà l'impuls? Sco hai jau reagì? Sco giuditgesch jau mes cumportament?
Per regla dettia enturn 16 fin 20 discurs – en il cas ideal mintg'emna in. Grazia a las bleras repetiziuns dettia ina rutina per ch'ins na dat betg pli suenter a l'impuls ch'ins ha l'emprim mument. Enstagl fiss la finamira ch'ins ponderescha: Tge capita ussa gist? Tge pens jau? Tge sent jau? Tge avess jau fatg gugent? Tge fiss scort da far? Uschia emprendia ins pass per pass in nov cumportament.
Per controllar sche la cussegliaziun ha purtà fritg, datti mintgamai suenter trais, sis e nov mais anc ina giada in discurs per guardar sche quai ch'ins aveva elavurà ensemen funcziuna. E quai para d'esser savens il cas, perquai che per regla vesia il team da Roman Grenal las persunas che han fatg il program da cussegliaziun betg anc ina giada.
