Siglir tar il cuntegn

Sterla stgarpada Alp Nalps Chantun vul sajettar il luf dominant

Sin l'Alp Nalps en Val Tujetsch han lufs stgarpà ina sterla. Il chantun è uss vi da sclerir schebain ins po sajettar luffins u sch'i dat schizunt la pussaivladad da sajettar il nov mastgel dal triep da Stagias. Quel è vegnì dal Tessin ed ha là gia chaschunà donns.

Ils pasturs da l'Alp Nalps han chattà l’animal stgarpà da circa 200 kilograms il mardi avantmezdi. Ina gronda part da l’animal avevan ils lufs gia maglià. Sco Arno Puorger da l’Uffizi da chatscha e pestga ha confermà ad RTR va l’uffizi da quai anora ch’i sa tractia dal triep da Stagias ch’haja attatgà la sterla.

audio
Stgarp d'ina sterla en la Val Nalps – tge èn ils proxims pass?
ord Actualitad dals 26.07.2023. Maletg: Keystone
laschar ir. Durada: 6 minutas 41 Secundas.

Il maletg al lieu mussia ch’i sajan stads plirs lufs en acziun. Tenor la nova ordinaziun da chatscha ch’è ida en vigur il prim da fanadur possia il chantun uss tschentar la dumonda a la Confederaziun da regular il triep. Sche la surveglianza da chatscha po cumprovar ch’i saja stà il triep da Stagias lura po ella sajettar da nov dus terzs dals chagniels. En il mument fissan quai trais dals tschintg chagniels.

La finamira: sajettar il luf dominant

Per regular il triep tanschi sche la surveglianza da chatscha po observar il triep. La finamira n'è dentant betg da sajettar uschè spert sco pussaivel trais chagniels. En mira dal chantun è il luf dominant, quel è numnadamain in nov, damai ch'il vegl schef dal triep maina uss il triep dal Beverin. Il nov mastgel M187 è immigrà dal Tessin ed ha là gia stgarpà l'onn passà animals gronds. Sch'il chantun po cumprovar cun ina analisa da DNA che M187 ha stgarpà la sterla po l'uffizi dumandar la lubientscha da sajettar il mastgel creschì. El valess lura sco luf problematic. La lubientscha da sajettar valess dentant pir dal november fin schaner.

Premissas per sajettar in luf (ordinaziun revedida)

Avrir la box Serrar la box

Tenor l'ordinaziun federala da chatscha dastga in luf singul vegnir sajettà, suenter ch’el accumplescha ina da las suandantas premissas:

  • stgarpà entaifer quatter mais 25 animals da niz pitschens
  • stgarpà entaifer in mais 15 animals da niz pitschens
  • stgarpà entaifer quatter mais sis animals da niz pitschens, sch'igl ha pli baud gia dà donns entras lufs
  • stgarpà u blessà gravamain in animal da niz grond
  • en cas da privel considerabel per l'uman

Sco animals da niz gronds valan las spezias bovinas, equestras e camelids dal mund nov – tranter auter èn quai vatgas, chavals, asens, camels e lamas. E las reglas valan mo sche mesiras da protecziun supportablas èn gia avant maun.

Lufs d'in triep dastgan vegnir sajettads sche quel:

  • ha stgarpà entaifer quatter mais otg animals da niz
  • è sa reproducì en il medem onn

Maximalmain la mesadad dals chaniels dastgan vegnir sajettads, en regiuns cun plirs trieps maximal dus terzs. En regiuns cun plirs trieps dastga era vegnir sajettà in luffin da l'onn passà sch'il triep n'ha nagins pitschens l'onn ch'el chaschuna donns.

Sch'i sa tracta d'in luf ch'appartegn ad in triep è ina lubientscha dal BAFU necessaria per pudair sajettar. Tar in luf singul dastga il chantun dar la lubientscha da sajettar senza consentiment da l'Uffizi federal d'ambient.

Quai è be in extract da l'ordinaziun senza tut ils detagls.

Stagiun d'alp periclitada

Il chantun vegn pia sin il pli a sajettar spert dus chagniels per salvar l'opziun da sajettar il luf dominant, di Arno Puorger envers RTR. Per la muaglia sin l'Alp Nalps resta la situaziun pia anc in mument tendida. Ils 130 arments han ils purs migrà sin in'autra pastira da l'autra vart da la val. Il pur da la sterla stgarpada è malsegir. En il mender cas, ch'igl avess anc da dar ulteriuras attatgas da lufs stoppian ils animals bandunar l'alp pli baud.

RTR actualitad 17:00

Artitgels legids il pli savens