L’entira acziun d’observar e la finala sajettar ils dus lufs giuvens en il territori dal Beverin ha custà il chantun bunamain 50'000 francs. Quai ha cusseglier guvernativ Mario Cavigelli ditg sin ina dumonda dal deputà da Donat Gian Michael (Allianza dal Center). En tut saja vegnì prestà bunamain 500 uras da lavur tranter mez fanadur e l’entschatta d’avust.
En tut sajan enfin 10 guardiaselvaschina, circa 25 purs, 13 chatschadurs e dus collavuraturs da l’Uffizi da chatscha stads participads en las acziuns per regular il luf en Val Schons e Valragn.
Sajettà ils dus lufs pitschens
La notg dals 31 da fanadur sin il prim d'avust han ils survegliaders da chatscha sajettà ils dus lufs pitschens. Suenter las duas attatgas sin vatgas-mamma en la Val Schons ha l'Uffizi federal per l'ambient lubì da sajettar dus lufs giuvens, correspundent a la lescha federala da chatscha. Quella prevesa numnadamain da pudair sajettar la mesadad dals lufs pitschens d'in triep sche quel ha stgarpà 10 animals da niz pitschens ch'eran protegids ubain dus animals da niz gronds sco vatgas u asens. Donns avevan ils lufs dal Beverin gia fatg avunda per pudair sajettar, mez fanadur è lura er vegnì confermà ch'i ha dà pitschens en il triep.
La notg dals 31 da fanadur sin il prim d'avust ha la surveglianza da chatscha uss pudì sajettar dus dals lufs giuvens sin la Stutzalp, datiers d'ina muntanera da nursas, quai ha communitgà l'Uffizi da chatscha e pestga dal Grischun. Omadus pitschens sajan stads mastgels. Ils dus lufs vegnan uss tramess al center per medischina d'animals selvadis e peschs a Berna. L'analisa genetica vegn fatga da l'Universitad Losanna. Il territori dal triep dal Beverin vegnia vinavant surveglià a moda intensiva da la surveglianza da chatscha. En spezial per survegnir dapli invista en la reproducziun dal triep.
Il problem dal triep saja il mastgel
Tenor Adrian Arquint, manader da l'Uffizi da chatscha e pestga dal Grischun, saja il problem il mastgel dal triep, che educhescha ses pitschens. Pervia da la lescha na saja fin l'onn passà anc betg stà pussaivel da sajettar lez, ma ins saja uss vid sclerir cun Berna e speria ch'i tanscha uss tenor lescha per in permiss. Cura ch'i dat ina decisiun da Berna na saja dentant anc betg cler.
La dumonda per sajettar il mastgel dal triep dal Beverin – ch'è tenor l'Uffizi da chatscha dal Grischun l'origin dals problems – ha l'Uffizi federal per l'ambient BAFU fin uss renvià. La finamira dal chantun restia però d'eliminar l'entir triep dal Beverin, scriva l'uffizi chantunal en ina communicaziun. Il chantun vegnia a sa stentar uschè svelt sco pussaivel en il rom dal dretg naziunal per ulteriuras pussaivladads d'intervegnir specific per il triep dal Beverin ma er tar auters trieps.
La vischnanca pertutgada fa squitsch
La suprastanza communala da la vischnanca Muntogna da Schons pretenda ch'il triep da lufs dal Beverin vegnia allontanà dal tut. Il cumportament dal triep haja entant cuntanschì dimensiuns betg acceptablas. Che l'Uffizi federal per l'ambient haja lubì da sajettar dus lufs giuvens dal triep na bastia betg, e demussia che quel n'haja anc betg chapì quant seriusa che la situaziun saja.
Er organisaziuns da l'ambient per mesiras sveltas
Il WWF, Pro Natura e la Gruppa Luf Svizra sustegnan mesiras sveltas e miradas cunter il triep da lufs dal Beverin. Ins stoppia evitar ch’ils lufs cumenzian a sa spezialisar sin vatgas, scrivan las trais organisaziuns per la protecziun da la natira en ina communicaziun cuminaivla. Ins na possia però betg concluder dal triep dal Beverin sin il cumportament da l’entira populaziun da lufs. Per la gestiun dal luf dovrian ins en l’avegnir ina vasta soluziun da cumpromiss, uschia las trais organisaziuns.
Er il manader da la Pro Natura, Urs Leugger-Eggimann, è da l'opiniun ch'il mastgel dal triep duai vegnir sajettà per calmar la situaziun. Sche lez fiss davent, lura saja il rest dal triep betg pli in problem. Perquai che allontanar l'entir triep na sustegnan las organisaziuns betg.
Segund stgarp entaifer in'emna
La notg sin gievgia hai danovamain dà in'attatga da lufs sin ina vatga en la Muntogna da Schons. Sco Marc Hosig da l'Uffizi da chatscha e pestga ha confermà a RTR, han ils lufs blessà la vatga uschè grev che quella ha stuì vegnir durmentada.
La vatga è vegnida attatgada sin l'Alp Nera che giascha gist sut l'Alp Nurdagn, nua ch'ils lufs han gia sonda passada stgarpà ina vatga-mamma.
