Siglir tar il cuntegn

Pugn da vista Digitalisaziun: tranter visiun ed illusiun

Quest'emna stat sut l'ensaina da la digitalisaziun. In pled che vegn duvrà inflaziunar e ch'è per il carstgaun savens soluziun e problem il medem mument. Ma tge signifitga la digitalisaziun insumma?

La digitalisaziun definescha il process da transfurmar infurmaziuns analogas en formats digitals, quai che permetta d’elavurar, d’arcunar e da transmetter datas tras computers e raits. Pli baud vegnivan musica e films arcunads sin medias fisicas sco CDs e DVDs. Oz vegnan els arcunads en formats digitals sco MP3 u MP4 e derasads sur servetschs da streaming sco Spotify u Netflix. La digitalisaziun ha penetrà noss mintgadi gia daditg sin tut ils nivels e secturs da vita pussaivels. Manar ina vita analoga en in mund digital quasi nunpussaivel.

Flavio Bundi

schefredactur RTR

Avrir la boxa da profil Serrar la boxa da profil

Flavio Bundi è dapi il 2017 schefredactur da Radiotelevisiun Svizra Rumantscha (RTR).

Contact

Entant che la digitalisaziun stat pia per il process, descriva la digitalitad nossa realitad da viver en in mund adina pli digital, en il qual las tecnologias e las medias digitalas èn integradas profundamain en noss mintgadi. Ella influenzescha co che nus pensain, agin e communitgain.

Co ans confruntain nus dimena sco cuminanza linguistica rumantscha u era sco chantun muntagnard cun quest svilup? Duas differentas communicaziuns a las medias da quest’emna mussan a moda evidenta, quant differenta che la moda d’agir sa esser.

RTR e la digitalisaziun

Avrir la box Serrar la box

Radiotelevisiun Svizra Rumantscha (RTR), ha lantschà e realisà in project cuminaivel cun l’interpresa vallesana recapp per crear la transcripziun dal rumantsch. «Speech to text» è ina transcripziun automatica e per part er immediata da la lingua discurrida en furma da text.

«Speech to text» vegn duvrà en las redacziuns per levgiar la lavur redacziunala. Integrà en ils sistem da producziun simplifitgescha quel la lavur quotidiana da schurnalistas e schurnalists. Las redacziuns pon laschar transcriver texts per elavurar contribuziuns da radio u video, per artitgels online.

Pussaivel fiss la varianta viceversa, il text tar pled («Text to speech») che prelegia artitgels. Las datas linguisticas che RTR metta a disposiziun publicamain per spezialists d'intelligenza artifiziala en il sectur dal linguatg pudessan era gidar a realisar la communicaziun rumantscha cun ils autpledaders perderts sco Alexa u Siri.

Plinavant ha RTR realisà ensemen cun la firma Textshuttle/Supertext in sistem da translaziun automatica per la quarta lingua naziunala. La translaziun automatica per rumantsch è er disponibla libramain.

Quest’emna ha la Lia Rumantscha preschentà sia strategia per digitalisar il rumantsch. Dentant èsi in zic curaschus da discurrer d’ina strategia da digitalisaziun. Anzi, i sa tracta plitost d’ina decleraziun d’intenziun da las instituziuns rumantschas: «nus vulain collavurar.» Finalmain, ston ins dir.

Entant che las instituziuns rumantschas èn sa cunvegnidas che la rimnada da datas è in tema central, nascha en il vitg rumantsch il pli pitschen dal Grischun in exempel concret da la digitalisaziun, d’ina digitalisaziun par excellence:

Giovanni Netzer na tira betg be a niz la digitalisaziun mo per laschar nascher ina tur d'in squitschader 3D, mabain plazzescha el quella en in vitg da 12 olmas e provochescha uschia ina confruntaziun tranter cultura e communicaziun, tranter ier ed oz, tranter in mund analog ed in mund digital. Cun ses project mussa el a moda impressiunanta, tge ch'è (gia oz) pussaivel. Surtut demussa el dentant era, che quai è era pussaivel en in pitschen aclaun rumantsch amez il Grischun.

Digitalisierung: zwischen Vision und Illusion

Avrir la box Serrar la box

Diese Woche steht im Zeichen der Digitalisierung. Ein Wort, das inflationär gebraucht wird und für den Menschen oft Lösung und Problem zugleich ist. Doch was bedeutet Digitalisierung überhaupt?

Die Digitalisierung definiert den Prozess der Umwandlung analoger Informationen in digitale Formate, was die Verarbeitung, Speicherung und Übertragung von Daten durch Computer und Netzwerke ermöglicht. Früher wurden Musik und Filme auf physischen Medien wie CDs und DVDs gespeichert. Heute werden sie in digitalen Formaten wie MP3 oder MP4 gespeichert und über Streamingdienste wie Spotify oder Netflix verbreitet. Die Digitalisierung hat unseren Alltag längst auf allen möglichen Ebenen und Lebensbereichen durchdrungen. Ein analoges Leben in einer digitalen Welt zu führen, ist fast unmöglich.

Während die Digitalisierung also für den Prozess steht, beschreibt die Digitalität unsere Lebensrealität in einer zunehmend digitalen Welt, in der digitale Technologien und Medien tief in unseren Alltag integriert sind. Sie beeinflusst, wie wir denken, handeln und kommunizieren.

Wie stellen wir uns also als romanische Sprachgemeinschaft oder auch als Bergkanton gegenüber dieser Entwicklung? Zwei verschiedene Medienkommunikationen diese Woche zeigen deutlich, wie unterschiedlich die Vorgehensweise sein kann.

Diese Woche hat die Lia Rumantscha ihre Strategie zur Digitalisierung des Rätoromanischen vorgestellt. Es ist allerdings etwas mutig, von einer Digitalisierungsstrategie zu sprechen. Vielmehr handelt es sich um eine Absichtserklärung der rätoromanischen Institutionen: «Wir wollen zusammenarbeiten». Endlich, muss man sagen.

Während sich die romanischen Institutionen darauf geeinigt haben, dass die Datensammlung ein zentrales Thema ist, entsteht im kleinsten romanischen Dorf Graubündens ein konkretes Beispiel der Digitalisierung, einer Digitalisierung par excellence.

Giovanni Netzer nutzt die Digitalisierung nicht nur, um einen 3D-Druckerturm entstehen zu lassen, sondern platziert diesen in einem 12-Seelen-Dorf und provoziert damit eine Auseinandersetzung zwischen Kultur und Kommunikation, zwischen gestern und heute, zwischen einer analogen und einer digitalen Welt. Mit seinem Projekt zeigt er eindrücklich, was (schon heute) möglich ist. Vor allem aber zeigt er auch, dass dies auch in einem kleinen romanischen Weiler mitten in Graubünden möglich ist.

Wenn man von Giovanni Netzer also etwas lernen kann: weniger reden – mehr umsetzen (mit einer globalen Perspektive). Und: weniger Papierarbeit – mehr konkrete Visionen. Denn die Digitalisierung soll schlussendlich auch Freude und Lust machen, so dass wir die Zukunft so beeinflussen und gestalten werden, wie es zu unserer Aufgabe als Mitglieder der Gesellschaft gehört.

Dieser Text wurde mit Hilfe von künstlicher Intelligenz übersetzt.

Sch’ins sa emprender insatge da Giovanni Netzer: discurrer damain –  realisar (cun vista globala) dapli. E: damain lavur da palpiri – dapli visiuns concretas. Pertge che la digitalisaziun duai la fin finala era far plaschair e gust uschia che nus vegnin ad influenzar e furmar il futur uschia, sco ch’i tutga tar nossas incumbensa sco commembras e commembers da la societad.

Tge è Vossa opiniun? Jau ma legrel sin il barat: 

flavio.bundi@rtr.ch

Artitgels legids il pli savens