Quest'emna stat sut l'ensaina da la digitalisaziun. In pled che vegn duvrà inflaziunar e ch'è per il carstgaun savens soluziun e problem il medem mument. Ma tge signifitga la digitalisaziun insumma?
La digitalisaziun definescha il process da transfurmar infurmaziuns analogas en formats digitals, quai che permetta d’elavurar, d’arcunar e da transmetter datas tras computers e raits. Pli baud vegnivan musica e films arcunads sin medias fisicas sco CDs e DVDs. Oz vegnan els arcunads en formats digitals sco MP3 u MP4 e derasads sur servetschs da streaming sco Spotify u Netflix. La digitalisaziun ha penetrà noss mintgadi gia daditg sin tut ils nivels e secturs da vita pussaivels. Manar ina vita analoga en in mund digital quasi nunpussaivel.
Entant che la digitalisaziun stat pia per il process, descriva la digitalitad nossa realitad da viver en in mund adina pli digital, en il qual las tecnologias e las medias digitalas èn integradas profundamain en noss mintgadi. Ella influenzescha co che nus pensain, agin e communitgain.
Co ans confruntain nus dimena sco cuminanza linguistica rumantscha u era sco chantun muntagnard cun quest svilup? Duas differentas communicaziuns a las medias da quest’emna mussan a moda evidenta, quant differenta che la moda d’agir sa esser.
Quest’emna ha la Lia Rumantscha preschentà sia strategia per digitalisar il rumantsch. Dentant èsi in zic curaschus da discurrer d’ina strategia da digitalisaziun. Anzi, i sa tracta plitost d’ina decleraziun d’intenziun da las instituziuns rumantschas: «nus vulain collavurar.» Finalmain, ston ins dir.
Entant che las instituziuns rumantschas èn sa cunvegnidas che la rimnada da datas è in tema central, nascha en il vitg rumantsch il pli pitschen dal Grischun in exempel concret da la digitalisaziun, d’ina digitalisaziun par excellence:
Giovanni Netzer na tira betg be a niz la digitalisaziun mo per laschar nascher ina tur d'in squitschader 3D, mabain plazzescha el quella en in vitg da 12 olmas e provochescha uschia ina confruntaziun tranter cultura e communicaziun, tranter ier ed oz, tranter in mund analog ed in mund digital. Cun ses project mussa el a moda impressiunanta, tge ch'è (gia oz) pussaivel. Surtut demussa el dentant era, che quai è era pussaivel en in pitschen aclaun rumantsch amez il Grischun.
Sch’ins sa emprender insatge da Giovanni Netzer: discurrer damain – realisar (cun vista globala) dapli. E: damain lavur da palpiri – dapli visiuns concretas. Pertge che la digitalisaziun duai la fin finala era far plaschair e gust uschia che nus vegnin ad influenzar e furmar il futur uschia, sco ch’i tutga tar nossas incumbensa sco commembras e commembers da la societad.
Tge è Vossa opiniun? Jau ma legrel sin il barat:
flavio.bundi@rtr.ch