Lescha da scola - La revisiun è sut tetg

La revisiun da la lescha da scola è sut tetg. Il Cussegl grond ha approvà quella suenter 12 uras discussiun.

Ils puncts centrals:

• Scolastas e scolasts en il chantun Grischun survegnan dapli paja.
• La scolina vegn obligatorica en il Grischun
• Ina classa d'introducziun è vegnida refusada
• L’integraziun d’uffants cun basegn per agid supplementar duai vegnir pli simpla

L'ultima giada che la lescha da scola è vegnida revedida era il 2012. Durant la sessiun da december ha il parlament perquai decis differentas midadas ed i ha dà differentas discussiuns:

Pajas

Scolastas e scolasts en il chantun Grischun survegnan dapli paja. Uschia creschan las pajas d’entrada da scolastas da scolina per exempel per 30% davent dal proxim onn da scola. Quai da bun 60'000 francs sin da nov 78'000 francs. Tar scolastas e scolasts primars creschan las pajas d’entrada da 72'000 sin 78'000 francs. Sin stgalim superiur crescha la paja da 88'000 francs sin 94'600 francs.

Cun quest midaments da la paja ha il chantun Grischun auzà las pajas sin la media dals chantuns da la svizra orientala.

En il medem mument survegnan purtaders da la scola dapli daners dal chantun. La pauschala dal chantun per scolar e scolara vegn auzada per 200 francs.

Scolina obligatorica

Il Cussegl grond ha ditg Gea ad in obligatori da scolina. Quai cun gronda maioritad. Opposiziun hai dà sulettamain da la PPS che ha argumentà ch’i na sa midia betg bler cun quest obligatori, cunquai che 98% dals uffants en il Grischun visitian gia la scolina. Sco davos chantun en Svizra introducescha il Grischun uschia er in obligatori da scolina. 

L’integraziun d’uffants cun basegn per agid supplementar duai vegnir pli simpla

L’integraziun d’uffants cun basegn per agid supplementar duai daventar pli simpla e flexibla. Questa midada ha il Cussegl grond acceptà. I ha dentant era dà vuschs criticas ord las retschas dals deputads e las deputadas. Persunas cun in impediment ni ina flaivlezza pitschna vegnan uschia, tut tenor, exclus da la scola regulara – quai na saja betg gest è stà lur argument.

Nagina classa d'introducziun

Ina pussaivladad d'emprender la materia da l'emprima classa aifer dus onns ha il Cussegl grond refusà. Quai piz a cup cun 58 vuschs da Na e 57 vuschs da Gea. Uschia na datti nagina classa d'introducziun en la nova lescha da scola.

Era suenter las midadas betg ina lescha perfecta

E tuttina n'è questa revisiun da la lescha da scola grischuna betg l'ultima. Cler ch'ins haja ussa midà in pèr puncts, però ditg anc betg tematisà tut quai ch'i fiss anc da discutar, ha ditg Silvio Dietrich da la Patrida Socialdemocratica. Per exempel saja quai era da discutar pli fitg la qualitad da la scola. Actualmain saja surtut la paja stada el center da las discussiuns. Ed tenor il deputà René Epp da l'Allianza dal center duvrassi anc ina revisiun totala da la lescha da scola per tematisar plirs ulteriurs puncts. Cunzunt ils problems che la magistraglia haja aifer l'instrucziun en las scolas.

«Giustia per Adam Quadroni - indemnisar uss»

Mesemna è vegnì surdà a la regenza grischuna la petiziun «giustia per Adam Quadroni» en il rom da la sessiun da december. Ina indemnisaziun per il Whistleblower Adam Quadroni è era tema en l’ura da dumondas dal Cussegl grond. Il comité d’iniziativa da la petiziun pretenda ina indemnisaziun tranter 1 e 10 milliuns francs per Quadroni. El haja spargnà al chantun milliuns e saja sez uss finanzialmain ruinà, uschia ils iniziants.

Passa 4'000 persunas han actualmain suttascrit la petiziun. 

En l'ura da dumondas dal Cussegl grond ha il deputà Walter Von Ballmoos tschentà a la regenza la dumonda co il stan actual puncto ina indemnisaziun d'Adam Quadroni saja. La dumonda è vegnida respundida da cusseglier guvernativ Martin Bühler. La regenza na vegnia betg a prender posiziun tar questa dumonda d'indemnisaziun uschè ditg ch'i saja anc avert proceduras penalas en causa.

Sustegn per fusiun da Cuira e Tschiertschen-Praden

Il Cussegl grond ha approvà la missiva davart la fusiun da Tschiertschen-Praden cun Cuira. La contribuziun da promoziun chantunala garantida da la regenza munta a passa 7 milliuns francs. Era vegn garantida ina gulivaziun per las sfidas da scola e da la situaziun geografica da 350'000 francs ad onn e quai per ils proxims 10 onns. La fusiun va en vigur l’entschatta da l’auter onn. Votantas e votants da Cuira e da Tschiertschen avevan gia ditg cleramain Gea a la maridaglia.

A partir dal prim da schaner 2025 datti da nov 100 vischnancas en il chantun Grischun – l'onn 2000 devi anc var 200 vischnancas.

Budget è sut tetg

Per l'onn 2025 ha la regenza budgetà in deficit da 90,5 milliuns francs. Quai ch'è prest il dubel dal minus budgetà per il 2024. Il Cussegl grond ha suenter inqual discussiun approvà il preventiv per l'onn proxim.

Ch'il chantun budgetescha in minus n'è dentant nagut nov – ils ultims 15 onns ha il chantun adina fatg quint cun in minus e la fin finala adina fatg gudogn. Motiv saja tenor la regenza tranter auter la reducziun dal pe da taglia per 5% che vegn ad avair l'emprima giada in effect il 2025. Latiers spetgan l'auter onn bleras investiziuns. Cun investiziuns nettas da 354,1 milliuns francs è il chantun tar in record d'expensas per investiziuns.

Ina sessiun in zic pli sportiva

La sessiun da december 2024 n'è betg ina sessiun sco in'autra. Quai ha da far cun il fatg che la tecnica na cooperescha betg propi e perquai ston deputadas e deputads adina star sin pe tar votaziuns e betg simplamain smatgar il buttun. Pia ina sessiun in zic pli sportiva per las 120 deputadas e deputads.

Malgrà taglia minimala da la OECD – restar attractiv

Il cussegl grond ha approvà la revisiun da la lescha da taglia e la revisiun da la lescha per promover il svilup economic. Questas revisiuns èn part da la realisaziun da la taglia minimala da la OECD ch’il suveran svizzer ha mess en vigur il 2023. Uschia duain grondas interpresas internaziunalas cun ina svieuta da pli che 750 milliuns euros pajar almain 15% sin lur gudogns.

Il chantun grischun duai malgrà taglia minimala da la OECD vinavant restar in lieu attractiv per grondas interpresas. Il cussegl grond ha cun la revisiun era dà glisch verda a l’introducziun d’in bon da taglia che po cumpensar las taglias che grondas fatschentas ston pajar sut tschertas circumstanzas. Il chantun po conceder tals bons per meglierar la persistenza, rinforzar la perscrutaziun, il svilup e l'innovaziun e per la creaziun da valurs en il chantun.

Gia en scola stoppia vegnir investì en la democrazia

En il center dal pled d'avertura è stada la democrazia. Era sch'ils mulins da la democrazia molian magari plaun, dettia ella blera speranza, uschia la presidenta dal Cussegl grond Silvia Hofmann. En pli ha accentuà Hofmann ch'i saja impurtant d'investir en la democrazia gia baud.