Il Grischun sto quintar cun ina mancanza structurala sin la fiera da lavur e betg mo cun ina mancanza da persunal spezialisà, sco quai ch'i vegn discutà actualmain. Questa mancanza pertutga tut ils livels da qualificaziun e vegn adina pli gronda.
La raschun è il svilup demografic che daventa pli e pli acut: Ils proxims 20 onns cuntanschan radund 59'000 persunas la vegliadetgna da pensiun en il Grischun – il medem mument entran dentant be 35'000 persunas giuvnas en la fiera da lavur. Be gia causa la demografia manchian pia 24'000 persunas, concluda il studi dal Forum d'economia dal Grischun.
Migraziun na schlia betg il problem
Sper la demografia influenzeschan anc ulteriurs facturs la mancanza da persunal. Cun resguardar l'immigraziun, ils pendularis ed il dumber da persunas che lavuran sa resulta ina fora da 32'000 plazzas cumplainas l'onn 2040. Il Grischun duvrass circa 123'000 plazzas cumplainas, ha dentant a disposiziun probablamain be 91'000 (sch'ins fa quint cun in augment mesaun da l'economia ed in augment da la productivitad dad 1%).
Branschas sco il turissem ubain ils secturs da construcziun e sanadad dependan da persunal da l'exteriur. I saja dentant in risico da sperar be sin l'immigraziun, malgrà las bunas pajas ed il bun renum da la Svizra, avertescha il Forum d'economia dal Grischun. La demografia en pajais sco la Germania, l'Italia, il Portugal u l'Austria saja numnadamain sumeglianta, uschia ch'il Grischun stoppia intensivar la tschertga da persunal indigen, segund-indigens, pendularis e cunfinaris.
Il cumbat per persunal è cunquai lantschà, quai che lascha crescher las pajas – dentant er ils custs per recrutar persunal. Il Grischun na saja betg gist en la pole position per quest cumbat cun sias regiuns periferas e stoppia perquai tant pli vegnir activ.
Co franar quest svilup?
Il Forum d'economia dal Grischun propona 30 mesiras che van da prinzipi en duas direcziuns. Per l'ina augmentar il dumber da persunal che stat a disposiziun, quai enten:
- motivar la generaziun dals baby boomers da lavurar pli ditg, almain parzialmain
- pussibilitar a Grischunas e Grischuns da lavurar tant sco pussaivel, senza interrupziuns
- trair a niz cumplainamain la recrutaziun da persunal da l'exteriur
- giugar consequentamain il trumf da sa preschentar sco chantun d'auta qualitad per viver e lavurar
Per l'autra augmentar la productivitad per reducir il basegn da persunal, enten
- nizzegiar pussaivladads da la digitalisaziun ed automatisaziun
- adattar il model da fatschenta e la purschida
- optimar process da lavur grazia a la digitalisaziun
Il basegn d'agir saja immens, concluda il Forum d'economia dal Grischun en ses studi. L'economia grischuna, il chantun, las vischnancas ed organisaziuns da patruns e lavurants stoppian agir a moda activa per evitar ils menders scenaris.
