En il segund grond ospital dal Grischun lavuran collavuraturas e collavuraturs bler dapli che lubì. Il magazin «Beobachter» ha invista en dus rapports da l'inspecturat da lavur chantunal. Quels mussian ch'igl haja dà numerus surpassaments dal dretg da lavur. Tenor l'emprim rapport da l'october 2023 sajan 1'171 surpassaments vegnids constatads. Quels pertutgan l'emprim mez onn 2023. Concret giaja per «numerus e differents surpassaments gravants en connex cun regulaziuns da lavur e temp da ruaus». Collavuraturas e collavuraturs hajan patì da stress psichic considerabel, scriva il Beobachter.
Pli tard ha l'inspecturat da lavur fatg danovamain ina controlla ed ha il december 2024 danovamain constatà «surpassaments sistematics». Sco exempel vegn numnà ch'ina media assistenta haja lavurà durant ina fin d'emna 32 uras al toc.
Politica reginala pretenda scleriment
Plirs politichers e politicras da l'Engiadina pretendan dals responsabels da la Fundaziun provediment da sanadad Engiadin'Ota (SGO) ch'i dettia ina examinaziun independenta. Ins stoppia elavurar quai ch'è capità per emprender londeror e far meglier en l'avegnir. Quai pretenda il president da la Partida liberaldemocratica regiunala, Leandro Testa, envers il Beobachter.
Nua e daco ha il sistem da manar desdì?
Er sia collega socialdemocratica e deputada Franziska Preisig dat en la medema crena. La dimensiun dals surpassaments haja fatg surstar ella. Ina examinaziun externa duai tenor Preisig sclerir dapi cura ch'igl ha dà surpassaments. Er pretenda ella ch'ils rapports da l'inspecturat da lavur vegnian publitgads.
Qua è vegnì spargnà sin donn e cust dal persunal ed igl è vegnì periclità la segirezza da pezientas e pazients.
Er en l'interess dals ospitals da sa tegnair vi da la lescha da lavur
Philipp Rahm da l’Associaziun da medis VSAO sustegna clinicas da realisar a moda correcta la lescha da lavur. I saja ina sfida per ils ospitals en tut la Svizra da sa tegnair vi da las prescripziuns en in manaschi da 24 uras – ma er en lur interess, di el envers il Beobachter. «Cun ina buna planisaziun da servetschs che resguarda la lescha da lavur, sa laschan porscher plazzas da lavur attractivas er a lunga vista.»
Ch'igl è pussaivel en la branscha da sanadad da resguardar la lescha da lavur, mussa l'ospital vischin a Scuol en l'Engiadina Bassa. Era là ha l'inspectur da lavur fatg ina controlla il settember 2023 – ed ha lura exprimì in laud. «Nus avain cun plaschair pudì constatar ch'il Center da sandà Engiadina Bassa applitgescha exemplaricamain las reglas da la lescha da lavur», ha communitgà il Center da sandà.
Tge din ils uffizis?
Envers RTR ha Sara Janni, vicedirectura da l’Uffizi chantunal per industria, mastergn e lavur ditg che la situaziun saja insumma difficila en il chantun areguard avunda persunal da tgira. Che l’uffizi haja però fatg ses pussibel, adina tenor sias capacitads. Els prefereschian da tschertgar schliaziuns cun las interpresas e betg da sancziunar persunas singulas, quai na schlia betg il problem.
Nus controllain, nus tschertgain il discurs sche nus constattain che betg tut gira perfetg e guardain cun l'interpresa da pudair resguardar la lescha da lavur.
Rudolf Leuthold, directur da l’Uffizi da sanadad grischun di che la situaziun da tut ils ospitals en Grischun saja difficila. La lescha da lavur na saja betg adattada a la situaziun en ils ospitals perifers sco en il las regiuns grischunas. La regulaziun dal temp da lavur stuessi esser pli flexibla. Per il manaschi d'ospitals pitschens cun stagiun auta e bassa èsi uschia betg mo grev da planisar ils servetschs, mabain era da chattar persunal perquei che la lavur daventia main attractiva. Per in servetsch da 24 uras durant set dis dovria tschintg pensums cumplains. Quai resulta en bler temp da spetga e las plazzas sajan betg attractivas. Ultra da quai vegnia la situaziun pegiurada da las finanzas stretgas.
Igl è in problem, quai savain nus, en tut ils ospitals, las prescripziuns da la lescha da lavur èn grevas d'ademplir.
Mesiras davart l'Uffizi da sanadad vegnian prendidas sche la qualitad medicinala na saja betg dada. Actualmain na dettia dentant nagins rapports da problems medicinals en l'ospital da l'Engiadin'Ota. Ins haja dentant era gia prendì mesiras en il passà. Uschia na haja la partiziun da parturir temporalmain betg manà atras naschientschas. En cas extrem pudiss l'uffizi prender mesiras fin a serrar l'ospital, ma il mument na na pon ins dir nagut concret. L'uffizi persequitescha la situaziun e vegn a reagir uschia sch'i fa basegn.
Provediment da sanadad decentral duai restar
Peter Peyer, cusseglier guvernativ e minister da sanadad dal Grischun, è conscient da la situaziun tendida areguard persunal e finanzas dals ospitals grischuns. Per el è il provediment da sanadad decentral impurtant. I sa tschentia la dumonda, sche la purschida medicinala duai sa concentrar a Cuira, e tut las persunas da las differentas valladas ston far quest viadi, u sch'ins resguarda las sfidas topograficas e climaticas e resca cunflicts cun la lescha da lavur.
Nus ans declerain per il provediment da sanadad decentral.
Per il minister da sanadad èsi cler che la situaziun na dastga betg ir sin ils custs dal persunal. Ma economicamain na fetschia il sistem da sanadad decentral probablamain betg senn. Ins stoppia prender enta maun ils meds finanzials necessaris e guardar da pudair porscher il provediment da sanadad uschè bain sco pussaivel. La collavuraziun stoppia sa megliurar ed ins vegnia il proxim temp er a discuttar tge prestaziuns che duain vegnir purschidas nua.
Nus vesain: I n'è betg mo ina dumonda dals daners, igl è cunzunt era la dumonda dal persunal dal fatg necessari, che nus stuain avair.
Gia ozendi saja uschia ch'ils cass gravants van gia direct a Cuira. Dentant na vegn betg discurrì da serrar lieus. Ma i vegn examinà criticamain las prestaziuns en las regiuns. Sche nus schain ch’il provediment da basa sto esser garantì, lura vul quai dir che cas pli cumplexs van en l’ospital dal center. Ma il provediment da basa duaia en mintga cas avair en las regiuns. Peter Peyer pensa ch'ins debita quai a la populaziun e mo uschia poss'ins mantegnair ils abitadis decentrala.
Lavur intensiva per meglierar la situaziun
La nova presidenta dal cussegl d'administraziun, Prisca Anand, ha ditg envers RTR ch'il timun da l'ospital lavuria intensivamain ed en stretg contact cun l'inspecturat da lavur per eliminar las mancanzas. Quai na saja dentant betg pussaivel dad in di sin l'auter. I dovria temp da realisar las mesiras. Per in ospital regiunal saja grev da chattar il persunal ch'i dovra e da far la planisaziun da servetschs. E tuttina spetgia la populaziun la meglra purschida pussaivla.
Jau vi suttastritgar che noss collavuraturs e nossas collavuraturas prestan da tuttas uras grondiusa lavur e fan be il meglier per lur pazientas e pazients.
Meglierar la situaziun vul l'ospital tenor il «Beobachter» era sin la staziun da parturir. Là saja il tractament d'urgenza in gieu cun il fieu. Il persunal d'operaziun per in tagl cesarian na possian els betg disponer fix. Quels sajan la notg sin pichett e dormian a chasa. Quai en ina situaziun, nua che mintga minuta saja decisiva.
Consequenzas per pazientas e pazients
Pierre-André Wagner da la Federaziun professiunala per persunas da tgira è schoccà ed avertescha da consequenzas per la segirezza da pazientas e pazients. Persunal che haja lavurà tant, saja in privel. Il settember 2023 ha er il persunal reagì ed ha inoltrà in'annunzia interna, perquai ch'els eran sutdotads. La Fundaziun provediment da sanadad Engiadin’Ota haja confermà questa annunzia.
Ils problems a l'Ospital regiunal d'Engiadin'Ota a Samedan èn vegnids publics l'emprima giada, cura che la schefmedia da la clinica da dunnas ha dà enconuschent sia abdicaziun en in inserat. Ella aveva lura declerà ch'i na saja betg pli pussaivel da manar la clinica en accordanza cun las directivas medicinalas ed il dretg da lavur.
L'anteriura manadra da fatschenta da la Fundaziun provediment da sanadad Engiadin’Ota, Susanne Stallkamp, ha da lezzas uras refusà las renfatschas envers la Posta Ladina. Oz di ella ch'ins haja per eliminar las mancanzas, installà ina cumissiun da persunal ed in post da contact per il persunal. Ils obstachels finanzails hajan dentant engrevgià da far adattaziuns a curta vista.