Betg fatg sesidas, surpassà cumpetenzas, fatg bun rapports betg controllads, nagina controlla da la lavur dals singuls organs. Il rapport d'in expert extern mussa ina panna collectiva tar l'Infra Samedan, l'organisaziun responsabla per l'infrastructura da la plazza aviatica. Tut ils gremis ston conceder sbagls.
La critica envers l'Infra Samedan – l'organisaziun responsabla per l'infrastructura da la plazza aviatica – aveva cumenzà suenter il 2017. La populaziun aveva lura concedì 22 milliuns francs a l'urna per modernisar l'eroport. Pli tard ha la cumissiun administrativa preschentà in project da 88 milliuns francs . Ils auters gremis n'han betg fatg dumondas criticas. Uschia hai cumenzà.
Mancos en differents gremis
Tar la radunanza da la conferenza da l'eroport l'entschatta fanadur èn vegnids a la glisch divers mancos . In rapport extern vegn a la conclusiun che divers organs hajan fatg sbagls. Surtut la communicaziun n'haja betg funcziunà. L'advocat ed autur dal rapport, Stefan Wehrensberg, discurra d'ina «glischnada collectiva». L'in n'haja betg savì tge che tschel fa.
Dad ina vart haja la cumissiun administrativa – l'organ operativ – surpassà ils statuts e schlargià il project da sanaziun da l'eroport (da 22 sin 88 milliuns francs). La conferenza da l'eroport – quasi il parlament – ha dà ses consentiment, ed uschia betg ademplì sia funcziun da controlla. La cumissiun da controlla (GPK) manegia plinavant ch'i manchian ils organs da controlla ed in reglament per l'organisaziun. Era la GPK sezza saja vegnida ignorada.
Co eran las reacziuns?
Da quasi tut las varts èn vegnids confermads che betg tut na saja ì sco planisà e ch'ins stoppia meglierar. Davart consequenzas concretas n'è dentant betg vegnì discutà.
Intginas persunas han pretendì da far in stop tar il project da schlargiar l'eroport e da metter en urden sco emprim l'atgna structura. Auters vulan cuntinuar, uschia per exempel il president actual da la cumissiun administrativa, Mario Cavigelli.
A la radunanza da la conferenza da l'eroport – il pli aut dals gremis – èn blers puncts critics vegnids sin maisa che pertutgan surtut ils onns 2017 fin 2022. Qua datti la survista.
Tgi è la culpa? Atgnamain èn tuts da l'opiniun che tut ils gremis han fatg sbagls. La conferenza da la plazza aviatica ha decis da laschar sclerir sch'in dals organs è culpabel. I va pia per l'uschenumnada responsabladad d'organs, per tudestg «Organhaftung». Prioritad ha, sch'in dals gremis ha fatg sbagls gravants ch'èn giuridicamain relevants, uschia Christian Brantschen, president da la conferenza da la plazza aviatica.
Per Urs Pfister, president da la cumissiun da gestiun, è quai dentant surtut «pavel per giurists». Sch'ins chatta propi in sbagl giuridicamain relevant, vegnia en acziun l'assicuranza. Ed a la fin resultan be custs, uschia Pfister.
Datti consequenzas persunalas? Sch'ina situaziun vegn numnada «glischnada collectiva» d'in expert extern, lura poi era dar consequenzas persunalas. Actualmain n'è quai dentant betg il cas. Sco emprim vegn sclerì la dumonda da la culpa tar ils organs. Tut tenor resultat da quest scleriment, pudessi er avair consequenzas per persunas singulas ch'èn stadas en uffizi ils onns 2017 fin 2022.
Sa mida la communicaziun? Che la communicaziun na funcziuna è in dals gronds puncts da critica. Atgnamain datti reglaments e directivas che descrivan co che la communicaziun duai funcziunar. Resguardà ellas n'han ins dentant betg il ultims onns.
Tenor Chrisitan Brantschen, president da la conferenza da la plazza aviatica, saja la communicaziun s'intensivada. Ins fetschia bleras sesidas. Da la vart da la cumissiun da gestiun tuna quai auter:
Nus giain en la nivla da datas e tschertgain las infurmaziuns. Uschia è la communicaziun.
Da vart da la cumissiun da gestiun hai num ch'ins veglia simplamain vegnir prendì serius e ch'ins veglia survegnir respostas, sch'ins fa dumondas. Mario Cavigelli, president da la cumissiun administrativa, constatescha or da ses punct da vista ina buna communicaziun. I dettia dentant bain anc puncts averts ed in tschert squitsch, surtut da la vart da la cumissiun da gestiun. Sur da quels puncts stoppian ins discurrer.
Co vai vinavant cun la sanaziun da l'eroport? Modernisar l'eroport è il project il pli central per l'Infra. Perquai han las vischnancas da l'Engiadin'Ota er concedì il 2017 22 milliuns francs. Il project preschentà era lura tar 88 milliuns francs – cun l'intenziun da tschertgar anc auters investurs.
Actualmain sajan ins vi da concretisar il project da construcziun, uschia Christian Brantschen. Davart quest project duess la populaziun lura votar l'emprima mesadad da l'onn 2025. I va pia vinavant cun il project da sanaziun – er sch'ils custs da quest project n'èn anc betg clers. Quai che pertutga la situaziun finanziala, hajan ins scrit giu 5,5 milliuns francs dal credit da 22 milliuns francs ch'è vegnì approvà a l'urna. Quels èn «ids da l'aua giu», uschia Mario Cavigelli.
La cumissiun da gestiun ha pretendì da fermar il project e sco emprim schliar ils problems da l'Infra. Tschels organs da l'Infra vesan quai para auter. Davart la missiva che vegn elavurada actualmain sajan ins critics, uschia Urs Pfister.
Co vai vinavant cun il heliport da la Rega? Las discussiuns cun la Rega e lur dretg da construir na van betg vinavant. Fin il pli tard 2026 sto l'infrastructura vegnir schlargiada, perquai ch'igl han novs helicopters. Per il servetsch da salvament è quai central.
Ins dettia tut il pussibel per il project, ha ditg Mario Cavigelli en l'intervista cun RTR. Quai valia er per las fatschentas pertutgadas, sco per exempel la Rega u Heli Bernina. I dettia dentant anc dumondas avertas, per exempel davart la dumonda da bajegiar ed il dretg da bajegiar.