Siglir tar il cuntegn

Biathlon WM Lenzerheide 2025 L’hotel Albula & Julier è plain cun biatlets e lur crews

En il focus dal campiunadi mundial da biatlon a Lai stattan franc las biatletas ed ils biatlets. Las cursas èn il cor da quest eveniment sportiv. Grond travasch datti dentant er sper la loipa e davos las culissas.

Igl è stagiun auta in Grischun. Hotels, abitaziuns, tut è plain. Precis ussa, che pli u main mintga letg vegn duvrà èn er anc ils campiunadis mundials da Biatlon a Lai. Ina sfida per ils organisaturs che han cumenzà gia fitg baud cun la tschertga d’alloschis. A la fin dals quints dovri 1500 letgs i quai da Tavau sur Cuira fin a Bogn Ragaz.

In hotel ch’è reservà per il mument exclusivamain per squadras da biatlon è l'hotel Albula & Julier a Casti. Là è per il mument tut in zic auter.

Nagut na po turblar l'atmosfera, er naginas colonnas

Tar il pausadi Viamala stattan tschients d'autos d'aspectaturas ed aspectaturs dals campiunadis mundials da biatlon. Il traffic la dumengia saira è gia quasi programmà ordavant – ma visitaders stressads na chattan ins betg qua.

Intginas persunas èn vi da tancar, autras fan ina pausa per fimar ina cigaretta u per ir sin tualetta. Era il manischunz d'auto da posta fa ina pausa e baiva in café ed el tradescha, che la quietezza qua tar il pausadi na correspunda betg a la situaziun a Lantsch, nua ch'el era oz gia tschintg giadas. «I ha glieud sco mustgas», di el. «Il traffic è enorm».

A las trais, cura che la cursa dals umens cumenza, vegnan ils emprims tar il pausadi, che vulan fugir dal traffic. «Igl aveva tanta glieud, nus eran leds che nus essan ids in pau pli baud», di in um pli vegl. Era ina gruppa da dunnas è ida pli baud: «Nus n'essan betg uschè gronds fans da biatlon. Nus avain vis las dunnas, quai è stà impurtant per nus.»

Duas uras pli tard è la cursa dals umens a fin – e tuttenina èsi era finì cun ruaus qua tar il pausadi. Igl è anc cler e tuttina uschè fraid ch'ins na senta betg pli ils mauns, cura ch'ils autos da posta van en il tact d'in quart d'ura al pausadi, plainas cun glieud.

Schizunt cura ch'i mussa sin il Navi colonnas en direcziun Cuera, restan ils fans ruassaivels. Els han differentas ideas co guntgir il traffic: ir sur il stradun, anc spetgar in tec u ir sur il Gottard. La speranza mora gea, enconuschentamain, l'ultim.

Sche nus vegnin en colonna, lura guardain nus enavos sin in grondius di tar ils campiunadis mundials da biatlon.
Autur: Aspectatur

Tge che resta dal di èn las regurdientschas – d'in di plain sulegl e da plaschair. Qua vali er la paina da star in pau en colonna.

Gian Gilli – l’um che beneventa la prominenza

Il campiunadi mundial da biatlon a Lai è era ina plattafurma per sa vesair e tgirar contacts. Uschia n'arrivan betg be mantuns da fans dal sport da biatlon, mabain era blera prominenza. Per quels datti, sco usità a quels eveniments gronds, ina tenda da VIP. Enstagl d'ina liongia da barsar ed ina biera survegnan ils envidads en champagn e salmun. Responsabels per quella tenda da VIP è l’Engiadinais Gian Gilli ch'è stà en sia vita en numerusas funcziuns da sport ed enconuscha quella scena sco quasi nagin auter.

Menschenmenge in einer Schlange auf verschneitem Feld, Bäume im Hintergrund.
Legenda: La dumengia avantmezdi arriva la glieud en l'arena da biatlon per esser pront cura che las cursas cumenzan da mezdi. RTR

Serafin Wiestner en il biro da cursa

 Avant dus onns ha Serafin Wiestner da Trin Mulin terminà sia carriera da biatlon. Al campiunadi mundial quasi tar el avant chasa n’è Wiestner perquai betg a la partenza sco atlet, mabain sco voluntari. El lavura en il biro da cursa ed è responsabel per las equipas, che tut las atletas ed ils atlets survegnan lur cabinas, gardarobas, in container per unscher ils skis, ils numers da partenzas ed anc bler auter. Serafin Wiestner è uschia er in zic la bun’olma da las equipas da biatlon.

Gronda impurtanza da la protecziun civila

Il campiunadi mundial da Biatlon è in eveniment che pretenda blera organisaziun. Sper ils atlets, las sportistas e tut ils fans giogan er las numerusas persunas voluntarias ina rolla centrala. Senza la protecziun civila na fiss in tal eveniment dentant strusch pussibel.

En l'arena persistenta

L’arena da biatlon Lantsch è igl cor dal biatlon svizzer ed ella è en exaimpel impurtant per ina construcziun persistenta. Ena gronda part da l’arena è fatga or da laina or da la regiun, e la Uffer SA da Savognin ha giugà ina rolla centrala per quel project. Cler che l’impressari da Savognin era er al lieu durant las cursas.

Blers fans, prominents e sportists a Lai

Il campiunadi mundial da biatlon a Lai carmala in mantun fans en l’arena a Lantsch, betg mo fans svizzers, mabain fans da l’entir mund. Las cursas visitan era blera prominenza e cunzunt era sportistas e sportists ch'han da far pauc cun il biatlon. Persequità live en l’arena il sprint da las dunnas ha tranter auter er Sandro Simonet. Il skiunz surmiran er ina relaziun speziala cun l’arena da biatlon. El trenescha forza en il local da fitness da l’arena da biatlon ed entaupa er là savens las biatletas ed ils biatlets svizzers.

Uniun da tiradurs Surses al campiunadi mundial da biatlon

En il Fan Village pon visitadras e visitaders er sa divertir durant il campiunadi mundial da biatlon a Lai. Tranter auter po in e scadin empruvar da sajettar cun laser, quai tar il stan da la Federaziun svizra Suisse Shooting. Quel vegn tgirà durant in di da l’Uniun da tir Surses.

Al «Fan Village»

Betg lunsch davent da l’Arena da biatlon sa chatta il «Fan Village», là nua che betg las emoziuns stattan en il center, mabain la festa. Là pon ils fans dal sport da biatlon s’entupar, far festa e magliar. Per che tut funcziuna èn radund 850 voluntaris en servetsch, voluntaris ord l’entira Svizra e schizunt da sur cunfins. Agid survegnan els er anc da l’armada svizra e da persunas che fan servetsch civil.

Ils Hartwegs – il motor dal biatlon en Svizra

Senza Michael e Carola Hartweg na dessi pli probabel nagin campiunadi mundial da biatlon a Lai. Il duo tudestg che viva dapi prest 20 onns a Wollerau en il chantun Sviz vala er sco ils pioniers dal biatlon en Svizra.

Michael Hartweg ha gudagnà fitg blers daners cun sia firma Leonteq, ina firma en la branscha da finanzas cun sedia a Turitg, ch’el ha fundà ensemen cun anc trais auters. Sinaquai ha el investì milliuns en l’Arena da biatlon a Lantsch per promover il sport da biatlon. Senza quai sustegn finanzial na fissi betg stà pussibel da construir in indriz che pussibilitescha da manar atras cursas da la cuppa mundiala.

 Michael e Carola Hartweg èn ils geniturs da Niklas Hartweg, l’actual meglier biatlet svizzer e quel cun las meglras schanzas sin ina medaglia a quest campiunadi mundial da chasa. La famiglia Hartweg posseda er in’abitaziun da vacanzas a Lai.

Silvio Baselgia: «Nus avain relaziuns perfetgas»

En paucs dis cumenza a Lai il campiunadi mundial da biatlon. Quasi tut è gia pront. Grazia a la bun’aura da las davosas emnas èn ils organisaturs vegnids da sa preparar tenor plan sin quest punct culminant. Ils davos dis vegn anc lavurà vid detagls.

 Pronta è er la loipa, insatge dal pli impurtant da quest campiunadi mundial. «Meglier na pudessi betg esser. Nus avain relaziuns perfetgas», uschia Silvio Baselgia ch’è responsabel per la part sportiva a quest campiunadi mundial. Fin sonda saira è la loipa anc averta per in e scadin, silsuenter è ella lura reservada durant duas emnas per biatletas e biatlets che cumbattan a partir dals 12 da favrer per las medaglias en l’arena da biatlon a Lantsch.

Lächelnder Mann vor Holzwand.
Legenda: Silvio Baselgia è responsabel per la part sportiva a quest campiunadi mundial. MAD

Er grazia a la naiv ch’i ha dà avant intgins dis han ins pudì preparar ina loipa optimala. Tuttina, senza la naiv artifiziala, tranter auter er quella tras la snowfactory, na fissi betg pussibel da preparar ina loipa cumpacta che tegn la finala per duas emnas. Quai saja la basa per insumma pudair manar antras cursas da la cuppa mundiala sin quest livel, uschia Silvio Baselgia. En vista al campiunadi mundial saja quest enviern er vegnì producì dapli naiv artifiziala. Il traject da cursa da quatter kilometers ha dapertut ina cuverta da naiv da 50 fin 60 centimeters.

Fin 17'000 fans al di – smanatscha in collaps dal traffic?

300 atletas ed atlets, 500 accumpagnaders, 800 voluntaris e fin a 17'000 fans mintga di. In’enorma sfida logistica spetga, spezialmaint per il traffic – colonnas n'èn probabel betg d'evitar. Cun diversas mesiras emprovan ils organisaturs d’evitar in collaps dal traffic.

Sco quai che Christoph Müller, il responsabel da logistica ed infrastructura al campiunadi mundial da biatlon ha ditg, saja ina da las mesiras da canalisar en la dretga direcziun ils fans. Uschia emprov'ins da manar la glieud suenter las cursas sur Casti cun il bus ed enavant cun il tren sur Tusaun fin Cuira, per betg causar memia bler traffic sin la ruta directa sur Valbella e Curvalda. Cun quai ch’ils emprims dis dal campiunadi mundial na sajan betg anc uschè bain visitads sco las fins d’emna, hajan ins l’entschatta temp d’emprender mintga di vitiers da nov. Quai che pertutga il traffic individual quintan ins che tut giaja bain, ils autos dals fans parcheschian tuts a Tusaun nua ch’i dettia fin 12 bus-shuttles che curseschian tranter l’arena da biatlon ed il paussadi da Tusaun.

Auto da Posta è pront

Pront è era l’Auto da Posta Grischun. Il manader dal post a Cuira Christian Kindschi ha ditg ch’ins saja gia dapli ch’in onn vid planisar ed ins saja da buna speranza, ch’i na vegnia betg a dar in collaps dal traffic. Tranter l’emna engaschian ins 20-25 ulteriurs manischunzs da bus, las fins d’emna sajan quai fin 40 dapli che usità. Sulet la naiv pudess far in stritg tras il quint, ma qua sajan ins da buna speranza da pudair dumagnar la gronda sfida dals blers transports.

Verschneite Landschaft mit Bergen und Freifläche.
Legenda: Sur questa via laterala vegnan ils fans dal biatlon tar il parcadi dal pausadi da Tusaun. Davent da qua curseschan bus fin a Lantsch. RTR

Chattar lieus da pernottaziun per tut ils involvids è ina vaira sfida

Avant dus onns e mez han ils organisaturs dals campiunadis mundials da biatlon a Lai per l’emprima giada spluntà vid las portas dals hotels. Las reacziuns dals hotels sajan da lezzas uras stadas tut auter che legraivlas, uschia il CEO dals campiunadis mundials da biatlon, Jürg Capol.

Il favrer, quai savain nus tuts, è stagiun auta. Lura na duvrain nus betg anc dapli giasts en la regiun.
Autur: Jürg Capol CEO dals campiunadis mundials da biatlon a Lai

La finala ha lura la buna communicaziun dal comité purtà fritgs. Ed uschia eran ils differents hotels perencletgs da metter a disposiziun in tschert contingent da chombras sur quels dis. Quai che haja cumenzà cun otg letgs saja uss creschì sin passa 1'500 letgs. Gia be ils atlets e las atletas cun lur equipas dovran enturn 650 letgs.

L’uniun internaziunala da biatlon ha reglas cleras nua ch'ils atlets duain pernottar. Uschia vegni per exempel prescrit quants meters sur mar ch'els dastgan durmir e quant lunsch davent da la partenza che lur chombra dastga esser.
Autur: Jürg Capol CEO dals campiunadis mundials da biatlon a Lai

Cler, i dettia era equipas che veglian durmir pli bass che quai che vegn perscrit da la IBU, l’uniun internaziunala da biatlon. Per quels teams ha il comité d’organisaziun chattà chombras a Casti.

Mann in blauem Pullover vor verschneiter Landschaft.
Legenda: Jürg Capol L'um da 60 onns surpiglia cun l'avrigl da l'auter onn il post da directur da ski nordic tar Swiss Ski. RTR

Betg mo las equipas dovran in tetg sur il chau, era las medias, ils sponsurs, divers funcziunaris e betg d’emblidar, las 850 voluntarias e voluntaris. Er sche Lai è ina gronda destinaziun da turissem, tants letgs na stettian era qua betg a disposiziun. Perquai saja l’entira regiun, cun Tavau e Cuira, dumandada. Schizunt fin a Bogn Ragaz.

Daco han ils campiunadis mundials da biatlon insumma lieu il favrer?

Tenor Jürg Capol è quai datum dà avant da la IBU. Ins stoppia era resguardar auters campiunadis mundials sco per exempel quel da la FIS. Quai saja tut coordinà in cun l’auter. E perquai crodan quellas cursas ussa gist en il temp da stagiun auta da Lai.

A Jürg Capol è conscient che quai saja era in tschert sforz per intgins hotels. Il comité d’organisaziun saja dependent da chombras dals hotels e da las chasas da vacanzas en la regiun. Ina sfida è ch’ils pretschs per quels letgs èn durant quai temp fitg auts. La IBU, pia l’uniun internaziunala da biatlon, pretenda dentant pretschs pli bass. Uschia ch'il comité d’organisaziun stoppia calcular cun ina tscherta differenza – e quella è budgetada cun in mez milliun, sco Jürg Capol declera.

I dovra era da nossa vart in cumpromiss per che questas chombras sajan insumma supportablas.
Autur: Jürg Capol CEO dals campiunadis mundials da biatlon a Lai

Vista dals hotels

Il favrer saja quel temp da l’onn nua ch’els possian beneventar giasts che vegnian regularmain, cunzunt famiglias. Quai di il hotelier Jamie Rizzi dal Schweizerhof a Lai. Las chombras sajan lura plainas e quai tar in pretsch aut. Perquai saja quai schon in tschert sforz.

Cler, i dovra ina tscherta solidaritad per dar dumogn a quai durant la stagiun auta, ma cura che tuts lavuran in cun l'auter va quai bain.
Autur: Jamie Rizzi Hotelier dal Schweizerhof a Lai

Sch’ins dat ina egliada sin la pagina d’internet dal hotel da quatter stailas Schweizerhof, lura vesan ins ch'ina notg per duas persunas cun ensolver custa radund 600 francs. Durant il temp dals campiunadis crescha quai pretsch sin passa 700 francs. Quai saja lur pretsch da stagiun auta, declera Jamie Rizzi. Els vessan era pudì auzar quels pretschs anc pli fitg. Lura na fissan els dentant betg pli stads credibels envers lur giasts regulars.

Trais vistas – ina opiniun

Ed era Seraina Schuler dal hotel Alvra e Gelgia a Casti partan quella opiniun. Uss, cun surdar tut sias 80 chombras al comité, saja tut pli calculabel. Il hotel Alvra e Gelgia sajan numnadamain il dachasa per intginas equipas da biatlon. E sco quai è en in da chasa – qua vegnia er mangià trais giadas – e quai saja era ina buna fatschenta er l'hotel, uschia Seraina Schuler.

Casti è Casti e nus n'empruvain betg da far profit or d'uschè ina situaziun.
Autur: Seraina Schuler Hoteliera dal hotel Alvra e Gelgia a Casti

Il hotel Post a Cuira è durant quel temp reservà da medias externas che vegnian per ils campiunadis mundials da biatlon. Jody Gold, la manadra da l'hotel, vesa era blers avantatgs cun surdar las chombras ad ina gruppa gronda che stat sur in lung temp. Quai spargnia custs e persunal, sco ch'ella declera.

Sco ch’i para èn tuts trais hotels – saja quai a Lai, Casti u a Cuira – cuntents ch'ils campiunadis mundials da biatlon, che duajan carmalar passa 55’000 persunas, hajan lieu en la regiun. Sin ina moda u tschella possian tuttas e tuts profitar da quest event sportiv. La fin tirian quels events internaziunals era novs gists en la regiun. E tgi sa, forsa turna in u tschel insacura puspè.

RTR actualitad 07:00

Artitgels legids il pli savens