Guerra en il Proxim Orient - Pausa da cumbat tranter Israel e Hisbollah

1 da december

• Grazia a la pausa da cumbat returnan dieschmillis persunas puspè en il Libanon . Ils davos dis hajan pli che 28'000 persunas traversà il cunfin da la Siria cun il Libanon, annunzia l'Autcumissariat da las Naziuns Unidas per ils fugitivs, UNHCR. En funcziun sajan sulettamain dus passagis dal cunfin, uschia che la glieud stettia per part en lungas colonnas. La mesemna è ida en vigur en il Libanon ina pausa da cumbat tranter l'Israel e la milissa proiranaisa Hisbollah.

• Las furniziuns d'agid en la Strivla da Gaza via il passagi Kerem Schalom èn interruttas . Il schef da l'organisaziun d'agid da l'ONU per ils Palestinais, Philippe Lazzarini ha scrit sin la plattafurma X che la ruta na saja betg pli segira per lur transports. Avant duas emnas hajan bandas armadas engulà in grond convoi d'agid ed ier sajan puspè plirs camiuns cun mangiativas vegnids svidads . Tenor Lazzarini è l'Israel sco pussanza occupanta responsabla per proteger las furniziuns d'agid.

27 da november

• La pausa da cumbat tranter l'Israel e la milissa libanaisa Hisbollah è en vigur dapi la notg passada. Ella duai valair ad interim 60 dis , ha annunzià il president american Joe Biden. Ils Stadis Unids da l'American vulan procurar ensemen cun la Frantscha che la pausa da cumbat vegn respectada. Il primminister israelian Benjamin Netanjahu era s'exprimì per la pausa da cumbat mardi saira. En in pled ha el dentant accentuà che l'Israel vegnia a reagir a moda vehementa sche la Hisbollah na sa tegnia betg vi da la cunvegna.
• L' Israel ha entant attatgà anc curt avant il cumenzament da la pausa da cumbat plirs posts da cunfin tranter il Libanon e la Siria sco era la chapitala libanisa Beirut. Tenor differentas agenturas da novitads sajan pliras persunas mortas.
• En la Strivla da Gaza ha l'armada israeliana mazzà in'ulteriur aut funcziunari da l'organisaziun radical-islama Hamas. Quai tenor atgnas infurmaziuns.
• La pausa da cumbat tranter l'Israel e la Hisbollah procura per reacziuns sin tut il mund : Il Departament federal d'affars exterius beneventa la decisiun ed intimescha las partidas da realisar cumplainamain la cunvegna. La presidenta da la cumissiun da l'UE Ursula von der Leyen scriva d'ina nova encuraschanta. Tenor las Naziuns Unidas dettia però anc bler da far per che la pausa da cumbat vegnia era tegnida en. Ed il president franzos Emmanuel Macron di che la cunvegna muntia in nov chapitel per il Libanon. Ins na dastgia però betg emblidar la guerra en la Strivla da Gaza.
• La pausa da cumbat intermediada dals Stadis Unids e da la Frantscha vala dapi oz en damaun las 3:00 temp europeic. Tenor rapports da medias duain las truppas israelianas bandunar il Libanon aifer 60 dis . La milissa islamica Hisbollah da sia vart duai sa retrair radund 30 kilometers davent dal cunfin cun l'Israel.

23 da november

• Tar attatgas or da l'aria israelianas sin la chapitala libanaisa Beirut è tenor rapports da medias er vegnì tutgà in bajetg d'abitar en il center da la citad. Tar l'attatga da sonda bunura sajan almain 15 persunas vegnidas mazzadas e tozzels ulteriuras blessadas , hai num. Questas indicaziuns derivan dal ministeri da sanadad libanais. Tar in'attatga en in auter lieu en il Libanon sajan ultra da quai vegnidas mazzadas otg persunas. L'armada israeliana ha communitgà ch'ella haja attatgà plirs edifizis da la milissa Hisbollah datiers da Beirut. Davart l'attatga a Beirut n'ha ella ditg nagut. L'armada israeliana attatga regularmain miras en il Libanon. La milissa radical-islamica Hisbollah da sia vart lascha ir mintga di rachetas en direcziun da l'Israel.
• Il primminister da l'Ungaria Viktor Orban envida il schef da la regenza da l'Israel Benjamin Netanjahu ad ina visita . L'invit succeda suenter che la curt penala internaziunala ha publitgà il cumond d'arrest cunter Netanjahu la gievgia passada. Il venderdi ha l'incumbensà per l'exteriur da l'UE Josep Borrell ditg che tut ils stadis da l'UE sajan obligads d'arrestar Netanjahu. Tut ils stadis hajan suttascrit il contract decisiv. Plirs stadis da l'UE n'han fin ussa betg respundì cler a la dumonda sch'els vegnian propi ad arrestar Netanjahu. Orban percunter di en in'emissiun da televisiun ch'el garanteschia per la segirezza e la libertad da Netanjahu en Ungaria.

19 da november

• Il schef da la regenza israeliana, Benjamin Netanjahu, offrescha tschintg milliuns dollars per mintga ostagi che vegn liber dals mauns da la Hamas. Persunas e lur famiglias che returnian in ostagi a l'Israel na stoppian betg temair consequenzas. Ina tala offerta ha la Hamas gia ina giada refusà. Lezza giada hai gì num da la Hamas ch'ostagis vegnian be libers cun in contract. Passa in onn suenter l'attatga da la Hamas sin l'Isarael èn anc adina radund 100 ostagias en ils mauns da la Hamas en la Sdrivla da Gaza.

18 da november

• Suenter l'entrada en la Strivla da Gaza è in convoi d'agid da l'ONU cun 109 camiuns vegnì sblundregià . Tar quel sajan 98 dals camiuns svanids, ha ditg ina represchentanta da l'ovra d'agid per ils Palestinais UNRWA. L'incident saja capità la sonda. Il convoi haja transportà victualias da la UNRWA e dal program alimentar mundial. Tenor l'ONU sa tracti d'in dals pli gronds incaps durant furniziuns d'agid en la Strivla da Gaza dals mais passads. La situaziun umanitara en la strivla da costa vala sco desastrusa .

17 da november

• En il center da la chapitala libanaisa Beirut hai dà ina ferma explosiun . Medias libanaisas rapportan d'in'attatga israeliana . Videos sin raits socialas mussan fim che sa derasa. Auter ch'usità n'aveva l'armada israeliana betg appellà a la populaziun en il center da la citad da sa render en segirezza. En il sid da Beirut avevi avant dà tals appels.

• En l'Israel ha la polizia arrestà trais umens suenter che dus fieus artifizials eran vegnids sajettads sin il bain dal schef da regenza israelian Benjamin Netanjahu . Tenor infurmaziuns da las autoritads na sajan Netanjahu e sia dunna betg stads a chasa. Pertge ch'ils fieus artifizial èn vegnids sajettads sin la residenza da Netanjahu na saja anc betg enconuschent. Il president da stadi israelian Jitzchak Herzog avertescha entant da pli e pli violenza en il spazi public .

16 da november

• L’Israel ha intensivà sias attatgas sin territoris fitg populads en il Libanon . Las attatgas cuntinueschian di e notg. Cunzunt pertutgada saja l’aglomeraziun da la chapitala Beirut . Quella saja vegnida attatgada dapi quatter dis senza interrupziun. Quai rapporta il biro umanitar da l’ONU. Plinavant saja er detunada ina granata en in quartier general da las chapellinas blauas en il sid dal Libanon . Persunas na sajan betg vegnidas blessadas, dentant haja dà in donn material considerabel.

11 da november

• Dus mais suenter las explosiuns da pagers en il Libanon ha il primminister israelian Benjamin Netanjahu concedì che l' Israel stettia davos las attatgas . Tenor in pledader èn ils rapports da medias israelianas vegnids confermads. Las explosiuns vevan mazzà passa 40 perunas e blessà passa 3'000 surtut commembers da la milissa da la Hisbollah che cumbatta cunter l'Israel. Era civilists èn però stads pertutgads. Tenor la «Washintgon Post» aveva il Mossad producì ils pagers en l'Israel e preparà quels cun chargia explosia ch'è vegnida envidada via ina novitad.
• Israel vul schlargiar zona umanitara en la Strivla da Gaza . En la zona dettia ospitals champesters, tendas, mangiativas, aua e medicaments, ha ditg in pledader da l'armada israeliana. Abitantas ed abitants da la Strivla da Gaza fan però allusiun ch'i na dettia nagins lieus segirs pli en la regiun. Er en la zona che vegn declerada sco segira hai ils mais passadas adina puspè dà attatga s ed en consequenza da quellas era morts. Organisaziuns d'agid averteschan d'ina fomaz. Anc mai ils davos mais saja vegnì furnì uschè pauca rauba d'agid sco il mument, uschia las organisaziuns d'agid.

10 da november

• L’aviatica militara israeliana ha – tenor atgnas indicaziuns – bumbardà passa 100 miras en il Libanon questa fin d’emna . I sa tractia d’abitaziuns e deposits d’armas da la milissa Hisbollah, datiers da las citads Tyros e Baalbek, ha l’aviatica militara scrit sin la plattafurma X. Tenor il ministeri da sanadad libanais sajan otg persunas vegnidas mazzadas tar questas attatgas. Er en il nord da la Strivla da Gaza ha l’Israel cuntinuà cun sias attatgas. Tenor atgnas indicaziuns ha l’armada mazzà numerus commembers e commembras da la milissa radicalislamica Hamas . L’autoritad da sanadad palestinaisa – che vegn controllada da la Hamas – discurra d’ almain 30 unfrendas , tranter quellas sa chattan era uffants. Las indicaziuns fatgas na pon betg vegnir verifitgadas a moda independenta.

9 da november

• En il nord da la Strivla da Gaza smanatscha ina fomaz . Tut ils acturs stoppian reagir immediatamain e betg pir en intginas emnas, pretenda l’iniziativa independenta per l’analisa da crisas da nutriment a Roma. Il schef da l’Organisaziun mundiala da la sanadad, Tedros Adhanom Ghebreyesus, è alarmà : Sin la plattafurma X pretenda el che l’ agid umanitar vegnia augmentà immediat . L’october avevan ils Stadis Unids dà in ultimatum a l’Israel: La situaziun umanitara en la Strivla da Gaza stoppia sa meglierar fin l’emna proxima. Uschiglio restrenschian ils Stadis Unids lur agid militar per l’Israel.

8 da november

• Or da la Strivla da Gaza hai dà il pli grond transport medicinal dapi in onn . 90 persunas blessadas e malsauns han ins transportà or da la regiun da conflict. I sa tracta da 38 persunas minorennas e 52 creschidas, talas cun cancer e grev blessads, sco era persunas cun malsognas cronicas. Quai annunzia l'Organisaziun mundiala da la sanadad, la WHO. Ils blers pazients e pazientas survegnan tractament en ils Emirats Arabs Unids . Sis uffants e lur accumpagnaders han ins sgulà en la Rumenia.

4 da november

• L'Israel ha ussa infurmà uffizialmain las Naziuns Unidas surda l'annullaziun da la cunvegna cun l'ovra d'agid da l'ONU per fugitivs palestinais UNRWA . Avant in'emna veva il parlament israelian approvà ina lescha dispitaivla che scumonda a la UNRWA d'esser activa sin territori israelian e cunquai procurà per critica sin l'entir mund. L'Israel rinfatscha a l'ovra d'agid da l'ONU che plirs da ses collavuraturs sajan stads involvids en connex cun l'attatga da la Hamas, dals 7 d'october sin l'Israel.

3 da november

• En il nord da la strivla da Gaza è in center da vaccinaziun – nua ch'uffants vegnan vaccinads cunter polio, la paralisa infantila – vegnì attatgà . Quai ha il schef da l'organisaziun mundiala da la sanadad, Tedros Adhanom Ghebreyesus communitgà sin la plattafurma X. Quatter uffants e duas persunas creschidas sajan blessadas . L'attatga saja succedida durant ch'ils geniturs e lur uffants eran en il center da vaccinaziun. Quai malgrà ch'i valia en questa regiun ina pausa da cumbat per pudair vaccinar ils uffants. Tgi ch'è responsabel per l'attatga n'è anc betg cler.

• La situaziun umanitara en il Libanon saja en il fratemp anc mendra che durant la davosa guerra l'onn 2006 , ha il biro per agid d'urgenza da l'ONU communitgà. Il sistem da sanadad saja curt avant il collaps. Blers ospitals sajan surchargiads e dovrian urgentamain donaziuns da sang. Dapi il cumenzament da la guerra tranter l'Israel e la Hisbollah – ils 8 d'october da l'onn passà – sajan 3'000 persunas mortas e 13'300 vegnidas blessadas . Quai ha il ministeri da sanadad dal Libanon communitgà che na differenziescha betg tranter persunas civilas e commembers e commembras da la Hisbollah.
• L' aviatica militara israeliana han tenor atgnas indicaziuns mazzà in ulteriur cumandant da la Hisbollah en il Libanon . Faruk Amin Alasi saja responsabel per numeruras attatgas cun rachetas sin lieus israelians, communitgescha il militar israelian. L'armada haja plinavant mazzà in schef d'ina cumpagnia da l'unitad d'elita «Radwan» da la Hisbollah en la vischinanza da Chiam . La milissa militara sezza n'è fin ussa betg s'exprimida davart il mazzament probabel dals dus commembers. Las indicaziuns israelianas na sa laschan il mument betg examinar independentamain.
• Il militar israelian ha tenor indicaziuns da l'ONU danovamain attatgà in passagi da cunfin tranter il Libanon e la Siria . Era instituziuns d'agid sajan vegnidas tutgadas. La fugia e la tgira da fugitivas e fugitivs daventia cun la derasaziun da la guerra adina pli privlusa e difficila, scriva l'autcumissariat da l'ONU per dretg umans. L'Israel sez n'è fin ussa betg s'exprimì en chaussa.

2 da november

• L'armada israeliana ha attatgà plirs vitgs en il nordost dal Libanon tenor ina communicaziun dal ministeri da sanadad. Passa 50 persunas sajan vegnidas mazzadas. Ulteriuras 72 persunas sajan vegnidas blessadas. Plinavant vegn temì ch'ulteriuras unfrendas sa chattian sut las ruinas. L'armada israeliana haja attatgà plirs lieus en la regiun da Baalbek-Hermel. L'emprim da november a bunura aveva ella gia attatgà miras en ils sid da la chapitala libanaisa Beirut.

1 da november

• L'armada israeliana annunzia d'avair mazzà in dals davos impurtants manaders da la Hamas en la Strivla da Gaza. I sa tracta da Is al-Din Kassab che saja stà responsabel per las relaziuns cun autras gruppas extremisticas en la Strivla da Gaza. L'armada israeliana ha publitgà in video fatg ord l'aria, quel duai mussar l'attatga sin il vehichel dal funcziunari da la Hamas. La gruppaziun ha confermà la mort da Kassab.

• Per l’emprima giada dapi in’emna ha l’armada israeliana puspè bumbardà miras a Beirut en il Libanon . I haja dà almain 11 attatgas or da l’aria sin la chapitala. Quai rapporta l’agentura da novitads Keystone-SDA che sa basa sin indicaziuns libanaisas. Almain duas persunas sajan vegnidas mazzadas . Tranter quellas er in commember da la milissa Hisbollah. Curt avant ha il ministeri da l’exteriur american Antony Blinken anc ditg ch’ils discurs per ina pausa da cumbat fetschian bun progress.

30 d'october

• La milissa islamistica Hisbollah saja da princip pronta da terminar la guerra cun l'Israel . Sche las cundiziuns sajan acceptablas, ha ditg il nov schef da la Hisbollah, Naim Kaassim. Tge che quai munta exact n'ha el betg ditg en ses emprim plaid sco secretari general da la Hisbollah. El ha enstagl accentuà la prontadad da cumbatter da l'organisaziun. Il bumbardament da vitgs e citads en il Libanon na sforzia betg la Hisbollah da sa retrair.

29 d'october

• Quatter emnas suenter ch'il manader Hassan Nasrallah è vegnì mazzà, ha la milissa libanaisa Hisbollah nominà il viceschef da fin qua, Naim Kassim, sco nov manader . Quai ha communitgà la milissa che vegn sustegnida da l’Iran. La fin da settember è Nasrallah vegnì mazzà tar in'attatga ord l'aria israeliana en il sid da la chapitala libanaisa Beirut.

28 d'october

• L'ovra d'agid da l'ONU als Palestinais UNWRA sto terminar sia lavur en l'Israel l'onn che vegn. Il parlament israelian ha approvà il sboz da lescha dispitaivel che scumonda a l'organisaziun dad esser activa sin territori da stadi israelian . La lescha duai ir en vigur 90 dis suenter la publicaziun. L'Israel rinfatscha a l'organisaziun ch'intgins da ses collavuraturs sajan stads involvids en las attatgas da terror da la Hamas sin l'Israel. Pajais dal vest vevan gia ordavant avertì dad in tal scumond da l'UNWRA.
• L'ovra d'agid als Palestinais UNWRA ha crititgà vehementamain il votum dal parlament. Il scumond cuntrafetschia a la charta da l'ONU e violeschia las obligaziuns dal stadi Israel, scriva il manader da l'UNWRA Philippe Lazzarini via X.

27 d'october

• L'Egipta vul accelerar las tractativas bloccadas tranter l'Israel e la Hamas en la guerra da Gaza. Il president egipzian Abdel Fattah al-Sisi ha preschentà a Kairo ina proposta co ch'ins pudess cuntanscher in paus d'armas tranter las dus partidas da guerra. La proposta preveda in paus da dus dis en la Strivla da Gaza. Durant quai temp duessan quatter ostagis israelians vegnir barattads cunter plirs praschuniers palestinais. Ultra da quai duai vegnir furnì agid umanitar en la strivla da Gaza. L'Israel e la Hamas n’han anc betg reagì sin la proposta egipziana.

• Suenter las attatgas da vendetga israelianas en l'Iran appellescha il manader religius Ajatollah Ali Chamenei dad agir a moda raschunaivla . Las attatgas israelianas na dastgian ins betg bagatellisar, però era betg dramatisar , ha ditg Chamenei tenor l'agentura da novitads statala iranaisa. Las autoritads responsablas stoppian ussa però decider, co ch'ellas veglian reagir sin quai. Avant avevan funcziunaris iranais exprimì ch'ins avessia il dretg da reagir sin las davosas attatgas.

• En il nord da la citad israeliana Tel Aviv èn passa 40 persunas vegnidas blessadas tras in camiun , per part grevamain. Tenor las forzas da salvament è il camiun charrà en ina gruppa da persunas che spetgava tar ina fermada. Tenor emprimas infurmaziuns betg confermadas saja il manischunz dal camiun stà, citat «mess ord funcziun». Medias indigenas rapportan che la polizia supponia ch'i saja stà in attentat .

26 d'october

L’Israel ha attatgà miras militaras en l’Iran . Quai ha communitgà il pledader da l’armada sin la plattafurma X. I sa tractia d’ina reacziun sin las attatgas iranaisas cunter il stadi Israel dals ultims mais. Tenor medias statalas da l’Iran hai dà grevas explosiuns datiers da la chapitala Teheran . Il spazi d’aria saja vegnì serrà e tut ils sgols stritgads. Indicaziuns uffizialas davart donns ed unfrendas na datti anc betg. Gia dapi dis han experts quintà cun in’attatga israeliana.

24 d'october

• La davosa notg hai puspè dà attatgas da l'Israel sin miras en il Libanon ed en Siria . Tar las attatgas en la chapitala da Beirut saja almain ina persuna morta, rapporta il ministeri da sanadad dal Libanon. Ed era tar las attatgas sin la chapitala da la Siria, Damascus, saja ina persuna morta. L'Israel haja tranter auter attatgà ina basa militara datiers da la citad.
• La miliza Hisbollah ha communitgà d'avair attatgà per l'emprima giada miras en l'Israel cun rachetas d'auta precisiun .

23 d'october

• La societad aviatica Swiss na sgola er vinavant betg en il Libanon . Ella stritga tut ses sgols a e da Beirut fin almain ils 18 da schaner. Questa annunzia da temp duai porscher ina meglra planisaziun per ils passagiers e la squadra,  uschia la Swiss. Passagiers pertutgads vegnian contactads. La societad porscha ina cudeschaziun sin in termin pli tard u la restituziun dal pretsch dal bigliet. Beirut vegn dapi trais emnas attatgà da l'armada israeliana en il conflict cun la milissa da Hisbollah.
• L'armada israeliana ha tenor atgnas indicaziuns mazzà 70 cumbatants da la Hisbollah dapi il mardi. Els sajan vegnids mazzads tar cumbats a terra ed ord l'aria, scriva l'armada sin il servetsch da novitads curtas X. Il militar ha plinavant annunzià ulteriuras attatgas sin implants da la Hisbollah en il sid dal Libanon . Questa damaun sajan era sguladas or dal Libanon duas rachetas en direcziun da la citad da Tel Aviv . En il nord ed en il center dal pajais hajan las sirenas tibà.

22 d'october

• La Cumissiun per la politica da segirezza dal Cussegl naziunal vul ch’ins scumonda en Svizra betg mo la milissa terroristica islamica Hamas mabain era la milissa schiita Hisbollah , quai han communitgà ils Servetschs dal parlament. Per l’ina propona la cumissiun d’approvar il sboz davart la lescha federala sur dal scumond da l’organisaziun palestinaisa Hamas sco era da las organisaziuns colliadas. Per l’autra sustegn ina maioritad da la cumissiun ina moziun davart il scumond da la Hisbollah. La Cumissiun per la politica da segirezza dal Cussegl dals chantuns ha era gia dà glisch verda per quests scumonds. Il parlament federal tracta il scumond da la Hamas en la sessiun d’enviern.

21 d'october

• Or da la Strivla da Gaza duain fin 1000 dunnas ed uffants vegnir evacuads e sgulads en citads europeicas per survegnir là tractaments medicinals . I sa tractia da persunas che na possian betg vegnir tractadas a moda andanta en la Strivla da Gaza, ha communitgà l'organisaziun mundiala da la sanadad WHO. Da vart israeliana hajan els survegnì il consentiment da dastgar evacuar las persunas. Las evacuaziuns vegnian organisadas da la WHO ensemen cun singuls pajais commembers da l'UE . Dapi il cumenzament da la guerra en la Strivla da Gaza ha la WHO gia organisà 600 da tals transports en pajais europeics.

20 d'october

• Israel ha para puspè attatgà ina tur d'observaziun da truppas da l'ONU en il Libanon. In bulldozer haja destruì la tur sco er ina saiv, communitgeschan las truppas da la missiun Unifil. Igl n'è betg l'emprima attatga sin els. L'Israel pretenda che las chapellinas blauas bandunan la regiun. Il secretari general da l'ONU, Antonio Guterres, ha dentant declerà che las truppas restian sin lur posiziun.
• Plinavant cuntinuescha l'Israel cun attatgas massivas sin lieus en il Libanon. Quellas valan surtut a la Hisbollah. L'agentura da novitads tudestga DPA rapporta da plirs vitgs che sajan vegnids destruids quasi cumplettamain. Da quai patteschia surtut la populaziun locala, uschia la DPA.
• En la Strivla da Gaza han plirs ospitals stuì serrar pervi d’attatgas israelianas. Quai ha communitgà il ministeri da sanadad a Gaza. Pertutgads sajan ospitals a Dscha-ba-lia. Quai è in grond champ da fugitivs en il nord da la Strivla da Gaza. Tenor il biro da l’ONU per l’agid umanitar OCHA èn dus ospitals vegnids attatgads directamain. Be ier sajan passa 30 persunas vegnidas mazzadas en il champ da fugitivs tar attatgas or da l’aria.

19 d'october

• En la citad israeliana da Caesarea ha ina drona tutgà in edifizi. Tenor indicaziuns dal militar israelian è la drona partida dal Libanon. Nagin è sa blessà. A Caesarea ha era il schef da la regenza israeliana Benjamin Netanjahu ina chasa. Tenor rapports da medias israelianas n’èsi betg cler sche Netanjahu era il mument da l’attatga en la citad a la Mar Mediterrana. Alarm or da l’aria hai era dà a Tel Aviv ed en autras citads.
• Tar in’ attatga israeliana sin il pli grond champ da fugitivs en la Strivla da Gaza èn passa 30 persunas vegnidas mazzadas. Pliras ulteriuras sajan vegnidas blessadas. Quai ha communitgà la milissa radical-islama Hamas. Questas indicaziuns na pon betg vegnir verifitgadas a moda independenta. L’armada israeliana n’ha fin uss betg prendì posiziun en chaussa. Il champ da fugitivs Dschabalia sa chatta en il nord da la Strivla da Gaza.

18 d'october

• La Hamas conferma la mort da ses manader Yahya Sinwar . Ier saira aveva l’Israel declerà che Sinwar saja mort tar in’operaziun en la Strivla da Gaza. El vala sco il responsabel per l’attatga da la Hamas sin l’Israel ils 7 d’october dal l’onn passà. En in pled ch’è vegnì transmess en la televisiun ha il schef negoziader da la Hamas ditg che quella na vegnia vinavant betg a laschar liber ils ostagis israelians . Quai uschè ditg che l’armada israeliana na bandunia betg la Strivla da Gaza.
• Il primminister israelian Benjamin Netanjahu ha numnà il mazzament dal schef da l'organisaziun da terror Hamas Yahya Sinwar in’etappa impurtanta en la guerra da Gaza . Il pass na marcheschia bain betg la fin da la guerra en il Proxim Orient, el saja però l'entschatta da la fin, uschia Netanjahu en in pled via video. Per la glieud en la Strivla da Gaza haja el in messadi simpel. Questa guerra possia ir a fin damaun, sche la Hamas deponia las armas e laschia liber ils ostagis. Il mument tegnia la Hamas anc a ferm 101 persunas, uschia Netanjahu vinavant.
• Er auters stadis dal vest han reagì sin l’annunzia: Il president american Joe Biden ha declerà ch'i saja in bun di per l'Israel ed il mund . Sinwar saja responsabel per la mort da millis da persunas. Ussa saja temp da far ina fin a la guerra e che la Hamas laschia liber ils ostagis israelians. Er il president franzos Emmanuel Macron ha pretendì ch'ils ostagis vegnian libers . Era la primministra taliana Giorgia Meloni è s'exprimida per ina pausa da cumbat immediata.
• L'armada israeliana ha rinforzà sias truppas en il nord da la Strivla da Gaza . In'ulteriura unitad saja sin via vers Dschabalia al nord da la strivla da costa, communitgescha l'armada israeliana. Las truppas duain impedir che cumbattants da la Hamas radical-islama sa gruppeschian da nov . Abitants dal champ da fugitivs rapportan da panzers israelians en il center. Ultra da quai ha l'armada israeliana er mobilisà ulteriurs reservists per l'engaschament en il Libanon . Là duain ils schuldads cuntinuar il cumbat cunter la milissa da Hisbollah . Quants schuldads che vegnan mobilisads precis, n'ha l'armada israeliana betg communitgà.

17 d'october

• Il schef da la Hamas Yahya Sinwar è tenor indicaziuns da la regenza israeliana mort . El saja vegnì mazzà la mesemna tar in'acziun isrealiana en il sid da la Striva da Gaza. L'organisaziun Hamas n'ha enfin uss betg prendì posiziun en chaussa. Yahya Sinwar valeva sco planisader e tirafils da l'attatga dals 7 d'october 2023 sin l'Israel.

15 d'october

• Las partidas da conflict en il Libanon stoppian resguardar la missiun da pasch Unifil . Quai pretendan ils commembers dal Cussegl da segirezza da l’ONU . Els sa fan quitads per la segirezza da las chapellinas blauas al lieu. Truppas ed indrizs da las Naziuns Unidas na dastgian betg vegnir attatgadas. Quai ha ditg la presidenta dal Cussegl da segirezza en uffizi, l’ambassadura svizra tar las Naziuns Unidas, Pascale Baeriswyl, davant las medias. Ils ultims dis èn era pliras chapellinas blauas vegnidas blessadas tar ils cumbats tranter l’armada israeliana e la milissa Hisbollah. En pli han panzers israelians sfratgà las portas d’ina basa da l’ONU. Il Cussegl da segirezza appelleschia a las partidas da conflict er da resguardar il dretg internaziunal, uschia Baeriswyl vinavant.
• En il Libanon èn passa 400'000 uffants vegnids chatschads davent da lur dachasa las ultimas trais emnas. Quai stima l’Ovra d’agid per uffants da las Naziuns Unidas. En tut sajan 1,2 milliuns umans en fugia entaifer il pajais , dapi che l’Israel haja cumenzà cun sia offensiva terrestra. Questa escalaziun en il Libanon possia chaschunar in’uschenumnada «generaziun persa»: Bleras scolas publicas sajan vegnidas destruidas u vegnian duvradas sco refugis. Uschia sajan tschientmillis uffants vegnids privads da lur schanza da furmaziun – uschia Unicef vinavant.

14 d'october

• L' Israel ha attatgà per la prima giada la part en il sid dal Libanon (Aitou) nua ch'i vivan per gronda par cristianas e cristianas. Tar quest'attatga èn 18 persunas mortas tenor il ministeri da sanadad libanais. Ed er en la Sdrivla da Gaza ha l'armada israeliana attatgà vinavant pliras miras. Là sajan 10 persunas mortas e 40 vegnidas blessadas, tenor indicaziuns da l'organisaziun d'agid da las Naziuns unidas UNRWA.
• Las chapellinas blauas restan sin lur basas en il sid dal Libanon . Quai ha communitgà il secretari general da l’ONU, António Guterres. Uschia ha el refusà la pretensiun dal primminister israelian, Benjamin Netanjahu. Quel ha numnadamain pretendì da las Naziuns Unidas da retrair lur truppas or da la zona da conflict. Ordavant èn era chapellinas blauas vegnidas blessadas tar cumbats tranter l’armada israeliana e cumbattants da la milissa Hisbollah. Ultra da quai han panzers israelians rut las portas d’ina basa da l’ONU. Il persunal e l’infrastructura da l’ONU na dastgian mai vegnir attatgads cun intenziun. Attatgas sin missiuns da pasch cuntrafetschian al dretg internaziunal e possian vegnir valitadas sco crim da guerra – uschia Guterres vinavant.

13 d'october

• La milissa libanaisa Hisbollah ha sajettà la sonda, il di da la pli auta festa gidieua Jom Kippur, radund 320 rachetas e dronas sin l'Israel , quai rapporta il militar israelian. La gronda part dals projectils haja la defensiun aviatica pudì neutralisar . En la citad da Akko en il nord dal pajais sajan duas persunas vegnidas blessadas . La milissa pro-iranaisa ha cun sias attatgas er gì en mira las citads da Tel Aviv e Haifa. Il Jom Kippur u il di da la penetienzia ha cumenzà il venderdi saira cun la rendida dal sulegl. Cartentas e cartents fan gigina durant quest temp e speran sin la relaschada da lur putgads.

12 d'october

• Entant ch'i vegn festivà en l'Israel il pli aut firà gidieu Jom Kippur hai danovamain dà attatgas or dal Libanon . En la citad a la costa, Haifa è vegnì dà alarm da rachetas pervi da duas dronas ch'èn partidas en il Libanon. Quellas sajan vegnidas tschiffadas. Dapi la damaun sajan da quai da 40 projectils dal pajais vischin vegnids registrads. Tenor l'armada israeliana na saja nagin vegnì blessà. La Hisbollah en il Libanon ha concedì d'avair lantschà pliras attatgas .

• L'Israel ha attatgà in champ da fugitivs en il nord da la Stivla da Gaza . Millis da persunas sajan serradas en sco l'organisaziun «Medis senza cunfins» annunzia via la plattafurma X. Er tschintg collavuraturas e collavuraturs da l'organisaziun sajan tranter quellas. Alamin 20 persunas sajan vegnidas mazzadas durant l'attatga en il champ, ulteriuras sajan vegnidas blessadas. Da la vart da l'Israel hai num ch'il militar haja mazzà plirs 10 Palestinais militants, uschia rapporta l'agentura da novitads Reuters.

11 d'october

• Tar attatgas israelianas ord l'aria sin il center da Beirut èn mortas almain 22 persunas . Passa 100 ulteriuras sajan vegnidas blessadas. Quai rapporta il ministeri da sanadad libanais. Latiers discurra el dad ina emprima bilantscha. L'armada israeliana n'è fin ussa anc betg s'exprimida davart las attatgas. Gievgia saira aveva ella appellà a la populaziun en il sid da Beirut da bandunar lur chasas ed ir en segirezza. Dapi l'entschatta da l'offensiva israeliana la fin da settember è la chapitala libanaisa gia stada en il visier pliras giadas.
• Il secretari general da l’ONU Antonio Guterres ha condemnà las attatgas dal militar israelian sin las truppas da pasch da l’ONU en il Libanon dal sid . Quellas na sajan betg acceptablas. Ellas violeschian il dretg internaziunal umanitar, ha ditg Guterres. Ins na possia betg permetter ina escalaziun dal conflict en il Proxim Orient. Quel saja ina smanatscha per la segirezza globala. Tenor l’ONU ha l’Israel sajettà pliras giadas sin posts da las truppas da pasch ils ultims dis.

10 d'october

• En il Libanon è il quartier general da la missiun da l'ONU vegnì attatgà. Sco quai che la missiun Unfil communitgescha, èn dus schuldads da l'ONU vegnids blessads, cura che panzers israelians han sajettà sin la centrala. En il conturn pli vast avevan panzers israelians gia attatgà autras posiziuns ils ultims dis. Ins tiria endament a l'Israel l'obligaziun da garantir la segirezza da persunal e possess da l'ONU, communitgescha la Unfil. L'Israel n'ha betg anc prendì posiziun. Unfil è la missiun da l'ONU che surveglia il territori da cunfin en il Libanon dal sid e cumpiglia bun 10'000 schuldads.

8 d'october

• Naim Kassim, il vice-schef da la milissa libanaisa Hisbollah, è sa mussà avert per ina pausa da cumbat cun l’Israel . En in pled en la televisiun ha el ditg ch’el sustegnia ina iniziativa dal president dal parlament libanais. Sche ina pausa da cumbat daventia pli concreta possian ins discutar tut ils auters detagls, uschia Kassim. Ma sche l’inimi cuntinueschia sia guerra vegnia il champ da battaglia a decider . Dacurt aveva l’Israel mazzà commembers dad aut rang da la Hisbollah, tranter auter era il secretari general da la Hisbollah, Hassan Nasrallah.
• A Haifa , la terz gronda citad da l'Israel, è ina dunna vegnida blessada levamain d’ina attatga cun rachetas or dal Libanon . Ella saja sa blessada vi dal maun, ha communitgà il servetsch da salvament Magen David Adom sin la plattafurma X. L'armada israeliana communitgescha ch'ins haja registrà en tut 105 rachetas che sajan drizzadas sin miras a Galilea e cunzunt a Haifa . La gronda part dals projectils sajan vegnids tschiffads, intgins hajan ins era pitgà en lieus periferics.
• La Hisbollah , la milissa pro-iranaisa en il Libanon, n’ha nagin timun pli. Quai pretenda il minister da defensiun israelian Yoav Gallant. Suenter che l’Israel ha mazzà il manader da la Hisbollah, Hassan Nasrallah, pretenda Gallant uss ch’er ses successur, Hashem Saffieddin na vivia probabel betg pli. Saffieddin saja vegnì mazzà d’ina attatga ord l’aria da l’armada israeliana. Tar la Hisbollah na dettia nagin pli che prendia decisiuns e ch’ageschia. La Hisbollah sezza n’ha betg prendì posiziun davart l’eventuala mort da Saffieddin.

7 d'october

• Oz èsi in onn dapi l’attatga da la Hamas sin l’Israel . Gia ier han gì lieu commemoraziuns en Svizra. En la sinagoga a Berna per exempel han 200 persunas participà ad in cult divin da commemoraziun. Era tar l’ONU a Genevra èn sa radunadas var 500 persunas, rapporta l’agentura da novitads Keystone / SDA. Ellas han pretendì che la Hamas laschia liber ils passa 100 ostagis.

• La notg passada ha l’Israel puspè attatgà miras en il Libanon . Aviuns da cumbat hajan tranter auter attatgà la centrala dal servetsch secret da la Hisbollah, ha communitgà l’armada israeliana. Er ulteriura infrastructura da la Hisbollah saja stada en la cruschera, era las centralas da commando. Agenturas da novitads rapportan da pliras explosiuns en la chapitala dal Libanon, Beirut.
• En il Libanon èn ils servetschs da telecommunicaziun interruts en pliras parts dal pajais , quai suenter las ulteriuras attatgas da l'Israel. Pertutgadas sajan tranter auter las raits en la chapitala Beirut, communitgescha l'organisaziun NetBlocks ch'è surtut enconuschenta per observar bloccadas da l'internet. En questas regiuns dettia er problems cun la rait d'internet. L'infrastructura da las raits da communicaziun en il Libanon valiva gia avant il conflict sco flaivla.

 6 d'october

• Ils pagers e funcs ch’èn explodids il settember tar commembers da la milissa schiita Hisbollah vegnan para d’Isreal , quai scriva la gasetta Washington Post, ella sa referescha sin servetschs da segirtad da plirs pajais, dentant mancan confermas uffizialas . Ils apparats che sumegliavan tals ord l’Asia, sajan vegnids sviluppads e construids dal servetsch secret israelian Mossad, e suenter vegnids vendids a la Hisbollah d’ina interpresa taiwanesa scriva la Washington Post.
• L' armada israeliana ha danovamain attatgà parts dal sid da la chapitala libanaisa Beirut . Ella haja attatgà miras da la Hisbollah, scriva l'armada sin la plattafurma da novitads Telegram. Agenturas da novitads han rapportà dad explosiuns enormas. Avant aveva l'Israel annunzià che la Hisbollah haja sajettà var 130 missils en direcziun Israel. Entant ha il comité internaziunal da la Crusch cotschna communitgà ch'el haja furnì 17 tonnas medicaments che vegnan duvrads urgentamain en il Libanon.

5 d'october

• Il militar israelian ha appellà a fugitivs dal Libanon da betg turnar en lur chasas . Las attatgas israelianas sin vitgs en Libanon vegnan a cuntinuar , ha in pledader da l'armada declerà sin la plattafurma X. Da tge vitgs exact ch'i sa tractia, n'ha el betg precisà. Dapi l'entschatta da las attatgas appellescha il militar israelian adina puspè a las persunas en plirs territoris dal Libanon da fugir. Per regla suondan sinaquai attatgas or da l'aria da l'armada israeliana.
• Il president dals Stadis Unids Joe Biden è s'exprimì davart eventualas attatgas da l'Israel sin l'infrastructura d'ieli en l'Iran . El na fagess naginas attatgas sin l'infrastrucura d'ieli en l'Iran e ponderass enstagl alternativas, ha ditg Biden ad ina conferenza da medias en la Chas'alva. L'Israel n'ha fin uss anc betg ditg co ch'el veglia reagir sin l'attatga iranaisa. Sco reacziun sin quest pled da Biden è il pretsch d'ieli sa sbassà.

• L' armada israeliana ha per l'emprima giada attatgà il nord dal Libanon . Tar in attatga cun dronas sin champ da fugitivs en la vischinanza da la citad da Tripoli è para in cumandant da la Hamas vegnì assassinà – quai tenor pliras medias. La milissa da Hisbollah e l'armada israeliana cumbattan entant en il sid dal Libanon. Tenor il Libanon emprova l'Israel dad entrar il vitg da Odaisseh. Da vart israeliana na datti perquai nagina conferma.
• Ils Stadis Unids sustegnan las persunas en il Libanon ch'èn pertutgadas da la guerra el Proxim Orient – quai cun radund 157 milliuns dollars . Quest agid umanitar saja per persunas che sajan fugidas entaifer il Libanon, hai num en ina communicaziun. L'agid vegnia però er da bun a quellas persunas che fugian en la Siria. L'agid d'urgenza en furma da victualias, cuvertas, artitgels d'igiena sco er sustegn tar la protecziun ed ils alloschis vegnia a furmar ina basa da viver impurtanta per las persunas, hai num vinavant.

4 d'october

L’aviatica israeliana ha attatgà cun in aviun da cumbat in champ da fugitivs en la citad da Tulkarem en la Cisjordania. Almain 18 persunas sajan mortas , ha communitgà il ministeri da sanadad palestinais. L’armada israeliana ha confermà l’attatga. Tenor ella saja era in schef local da l'organisaziun radical islama Hamas mort en consequenza da l’attatga.

3 d'october

• Ils rebels da Huthi dal Jemen han tenor atgnas indicaziuns attatgà la citad israeliana Tel Aviv . Ils rebels che vegnan sustegnids da l'Iran din che lur dronas hajan cuntanschì lur finamiras. Il militar isrealian percunter di ch'els hajan sajettà giu ina drona sur la mar da Tel Aviv. Ed in'ulteriura drona saja detunada sin terren avert. Ils rebels da Huthi han dapi l'entschatta da la guerra en la Strivla da Gaza attatgà pliras giadas Israel ed ils bastiments en la mar cotschna ch'hajan ina relaziun cun l'Israel.
• Il militar israelian ha tenor atgnas indicaziuns danovamain attatgà miras datiers da la chapitala libanaisa Beirut . Perditgas rapportan da pliras attatgas en il sid da la citad. Sin videos en medias socialas èsi da vesair co nivels da fim s'auzan vers tschiel. Tar in'ulteriura attatga en in auter quartier da Beirut èn tenor il ministeri da sanadad libanais vegnidas mazzadas sis persunas , set ulteriuras blessadas. Tenor emprims rapports è vegnida tutgada ina abitaziun en in bajetg. Il militar israelian aveva appellà a la populaziun en l'aglomeraziun da bandunar lur chasas ed abitaziuns.
• En consequenza da las attatgas israelianas sin il Libanon èn adina dapli persunas sin la fugia . La regenza libanaisa discurra entant da 1,2 milliuns persunas . Ina gronda part da quellas saja fugida en il pajais vischin la Siria, autras en regiuns betg pertutgadas aifer il Libanon. La regenza haja endrizzà passa 800 alloschis d'urgenza per metter sut tetg las fugitivas ed ils fugitivs. Tenor l'agentura da novitads statala NNA han las attatgas israelianas entant chaschunà la mort da passa 1900 persunas. Questas indicaziuns na sa laschan però betg verifitgar.

2 d'october

• Suenter che l'Iran ha attatgà mardi saira l'Israel cun rachetas ha l'Israel annunzià da far vendetga . Il schef da la regenza israeliana Benjamin Netanjahu ha ditg che l'Iran vegnia a pajar persuenter. El na vegnia betg a laschar senza resposta ina attatga sin ses pajas. Il minister da l'exteriur iranais ha scrit via la plattafurma X che las attatgas sin l'Israel sajan terminadas nun che l'Israel sa decida per mesiras da vendetga. Tenor l'armada israeliana ha l'Iran sajettà prest 200 rachetas sin l'Israel.
• Il president american Joe Biden ha entant avisà il militar american da sajettar giu rachettas iranaisas ch'èn drizzadas vers l'Israel , sco la Chas'alva communitgescha. L'Israel da sia vart cuntinuescha cun sias attatgas en la chapitala libanaisa Beirut.
• La Svizra maina dapi ier per in mais il Cussegl da segirezza da l'UNO . Sco emprim ha l'ambassadura svizra da l'ONU Pascale Baeriswyl convocà ina sesida d'rugenza sco reacziun sin l'offensiva israeliana en il Libanon e las attatgas da l'Iran sin l'Israel . Il cussegl da segirezza s'inscuntra uschia oz a las 4 da temp svizzer per ina sesida a New York. La situaziun en il Proxim Orient vegnia observada cun gronda inquietezza ed ins stettia en contact cun tut ils pertutgads, uschia Baeriswyl. Il departament federal da l'exteriur ha condemnà vehementamain las attatgas da l'Iran dad ier.
• L' offensiva terrestra da l'Israel en il Libanon cuntinuescha . Tenor atgnas indicaziuns ha l'armada rinforzà las truppas cun ina divisiun da panzers. La damaun ha l'Israel avertì la populaziun da 24 vitgs en il sid dal Libanon da bandunar quels . Tenor la Hisbollah hajan els gì emprims cumbats cun schuldada israeliana en il territori da cunfin ed hajan impedì che quels entrian en in vitg.

Prim d'october

Enturn las 18:45 (temp svizzer) ha l' Iran attatgà l'Israel . Da differentas varts hai num che l'Iran ha sajettà pliras tschient rachetas. Sin videos era da vesair las rachetas en il tschiel stgir. Da pliras medias internaziunalas, tranter auter «New York Times», «Spiegel» ubain «The Guardian», han ils correpundents e correspondentas rapportà dad explosiuns, tranter auter a Jerusalem e Tel Aviv.

Gardas da revoluziun da l'Iran èn lura s'annunziadas sin la televisiun statala da l'Iran. L'attatga da l'Iran saja ina consequenza da l'offensiva da l'Israel en il Libanon, sco er dals assasinats da schefs da la Hamas e da la Hisbollah. Sco che l'agentura da novitads Reuters rapporta, haja il manader religius da l'Iran, Ayatollah Ali Khamenei, cumandà l'attatga.

En il fratemp smanatscha l'Israel cun ina cunter-attatga. Las rachetas sur l'Israel vegnan ad avair consequenzas severas per l'Iran, scriva l'ambassadur d'ONU da l'Israel sin la plattafurma X.

Il secretari general da l'ONU condemnescha ch'il conflict s'extenda. «Quai sto chalar», scriva António Guterres sin la plattafurma X. Ins dovria exnum in armistizi.

Ulteriuras novitads dal prim d'october

• Il militar israelian annuzia ch'ils emprims schuldads isarelians sajan penetrads en il sid dal Libanon . Las attatgas sa drizzian envers indrizs da la milissa Hisbollah, scriva l'armada israeliana via la plattafurma X. L'offensiva a terra marschia gia dapi intginas uras e vegnia sustegnida da l'aviatica militara. A medem temp hai dà novas attatgas ord l'aria a Beirut . L'armada israeliana ha bumbardà miras en il sid da la chapitala libanaisa. Ordavant aveva l'Israel appellà a la populaziun da bandunar lur chasas e dad ir en segirezza perquai ch'ins vegnia ad attatgar indrizs da la Hisbollah.
• La Gronda Britannia ha gia reagì sin ils novs svilups en il Libanon ed ha organisà in sgol per evacuar burgaisas e burgais britannics che sa chattan en il Libanon . Il minister da l'exteriur David Lammy ha argumentà che la segirezza da lur burgaisa e burgais che veglian bandunar il pajais haja la pli auta prioritad. I saja impurtant che questa glieud bandunia ussa il Libanon, hai num en ina decleraziun. Tut tenor basegn vegnia organisà ulteriurs sgols. Bleras societads aviaticas na sgolas il mument betg pli en la regiun.