En divers pajais han ins pudì observar glischs polaras al firmament, uschia en Svizra, en la Germania, en Frantscha, la Gronda Britannia ed er en ils Stadis Unids. Fotografias mussan vels da glisch verds enfin cotschens. Motiv per las glischs polaras è ch'i buglia ferm sin il sulegl. En in ciclus da 11 onns bugli pli fitg u main sin il sulegl – l'activitad actuala è gronda e perquai datti bleras erupziuns. Quellas erupziuns chaschunan nivels da plasma da sulegl che chaschunan las glischs da colur sch'ellas s'inscuntran cun la terra.
Oxigen fa verd las glischs polaras
Sch'il vent dal sulegl cuntanscha l'atmosfera da la terra, vegnan particlas chargiadas distatgadas tras il champ magnetic da la terra e manadas en las regiuns polaras. Quest process ha per consequenza che las particlas arrivan en vischinanza dals pols.
Sco che las particlas chargiadas cuntanschan l'atmosfera, collideschan ellas cun ils gas en l'atmosfera, principalmain oxigen e nitrogen. Tar questas collisiuns vegnan libras energia e glisch. Pli ferms ch'ils vents dal sulegl èn e pli lunsch en direcziun sid èn las glischs dal nord visiblas.
La colur da las glischs polaras dependa dal tip da las particlas da gas, cun las qualas las particlas chargiadas en l'atmosfera interageschan sco era da l'autezza da questas interacziuns. Tras l'interacziun cun oxigen datti savens glisch verda en stresas da l'atmosfera pli autas, entant che colurs cotschnas u violettas pon sa furmar tras l'effect reciproc cun nitrogen.
Gia il matg èsi stà da vesair en Svizra ed en auters pajais glischs solaras, lura era l'activitad anc stada pli gronda ch'actualmain. Statisticamain ves'ins ad onn durant 1% da las notgs glischs polaras, quai scriva SRF Meteo.
Or da l'archiv
L'emissiun «Einstein» da SRF è sa fatschentada cun ils privels dal fenomen