La notg dals 24 sin ils 25 da settember han ins pudì observar glisch polara en Svizra. Per che glischs polaras sajan vesaivlas en Svizra stoppia l'activitad dal sulegl esser extraordinari ferma, ha Meteosvizra ditg sin dumonda da l'agentura da novitads Keystone-SDA. Ma era la notg sin glindesdi sajan las glischs polaras stadas vesaivlas qua be curt temp.
Co sa furman las glischs polaras?
Las glischs polaras sa furman tras l’interacziun tranter particlas chargiadas en il cosmos e quellas en l'atmosfera da la terra. Ellas vegnan chaschunadas da l'uschenumnà vent da sulegl. Quel consista da particlas chargiadas, principalmain d'electrons e da protons che vegnan stumpladas dal sulegl.
Oxigen fa verd las glischs polaras
Sch'il vent dal sulegl cuntanscha l'atmosfera da la terra, vegnan particlas chargiadas distatgadas tras il champ magnetic da la terra e manadas en las regiuns polaras. Quest process ha per consequenza che las particlas arrivan en vischinanza dals pols.
Sco che las particlas chargiadas cuntanschan l'atmosfera, collideschan ellas cun ils gas en l'atmosfera, principalmain oxigen e nitrogen. Tar questas collisiuns vegnan libras energia e glisch. Pli ferms ch'ils vents dal sulegl èn e pli lunsch en direcziun sid èn las glischs dal nord visiblas.
La colur da las glischs polaras dependa dal tip da las particlas da gas, cun las qualas las particlas chargiadas en l'atmosfera interageschan sco er da l'autezza da questas interacziuns. Tras l'interacziun cun oxigen datti savens glisch verda en stresas da l'atmosfera pli autas, entant che colurs cotschnas u violettas pon sa furmar tras l'effect reciproc cun nitrogen.
Or da l'archiv
