Cun excepziun dals verds resta la politica en Svizra detg stabila. Quai è la conclusiun da la retschertga che l'institut Sotomo ha fatg otg mais avant las elecziuns naziunalas sin incumbensa da la SRG SSR.
2,5 puncts procentuals perda la partida Verda cumpareglià cun las elecziuns 2019. Malgrà questa sperdita han ils verds cun 10,7% anc adina dapli electurs che tar las elecziuns 2015 nua che la partida aveva be anc bun 7%. Auter ch'anc tar la retschertga da l'atun 2022 n'han ils verd-liberals betg pli pudì crescher. Els restan tar in plus da 0,5 puncts procentuals. Uschia perdan las partidas verdas netto 2 puncts procentuals.
La cuntrada politica è per il mument fitg stabila. Entant na para betg da dar grondas midadas.
PPS e PS cun lev plus
La Partida populara svizra e la Partida socialdemocratica han tenor la retschertga fatg mintgamai in plus dad 1 punct procentual. Ina part dals electurs ch'avevan midà il 2019 tar ils verds, sajan puspè turnads enavos tar la PS, concluda la politologa Sarah Bütikofer da Sotomo. Cun 26,6% restass la PPS la pli ferma partida. Las ulteriuras partidas (PVL, PLD, AdC, PEV) na mussan naginas grondas midadas e gudognan u perdan mintgamai betg dapli che 0,5 puncts procentuals.
PS tegna anc distanza da PLD
La PLD ch'ha pers il 2019 sco la PS vuschs, è uss sa stabilisada. La quota d'electurs dals liberaldemocrats è uschia tar 15,6%. L'elecziun da Thierry Burkart sco president e successur da Petra Gössi haja stabilisà ed unì la partida, concluda la politologa da Sotomo. Cun actualmain 17,8% avess la PS anc in pau distanza sin la PLD. Uschia fissan ils socialdemocrats sin buna via da mantegnair il segund plaz suenter la PPS. Era l'Allianza dal Center ha cun 13,3% bunas schanzas da defender ses sez avant ils verds (10,7%).
Tendenza vers dretg
Suenter ch'il Parlament federal era sa ruschnà a sanester cun las elecziuns dal 2019, sa mova il perpendicul uss en tschella direcziun. Il champ verd-cotschen perda 1,5 puncts procentuals cumpareglià cun il 2019. Las partidas dretgas gudognan 1,5 puncts procentuals. Las partidas dal center restan percunter stabilas.
- la dretga (PPS e PLD) noda 42,2%
- la sanestra (PS e Verda) vegn sin 28,5%
- il center (AdC, PVL ed EVP) cuntanscha 23,7%
Questas cifras inditgeschan uschia ina tendenza vers dretg. Ina ruschnada pli marcanta vers dretg na datti fin uss dentant betg. Quai malgrà che las debattas actualas enturn fugitivs e che la Svizra pudess en intgins onns avair 10 milliuns abitants, mussa parallelas cun l'onn d'elecziuns 2015. Da quest temp han las dumondas enturn l'immigraziun dominà la debatta politica. Malgrà las parallelas è quest tema uss dentant pli pauc preschent ch'anc avant otg onns. La retschertga mussa che quest tema occupa sulettamain votantas e votants da la PPS.
Tge undas politicas bitta surpigliada da la CS?
Las turbulenzas en connex cun la banca Credit Suisse n'èn betg cumpigliadas en la retschertga, cunquai che quella era vegnida fatga avant.
I po esser ch'il debachel da la Credit Suisse ha in'influenza, dentant sche, lura en tuttas duas direcziuns.
Da dir uss tge consequenzas ch'il terratrembel sin il plaz da finanzas svizzer ha, saja difficil, uschia ils politologs da Sotomo. Tenor els vegnian ils schabetgs sco tals strusch ad avair in'influenza a lunga vista. Dentant pudessan las consequenzas avair influenza, per exempel sch'i dat effects economics per la populaziun. Dentant na profitass u perdess betg ina suletta partida, valiteschan ils politologs. Auter ch'en auters pajais na bittia in tal eveniment betg sin il chau la cuntrada politica en Svizra. Quella saja fitg stabila.
Midada dal clima la pli gronda sfida
42% da las Svizras e dals Svizzers vesan la midada dal clima ed energia sco la pli gronda sfida politica. Plinavant han 29% da las persunas inditgà che questa sfida influenzescha tgi ch'i vegnan ad eleger. La sperdita d'electurs actuala dals verds da 2,5 puncts procentuals na correspunda uschia betg a quest resultat. Plitost haja quai da far cun quai che questa tematica è era tar las electuras ed ils electurs da la PS sin l'emprim plaz.
Sin plazza dus suonda la sfida da la migraziun. Uschia è quest tema per l'emprima giada dapi il 2018 puspè sut ils top-temas. Dentant ha questa debatta anc betg la medema dinamica sco il 2015. Tenor la retschertga pudess quai avair da far cun la mancanza da persunal qualifitgà. Be 4% vesan la dischoccupaziun u il squitsch sin las pajas sco sfida centrala.
Sco terz pli gronda sfida vesan ils Svizzers e las Svizras las premias per las cassas da malsauns. Quai che dat en egl è che electuras ed electurs n'èn betg cuntents cun la politica da las premias da cassas da malsauns da lur partida.
Auter ch'anc tar il barometer l'atun 2022 è la relevanza dal provediment d'energia tar ils electurs sa reducì marcantamain. Là aveva la glieud anc tema ch'i pudess vegnir stgars cun l'energia l'enviern.