Siglir tar il cuntegn

Tuberculosa tar tschiervs Co è la situaziun en il Parc Naziunal Svizzer?

La Svizra vala sco pajais liber da tuberculosa – auter che l’Austria. Dapi bun 20 onns datti en il Montafon tschiervs infectads cun tuberculosa. Dapi 10 onns datti perquai controllas tar la selvaschina en l'Engiadina Bassa ed en il Partenz. Ma tge far sche la malsogna arriva en il parc naziunal?

L'october passà ha il veterinari chantunal, Giochen Bearth infurmà ch'el saja alarmà pertutgant la tuberculosa tar ils tschiervs en il territori dal Montafon sur il cunfin en l'Austria. Sche la malsogna arrivass propi en il Grischun, pudess'ins be cumbatter ella cun intensivar la chatscha ed uschia sajettar grondas quantitads da tschiervs. In scenari problematic fiss dentant sche tschiervs infectads arrivassan en il Parc Naziunal Svizzer – perquai ch'intervenziuns da l'uman èn da princip scumandadas là.

Chantun pudess pretender mesiras radicalas

Fin ussa n’han ins anc betg registrà cas en il Parc Naziunal Svizzer. Excluder ch'i pudess dar cas da tuberculosa en l'avegnir, na pon ins dentant betg. E sche tals cas vegnissan documentads, lura vegniss la lescha d’epidemia en vigur. Quella avess tenor Flurin Filli, vicedirectur dal parc naziunal, però consequenzas fitg negativas, perquai ch'il chantun pudess alura pretender la chatscha sin las bestgas infectadas en il parc naziunal.

Quai cuntrafaschess a la filosofia dal Parc Naziunal Svizzer. A mai faschess quai mal da lubir la chatscha en il Parc Naziunal Svizzer, nua che la natira duai vegnir surlaschada ad ella sezza.
Autur: Flurin Filli Vicedirectur dal Parc Naziunal Svizzer

Tenor Flurin Filli saja la chatscha sin tschiervs en il parc naziunal schizunt cuntraproductiva. Uss s'inscuntran ils tschiervs en blers lieus en il parc naziunal. Entras ina chatscha dettia dentant pli paucs lieus nua ch'ils tschiervs vegnissan ensemen. Quests lieus fissan per las bacterias che chaschunan la tuberculosa terren favuraivel per siglir da bestga a bestga, uschia che la situaziun daventass bler pli precara.

Tschiervs vegnan survegliads pli ferm en il Partenz

Suenter ch'ins aveva cumprovà dus cas en il Montafon en l'Austria la stad passada, prenda il chantun mesiras pli fermas per impedir ina derasaziun sur cunfin.

Ils dus tschiervs sajan vegnids sajettads la fin d'avust sin il territori da l'alp Tilisuna en il Gampadelstal (Montafon). En il rom d'in program da surveglianza èn els vegnids testads sin tuberculosa cun agid da la metoda PCR – il resultat dal test è stà positiv. En il fratemp datti ulteriurs cas da suspect en il territori damanaivel dal cunfin.

Il chantun prenda mesiras

Intervista cun Giochen Bearth

Avrir la box Serrar la box

Giochen Bearth è il manader da l'Uffizi per la segirezza da victualias e per la sanadad d'animals dal Grischun. El ha dà resposta a dumondas da la FMR.

FMR: Quant alarmanta è la situaziun cun la tuberculosa al cunfin dal chantun Grischun?

Giochen Bearth: La situaziun n’è betg pli alarmanta che fin uss. Jau cumparegl la situaziun cun quella dad ina cella da malaura cun bratschs en differentas direcziuns. Quella cella sa chatta en il Silbertal en l’Austria. Nus constatain che la cella sa mova adina pli datiers a nus. Dapi onns sa chatta il chantun Grischun sin la dretga via cun ses programs da surveglianza da la situaziun.

Quinta il chantun cun tuberculosa tar tschiervs il proxim temp – è il privel ina dumonda dal temp?

Igl è da supponer ch’i saja ina dumonda dal temp avant che nus constatain l’emprim cas da tuberculosa en il Grischun. Impurtant èsi lura d’impedir ina derasaziun da la malsogna sin la populaziun da tschiervs. Nus faschain tut il pussaivel per impedir quai. Cura che la tuberculosa è qua, po ella strusch pli vegnir eliminada. Il mument ch’ella è qua, n’è il pass tar la biestga betg pli grond.

Il zercladur ha il chantun prolungà las mesiras da prevenziun. Supponivan las instanzas responsablas gia lura ch’i pudess dar cas da tuberculosa als cunfins grischuns?

Na, quai na savevan nus betg savair. La prolungaziun è succedida per il motiv che la situaziun n’era anc adina betg buna en l’Austria. Las mesiras che nus avain instradà gia avant plirs onns èn las dretgas, per quest motiv avain nus prolungà il program da surveglianza.

Quant privlusa è tuberculosa per ils carstgauns?

Tuberculosa è ina zoonosa, ina bacteria. En contact cun in animal malsaun po il carstgaun pigliar quella, per exempel en in uigl. In privel exista era per il chatschader. El sto resguardar intginas mesiras d’igiena. Tranter quellas sa chattan guants per ils mauns en contact cun in animal sajettà. Uschè ditg ch’il chatschader na constatescha betg midadas vi dals organs da la selvaschina, n’exista nagin privel. Cas cuntrari sto el annunziar quai a la surveglianza da chatscha.

Co sto il chatschader sa depurtar là nua ch’i pudess dar in cas da tuberculosa tar in tschierv?

Nus avain stgaffì in manual cun las directivas. Per ils chatschaders pertutgads en il Partenz organisain nus era sairas d’infurmaziun. Dals animals ch’ils chatschaders han sajettà ston els prender glondas dal begl e dal lom per controlla. Glondas dal culiez taglia il guardiaselvaschina sez ord l’animal.

Ad in simposi davart la tuberculosa tar ils tschiervs avant tschintg onns a Seewis avais Vus tematisà la speranza ch’i dettia prest in vaccin per ils animals selvadis e da chasa. Quant lunsch è il svilup dad in tal?

La scienza n’è betg pli lunsch che lura. In na dat anc adina betg in vaccin per ils animals. La tuberculosa tar ils tschiervs è dal reminent il medem tip da bacteria sco la tuberculosa tar il carstgaun. Il grond privel per il carstgaun da pigliar quel è il turissem internaziunal. Adina puspè vegn la malsogna importada da pajais da l’Africa u da l’Ost.

Per impedir che l'epidemia d'animals dal Montafon sa derasia en direcziun dal Grischun, ha l'Uffizi per la segirezza da victualias e per la sanadad d'animals decis d'intensivar las controllas en ils territoris communals da Seewis, Grüsch, Schiers, Luzein, Küblis e la fracziun Saas a Claustra. En questa regiun determinada ston vegnir prendidas emprovas d'in terz dals tschiervs che vegnan sajettads durant la chatscha auta e durant la chatscha spezialisada. Plinavant er da tut ils tschiervs che vegnan sajettads tras prelevaziuns da tgira u che vegnan chattads morts. Dals animals ch’ils chatschaders han sajettà ston els prender glondas dal begl e dal lom per controlla. Glondas dal culiez taglia il guardiaselvaschina sez ord l’animal.

Tge è tuberculosa?

Avrir la box Serrar la box

La tuberculosa è ina malsogna infectusa bacteriala cun in decurs cronic. Animals selvadis, animals da niz ed umans pon survegnir questa malsogna. L'agent patogen dominant dals cas da tuberculosa tar ils tschiervs en l'Austria dal Vest ed en la Germania dal Sid è actualmain la bacteria Mycobacterium caprae. Ella po vegnir transmessa sin arments, dentant er sin umans.

Scumond da pavlar vala vinavant

Tant ils animals da niz sco er ils animals selvadis valan en Svizra sco libers da tuberculosa. Perquai ch'ina part da la populaziun da tschiervs en tschertas regiuns da l'Austria è dentant contaminada cun tuberculosa, vala dapi l'onn 2016 in scumond per persunas privatas da pavlar selvaschina d'ungla (tschiervs, chavriels, chamutschs, capricorns) en la regiun da cunfin cun il Vorarlberg e cun il Tirol. Il scumond è vegnì prolungà ils 3 da zercladur 2024 per ina durada illimitada.

Or da l'archiv

RTR novitads 09:00

Artitgels legids il pli savens