Siglir tar il cuntegn
video
Il Hobbit per rumantsch è pront per leger
Or da Telesguard dals 28.05.2024.
laschar ir. Durada: 5 minutas 9 Secundas.

Translaziun rumantscha «The Hobbit» – Il bestseller da fantasy uss era per rumantsch

Il cudesch da renum mundial ch'è gia vegnì vendì passa 100 milliuns giadas e translatà en passa 60 linguas, datti ussa era per rumantsch.

L'onn 1937 ha l'autur britannic J.R.R. Tolkien publitgà «The Hobbit». Igl è l'aventura dal hobbit «Bilbo Baggins» che vegn persvadì dal striun Gandalf dad accumpagnar ils nanins per reconquistar lur reginavel. Quest'istorgia – sco era l'istorgia «Lord of the Rings» che succeda a «The Hobbit» – enconusch'ins oz sin tut il mund. Quai era grazia als films ch'èn vegnids en ils kinos.

Ma sch'ins ha sco Rumantscha u Rumantsch vulì leger l'istorgia han ins enfin qua stuì far quai en in'autra lingua che si'atgna. Ussa è quai auter.
Venderdi ils 24 da matg ha numnadamain gì lieu la vernissascha da «Il Hobbit» per rumantsch. Ina translaziun or da la plima dal student da romanistica Not Soliva, sut la batgetta da l'iniziant dal project Leander Etter e ses barba – e responsabel per la part visuala – Gion Fry.

audio
Il hobbit per rumantsch
ord Actualitad dals 27.05.2024. Maletg: Ediziun Apart
laschar ir. Durada: 3 minutas 31 Secundas.

Leander Etter ha gia baud resentì in manco en la scena litterara rumantscha, che saja bain grondiusa ma emplenida da blera lirica e fitg paucas istorgias, surtut istorgias internaziunalas. El è da l'opiniun, che la litteratura rumantscha vertiss dapli da talas istorgias. E perquai ha el avant passa trais onns guardà tras la glista dals cudeschs ch'èn vegnids translatads il pli savens. E sin questa glista ha'l era chattà «The Hobbit».

Zwei Ansichten des Buches 'Il Hobbit' von J.R.R. Tolkien.
Legenda: Mess a disposiziun Ediziun Apart

Cun paucas speranzas ha Leander Etter sinaquai dumandà la chasa editura per ils dretgs da translaziun. Suenter pliras emprovas saja quai lura gartegià surprendentamain, e la lavur ha cumenzà.
Il pli grond post è natiralmain stada la translaziun da las radund 300 paginas. Ina gronda lavur ch'il student da 22 onns Not Soliva è stà pront da far. Ina sfida – cunquai che la lingua rumantscha per tals cudeschs da fantasy – n'existeva anc betg. Per insumma pudair translatar a moda e maniera che lascha vairamain sfunsar las lecturas ed ils lecturs en quest mund e che tuna autentic per quest genre è il Tuatschin sa decidì da translatar il cudesch per sursilvan e betg per rumantsch grischun.

Ina decisiun, ch'excluda ils auters idioms e pudess cunquai avair consequenzas per la vendita dal cudesch. Ma las finanzas sajan per cletg nagin quità pli per els, di Leander Etter. Grazia ad in grond sustegn e crowdfunding – ma surtut era, perquai che la prevendita dal cudesch haja gia funcziunà meglier che pensà – na fetschian els segir nagina sperdita. 1'000 cudeschs hajan els stampà, cun 500 venditas scrivian els cifras nairas e 600 hajan els gia pudì vender avant la vernissascha.

In project da success ed in project che saja serrà giu per il mument. Sch'i dat in ulteriur tal project possian els pir dir suenter avair fatg ina pausa, cunquai che l'ultim temp saja stà plitost turbulent.

RTR Telesguard

Artitgels legids il pli savens