La sanaziun energetica da bajetgs porscha enorm potenzial da spargnar energia. Il motiv principal è che 30% dal diever d’energia en Svizra vegn impundì per ils bajetgs. Entaifer ils bajetgs è il grond post dal diever d’energia il stgaudar la chasa. E qua dettia enorm potenzial d’agir, di Timo Oliveri da la Scol’Auta spezialisada da la Svizra Orientala. Per els saja interessant da sclerir co ina vischnanca possia vegnir activa per promover che convischinas fan sanaziuns energeticas da bajetgs.
Renowave vul porscher sustegn
Il project renowave – lantschà da la Scol’auta spezialisada da la Svizra Orientala – porscha sustegn per chattar bunas mesiras per infurmar ils proprietaris privats. La vischnanca da Mustér sa participescha sco vischnanca da pilot a quai project.
Per vegnir d’eruir han ils responsabels envidà ad ina saira da workshop. Il resun è stà modest. Urban Maissen, responsabel per l’Uffizi da construcziun argumentescha ch’il tema vegn actual pir cura ch’ins vul sez sanar la chasa, avant n’interesseschia il tema betg propi.
Ma er a Mustér è il potenzial da sanar chasas energeticamain grond. Perquai vul la vischnanca uss porscher maun, per exempel cun metter a disposiziun infurmaziuns nua ch’ins po ir per agid finanzial, sch’ins vul sanar sia chasa. Quai manchia anc per il mument, blers possessurs da chasas na sappian betg nua ir per dumandar sustegn.
Sfidas per las vischnancas pitschnas
Las vischnancas en general, ma surtut las vischnancas pitschnas han savens las medemas sfidas. Savens mancian las resursas finanzialas a las vischnancas ed ellas èn quellas che ston exequir las leschas surordinadas. Quai fa grev per las vischnancas d'insumma vegnir activas, declara Timo Oliveri.
Ils meds finanzials da las vischnancas èn limitads.
Per las possessuras da bajetgs sa mussan sumegliantas sfidas: uschia mancia savens la savida nua ir per agid ed quai dettia er in tschert sentiment da malesser per insumma dumandar per sustegn.
Ina da las propostas da la populaziun
Ina pussaivladad da promover il barat tranter la populaziun fiss in sistem da padrins e madritschas – pia vischinas e vischins ch’han fatg ina sumeglianta sanaziun, han pia la savida e vulan era parter quella. Quai saja ina proposta fitg interessanta ch’els vegnian era a prender cun els en l'evaluaziun, ha ditg Timo Oliveri. La finamira da quella fasa da pilot saja d'elaborar in guid per tut las vischnancas ch’han interess da promover la sanaziun da bajetgs.
Mancanza da mastergnants en Surselva
In problem supplementar è la mancanza da lavurers qualifitgads en il sectur da construcziun, surtut en la Surselva. Quai augmenta ils custs e fa pli difficila la realisaziun da sanaziuns. Ma quella problematica na pon ins betg schliar a curta vista.
Or da l'archiv: