La finamira da la Confederaziun è da reducir las emissiuns da CO2 fin il 2050 sin nulla. Ina finamira che po vegnir realisada sulettamain cun midar la mobilitad ed il diever d’energia. Sco Livia Somerville, la manadra dal Surselva Lab, ha ditg, saja l’idea da transportar la rauba en l’avegnir cun il tren, ma da per exempel duvrar camiuns che van cun idrogen per la repartiziun finala. Tals camiuns datti gia, dentant sajan quels betg ideals per il transport en las muntognas. Per l’ina fan ils camiuns en regiuns periferas betg ils kilometers necessaris per ch’ina tala investiziun renda il mument, per l’autra èn las ascensiuns als vitgs muntagnards anc memia stippas per tals vehichels. Perquai haja era l’interpresa AutoDaPosta sistì lur plans per tals vehichels en las muntognas, ha accentuà il sviluppader regiunal Ruedi Büchi. Quai saja da deplorar, ma tuttina saja l’idrogen ina schanza per regiuns periferas.
Producir en la regiun, duvrar en la regiun
Ina da las schanzas saja la producziun decentrala d’idrogen. En las ovras electricas sper flums pudess la producziun d’idrogen esser in'alternativa, surtut cura ch’ils pretschs per l’energia èn memia bass. Ma il mument èn quels pretschs sin in'autezza ch’ina producziun na renda betg, ha ditg Christian Capaul, mainafatschenta da l’interpresa Rhiienergie. Els possedan gia oz ina lubientscha da construcziun per ina ovra d’idrogen a La Punt / Reichenau, ch’els hajan era gia prolungà. Fin uss hajan ins anc betg realisà il project, ma quel na saja anc betg mess ad acta, uschia Capaul. Il grond avantatg da la producziun decentrala fiss, da daventar pli pauc dependent d’auters pajais e d’evitar lungs transports sco il mument cun la dependenza d'ieli e gas, ha ditg Livia Somerville. In'ulteriura schanza è da sa posiziunar sco regiun da piunier ed uschia esser pront per l’avegnir d’energia, quai saja ina gronda schanza e sch’ins spetgia anc plirs onns cun agir, alura saja ins a la cua, di Somerville.
Plirs sforzs per vegnir a la finamira
Ina sfida è ch’igl ha memia paucs tancadis. Il mument datti 11 tancadis d'idrogen en Svizra, dapi paucas emnas in en il Grischun a Cuira en la Ringstrasse, ha ditg Urs Cabalzar, mainaproject da l’interpresa H2energy, che maina tals tancadis. Ma da principi saja tut gia qua, ils camiuns ed autos da persunas sajan qua, uss dovria quai sulet anc quels che dovran quell'energia, uschia Cabalzar. La situaziun actuala cun ils pretschs auts d’energia saja dentant cuntraproductiva per quest svilup. Ina mesira supplementara che l’idrogen po porscher è da daventar la battaria per tut la forza solara da l’avegnir. Perquai ch’i dettia plirs projects solars en la Surselva, pudess la producziun d’idrogen daventar attractiva sco battaria per tut quella energia, ha ditg il professur da la Scola auta spezialisada dal Grischun, Werner Hediger. Per el che sa fatschenta gia blers onns cun energia, è l’idrogen l’avegnir e probablamain duvrassi dapli piuniers che mettan consequent sin questa charta e ch'han il nas per ils svilups futurs, di Hediger. Forsa stuessi era il maun public vegnir activ, spetgar saja la mendra soluziun.
