Sin il Pass dal Bernina duai en il futur vegnir producì energia solara. Las Puschlavinas ed ils Puschlavins han pir dacurt approvà in project correspundent; anc è la vischnanca però sin la tschertga dad investurs per la finanziaziun dal project, e lez sto ir svelt. Sch'ins less profitar dal sustegn da la Confederaziun en connex cun il «solarexpress» sto almain ina part da l'ovra solara esser fin il 2025 vid la rait. Evident ch'i faschess senn da profitar da las experientschas dad autras vischnancas per accelerar ils process, per discutar pretschs ed indemnisaziuns e per avair ina basa fundada da discussiun.
Jau hai contactà presidents d'ulteriuras vischnancas per guardar co els vegnan a frida e co nus savessan profitar.
Exact quai ha il president da Poschiavo, Giovanni Jochum, era fatg. Pliras giadas saja el stà en contact cun vischnancas e collegas ch'èn actualmain vid realisar implants solars. Quai saja però savens stà ord atgna iniziativa e betg en in rom regular. Cuntrari a l'energia idraulica, manca numnadamain tar il solar in barat instituziunalisà. Daco, na sa era Jochum betg propi: «probabel èsi simplamain ì tut memia svelt, plinavant èn era ils projects fitg differents».
Il «solarexpress» è sco il pled inditgescha fitg svelt e las vischnancas savens memia plaunas per s'accordar davart ils pretschs. In barat tranter las vischnancas avess fatg senn, uschia ha ditg Andy Kollegger, il president da la Cuminanza d'interess da las vischnancas concessiunarias (energia idraulica), envers RTR. Ussa contracteschian las vischnancas mintgina da sia vart cun diversas investuras e producentas d'energia.
Associaziun da vischnancas sco schliaziun
Sumegliant tunan era las respostas dad Aita Zanetti, la presidenta da Scuol. Er a Scuol ha la populaziun approvà da curt in'implant fotovoltaic, era qua smatga il temp, ed era qua è il barat fin uss vegnì plitost a la curta, manegia Zanetti: «I dat adina barats plitost bilaterals, betg formals. Ma quai mussa exact daco che nus sco vischnancas stuessan s'unir». Sumegliant sco a Poschiavo è il desideri per in stretg barat er a Scuol avant maun, era sch'el ha fin uss betg propi gì lieu.
Jau sun da l'avis che las vischnancas dal Grischun stuessan s'unir, betg mo tar dumondas fetg specificas, mabain er uschiglio.
Er Aita Zanetti vesa il squitsch da temp sco in dals motivs daco ch'ils barats èn plitost stgars e daco ch'i manca fin uss ina cuminanza d'interess solar. A lunga vista fissi però da ponderar sche las vischnancas dal Grischun stuessan betg sulettamain s'unir tar dumondas fitg specificas, mabain er uschiglio. Uschia existan per exempel en auters chantuns in'associaziun da las vischnancas, però betg en il Grischun. Gist sch'i sto ir spert, fiss ina tala associaziun in vasch per barats instituziunalisads e pudess avair la funcziun da represchentaziun. Per il mument ston las vischnancas en mintga cas ir lur atgna via, pertge il solarexpress lez na fraina betg.