Otg squadras ha la gruppa grischuna dal Salvament alpin svizzer il mument. Ils manaders e manadras cun lur chauns vegnan alarmads cura ch'ina persuna è sparida. Per mussar co quella lavur funcziuna ha l'organisaziun fatg in exercizi en in guaud sur Trimmis. E las persunas sparidas eran quella giada persunas enconuschentas: il cusseglier guvernativ Peter Peyer e la cussegliera guvernativa nov elegida Carmelia Maissen.
Differents chauns da salvament
Per l'exercizi ha Carmelia Maissen stuì sa zuppar en in guaud sur ina gronda pastgira. Ella è vegnida tschertgada d'in chaun da la Polizia chantunala. Quels uschenumnads «Personenspürhunde» tschertgan explicitamain l'odur da la persuna tschertgada. Perquai ha Carmelia Maissen stuì prender cun ella in toc vestgadira ch'il chaun ha pudì savurar e damai ch'ils fastizs eran anc fitg frestgs ha el bain spert chatta ella.
-
Bild 1 von 3. La Polizia chantunala cun ses chaun da salvament. Quels chauns che tschertgan ina persuna specifica, dovran in object da la persuna per ch'els possian chattar ella. Bildquelle: RTR, Carmen Monn.
-
Bild 2 von 3. Il mument ha la Polizia chantunala trais da quels uschenumnads «Personenspürhunde». Bildquelle: RTR, Carmen Monn.
-
Bild 3 von 3. Il chaun da salvament ha chattà Carmelia Maissen (sanester) en il guaud sur Trimmis. Bildquelle: RTR, Carmen Monn.
Betg tut ils chauns dovran l'odur da la persuna sparida
L'exercizi cun Peter Peyer dura persuenter in zichel pli ditg. En in'autra part dal guaud sur Trimmis è el sa zuppà ed imitescha ch'el saja sa stgarpitschà dad ir per bulieus. Sa fatg mal ha el il bratsch ed il schanugl. Quella giada ha in chaun dal Salvament alpin svizzer da chattar la persuna sparida. Auter ch'ils «Personenspürhunde» da la polizia na dovran quels chauns betg l'odur individuala da la persuna sparida sco fastiz. Els èn sa spezialisads sin la tschertga en l'entir territori, perquai han els era num «Geländesuchhunde». Els tschertgan persunas che giaschan u che sesan. Els pon er inditgar objects sco satgados u giaccas – simplamain tut quai che n'è betg tipic per il conturn.
Il chaun «Sira» ha tschertgà Peter Peyer
Era quella giada na dovri betg ditg enfin ch'il chaun «Sira» chatta il pazient giugà da Peter Peyer. Cun prender en bucca l'uschenumnà «Bringer» ha ella fatg attent ses possessur, il manader da chauns spezialisà Hannes Tönz, ch'ella ha chatta la persuna sparida.
-
Bild 1 von 2. Il border collie «Sira» suenter ses exercizi. Bildquelle: RTR, Carmen Monn.
-
Bild 2 von 2. Il manader da chauns spezialisà Hannes Tönz cun il «Bringer» da ses chaun «Sira». Bildquelle: RTR, Carmen Monn.
Suenter che Hannes Tönz e ses collega Mario Russi han chattà Peter Peyer han els pudì alarmar ils gidanters da la Staziun da salvament Rätia ch'è responsabla per acziuns en quest territori. Cun precauziun lian els il bratsch e la chomma dal pazient è stabiliseschan las blessuras cun ina stgaina. Cun ina schlieusa da salvament vegn el transportà fin sin la via.
-
Bild 1 von 3. Peter Peyer gioga en l'exercizi ina persuna sparida. Durant ir per bulieus è el sa blessà vi da la chomma ed il bratsch. Bildquelle: RTR, Carmen Monn.
-
Bild 2 von 3. Ils gidanters da la Staziun da salvament Rätia vegnan cun schlieusa da salvament. Bildquelle: RTR, Carmen Monn.
-
Bild 3 von 3. Senza pli grond incap ha Peter Peyer pudì vegnir transportà sin la via sur il guaud. Bildquelle: RTR, Carmen Monn.
Il pensum dal chaun «Sira» è stà da chattar il pazient e dad alarmar ses patrun e quai ha ella fatg entaifer curt temp. Durant ch'ils salvaders guardan da l'um ch'era sparì stat il chaun fitg ruassaivel, n'urla betg ina giada u va davent. El sesa sper ses patrun senza far in mucs. Quai saja fitg impurtant, di il manader spezialisà Hannes Tönz:
Sch'jau stuess anc guardar suenter mes chaun lura fissan nus memia paucas persunas che pudessan gidar il pazient.
In um cun experientscha
Marcus Michel, ch'è responsabel per la scolaziun da las equipas da chauns grischunas ha sez era dus chauns da salvament. El sa quant temp ch'i dovra enfin ch'in chaun e ses manader u manadra èn pinads per salvar persunas sparidas. Cunzunt cura ch'il chaun è anc pitschen ston ins bunamain trenar mintga di e far blers curs. Suenter trais onns datti in examen.
Ina lavur tut extraordinaria
Ins sto esser pertschert ch'ins fetschia blera lavur voluntaria, cunzunt il trenament a chasa. Il chaun sto avair plaschair vi da la lavur, in bun nas e buna cundiziun. Ed igl è d'avantatg sche la manadra u il manader dal chaun va gugent per ils culms. Per el saja quai dentant la pli bella lavur, di l'um ch'è davent da l'auter onn responsabel per la scolaziun da tut ils chauns dal Salvament alpin svizzer. Era perquai ch'igl è ina lavur ch'ins ha be success communablamain.