L’emprima giada dapi 65 onns è vegnì votà davart ina nova constituziun da la Baselgia catolica. La constituziun nova duai daventar pli moderna e democratica. Sco la Baselgia chantunala communitgescha han votants e votantas ditg cleramain Gea a la revisiun totala. Cun quest resultat pon las plaivs en il chantun formular las leschas sin basa da questa nova constituziun. La revisiun duaja en emprima lingia dar dapli autonomia e spazi d'agir a las plaivs dal Grischun.
La participaziun è stada tar 20%.
Nova constituziun è gia stada planisada dapi in mument
Bleras persunas catolicas pon avair fatg egls cura ch’ellas ed els han prendì or da la chascha da brevs las cuvertas cun il material per las votaziuns chantunalas e naziunalas. Ils 22 da settember 2024 han ellas ed els numnadamain era dastgà votar davart la nova constituziun da la Baselgia catolica – quai hai dà la davosa giada il 1959. Silvia Casutt, vicepresidenta da la cumissiun administrativa da la Baselgia catolica dal chantun Grischun, ha declerà che quai po esser stà nunspetgà per intgins, dentant tut quellas e quels ch'han persequità l'andament da la Baselgia catolica chantunala sappian che la Baselgia saja gia dapi onns stà vidlonder da reveder la constituziun.
Il parlament ha ussa num Corpus catholicum e blers na san betg tge che quai vul dir. En il futur vegn quai lura ad avair num simplamain il parlament da la Baselgia catolica.
Cumenzà haja il process gia l’october 2020, alura haja il parlament da la Baselgia chantunala decis da reveder totalmain la constituziun da la Baselgia catolica chantunala. La nova constituziun saja lura vegnida elavurada da 18 persunas da differentas gruppas socialas, regiuns e schlattainas en stretg barat cun l’uvestg Joseph Maria Bonnemain. L’october 2023 saja quai sboz lura vegnir approvà da tut las instanzas e gruppaziuns da la Baselgia catolica dal chantun – e quai bunamain unanimamain.
Tge è da savair?
La constituziun fin uss è ida en vigur il 1959. Il 1983 ed era l'entschatta dals onns 90 èn in per artitgels gia vegnids surlavurads. Ina revisiun totala è dentant succedida pir ussa – 65 onns pli tard. La finamira da questa revisiun totala è en emprima lingia da modernisar la constituziun e d'adattar ella al temp d'oz. Vinavant na pertutgia questa revisiun betg las singulas persunas, questa revisiun haja la finamira da dar en emprima lingia dapli autonomia e spazi d'agir a las plaivs, di Silvia Casutt-Derungs. Suenter che la votaziun è vegnida approvada, saja en in segund pass l'incumbensa da las plaivs da far las leschas sin basa da questa nova constituziun. Per quai han lezzas temp enfin il 2027.
Quai è stà il process da votaziun
Dretg da votar en chaussas ecclesiasticas han persunas catolicas cun pass svizzer ch'han il domicil en il chantun Grischun gì. Plinavant stuevan questas persunas avair cuntanschì il di da las elecziuns il 18avel onn da vegliadetgna. Ils documents da votaziun (attest da vuschar, cedel da vuschar, explicaziuns da votaziun) èn vegnids tramess da la plaiv a las persunas cun quai dretg da vuschar.
Nus avain vairamain da far in cumpliment a las plaivs ch’ellas han surpiglià questa lavur.
Il process davos las culissas da la votaziun saja stà relativ cumplex, sco Silvia Casutt-Derungs declera. Els sajan numnadamain independents da la politica. Vul dir che las plaivs hajan stuì organisar sezzas il process davos las culissas. Tuttina era la cumissiun administrativa persvadida che quai vegnia a funcziunar bain. Cuntravuschs ed opposiziun n'hai betg dà avant las votaziuns.
