Il chantun tira bilantscha davart las mesiras immediatas ch'èn vegnidas prendidas l'onn 2022 per proteger las muntaneras. Il pli savens han pasturs empustà material supplementar sco saivs e quartiers mobils, pli pauc savens han els empustà tecnica supplementara sco dronas ubain uschènumnads «Böllers».
Battist Spinatsch dal Plantahof di, che 16 dronas sajan stadas en acziun, cunzunt per survegliar la muntanera. Pia per guardar nua che nursas che mancan èn, ubain per guardar sche la saiv è dapertut anc entira. Il dischavantatg da la drona è, ch'ins na vesa nagut da brentina e ch'ins na po betg sgular cun ella sche quai suffla da memia. Pli effizientas da brentina èn cameras termicas, quellas dovrian dentant rutina per pudair duvrar ellas endretg. Cameras termicas èn 10 giadas vegnidas en acziun, cunzunt en la Val Schons.
Sajettà be ina giada cun «Böllers»
Er en la Val Schons ha il guardiaselvaschina duvrà ils uschènumnads «Böllers» per spaventar ils lufs dal Beverin. Quels po be il guardiaselvaschina duvrar e betg ils pasturs sez, per evitar in conflict cun la lescha d'armas. Il medem vala er per las cameras termicas, er quellas na vegnan betg repartidas directamain a las alps, mabain sur ils guardiaselvaschinas. Il facit da Battist Spinatsch tar ils meds tecnics per la protecziun da muntaneras è pia:
Ils meds tecnics èn bain in agid, dentant proteger la muntanera da lufs na fan els betg.
Lufs han stgarpà dubel uschè blers animals il 2022
Ils gronds midaments sajan sper il dumber da lufs ch'è creschì er il dumber d'animals da niz stgarpads. Per l'emprima giada saja quel dumber sur 500 – quai saja ina duplicaziun cumpareglià l cun l'onn passà. Pervi da quests donns èn fin uss vegnids sajettads 8 lufs, per in ulteriur luf datti la lubientscha, el na saja dentant betg anc vegnì sajettà.
Agid finanzial per 82 manaschis d'alp
Cun agid dals meds finanzials supplementars da la Confederaziun haja il chantun Grischun pudì approvar dumondas per agid finanzial per la protecziun da muntaneras en la dimensiun da totalmain stgars 1,5 milliuns francs. Quels daners sajan ids a 82 differents manaschis d'alp, scriva l'Uffizi da chatscha.
- 23 manaschis d'alp han survegnì agid finanzial per cumprar e per transportar quartiers mobils per pasturs.
- 77 manaschis han survegnì sustegn per cumprar saivs.
- 27 manaschis han survegnì daners per indemnisar lavurs dal persunal auxiliar per la protecziun da muntaneras.
Las mesiras sajan vegnidas finanziadas per 80% da l'Uffizi federal d'ambient e per 20% dal chantun.
Adattà al tema
