Il vitg da Peist sa chatta tranter Cuira ed Arosa. Entras sia geologia ruschna il vitg dapi adina in zic. Il vitg è sin l'uschenumnada plattamorta grischuna. En ils onns 70 ha l’aua dentant procurà per dapli moviment. En l’onn 1974 ha quest moviment fatg donns vi da chasas. Sfessas èn sa mussadas ed en in cas pli extrem ha la chasa stuì vegnir sustegnida cun pitgas.
La vischnanca aveva alura dumandà il chantun per sustegn finanzial per pudair far lavurs da drenascha da l’aua per retegnair il moviment da terren. L’avrigl 1975 che suonda datti alura in tatsch naiv, l’emprim vegnan lavinas a val en l'entir Grischun. A Peist lieua naiv svelt ed ils 23 d'avrigl vegn là ina gronda bova a val.
La bova da Peist
-
Bild 1 von 3. Sur il vitg suenter la bova: Ina chasa da vacanzas vegn vieuta da la bova e stat en in auter lieu airi. Bildquelle: Angelina Heim.
-
Bild 2 von 3. Chargiader cun rodas spala liber la via chantunala. La glieud contempla las lavurs. Bildquelle: Angelina Heim.
-
Bild 3 von 3. Devastaziun sut la via chantunala: La glieud da Peist ha cletg en il discletg. Umans ed animals na vegnan betg donnegiads. Bildquelle: Angelina Heim.
Suenter che la naiv lieua, vegn la bova
La glieud sto bandunar las chasas e scappa en direcziun Arosa. Da là po ella observar sco la bova va a val. Ella tschiffa ina chasa da vacanzas, per silsuenter ir tranter la chasa da scola e baselgia, amez il vitg giu, per destruir ina chasa da pliras famiglias ed ina stalla.
Cura che nus avain vesì sco l’emprima chasa è dada ensemen, è quai stà ina sgarschur.
Il vitg ha cletg en il discletg. La bova d’ina grondezza da passa 90 chargias camiuns avess pudì far pli gronds donns e far donn ad umans ed animals, tge che n'è betg stà il cas. La glieud è mitschada cun la tema.
Suenter la rumida da la bova construescha il chantun ils indrizs da drenascha per l’aua, tge che porta alura stabilitad a la spunda ch'è en moviment. Peist ruschna uschia en il mument mo pli paucs centimeters ad onn.
Il vitg ruschna, las sfessas èn adina pli grondas
En ils onns settanta procura la vischnanca da Peist per lingias grassas. In onn avant la bova da l’avrigl 1975 visita la televisiun svizra il lieu. Pervia dals onns precedents cun dapli aua, ha il terren cumenzà a ruschnar pli fitg. Il resultat: sfessas en las fatschadas e per part chasas ch’èn daventadas instabilas. Uschia ha er Angelina Heim e sia famiglia constatà che la chasa ch’ella ha cumprà l'entschatta dals onns 70, survegn sfessas pli grondas. Ed il plaun sutterran sto vegnir stabilisà cun pitgas.
Ins perdia tuttenina la fidanza en la natira, di Angelina Heim passa 50 onns suenter. Cura ch'els hajan remartgà che la plaunca smatgia da surengiu, saja il sentiment da segirtad svanì. Ils uffants hajan dapi lura durmì tar la tatta ed il tat ch’eran er a Peist da chasa. Bain che la famiglia avess gì sco opziun d’ir davent da Peist, hajan ins tuttina pensà ch’i giaja insaco vinavant e che tut vegnia bun. Suenter in tatsch naiv l'avrigl 1975 è alura la gronda bova vegnida. La chasa da la famiglia Heim n’è betg stada pertutgada.
Peist: Ier ed oz
-
Bild 1 von 2. Avant la bova steva ina chasa da pliras famiglias sanester da la baselgia. Bildquelle: Fundaziun per la fotografia GR / relasch Lisa Gensetter.
-
Bild 2 von 2. La chasa sper baselgia n'è betg pli denturn. Ed er ina stalla sut via ha la bova tschiffà. Bildquelle: RTR.
Suenter la bova hajan ils indrizs da drenascha procurà ch’il terren na ruschnia betg tant e la famiglia Heim ha alura spazzà lur chasa per construir ina nova chasa, quai cun strentgas cundiziun da la segirada, cunquai che la chasa è en la zona da privel. Ella stat anc adina, sin ses fundament da betun armà.