Martin Valär ha ses lieu da chatscha sur Andiast. Quai è quel territori nua ch'il triep dal Vorab è da viadi. Gronds effects dal luf sin la chatscha na s'accorscha el dentant betg.
Sch'ins na vesa nagut, lura pensan ins che quai saja pervia dal luf. Dentant pli baud na vesevan ins mintgatant er nagut.
Per l'agricultura saja il luf ina pli gronda sfida. Perquai vul il chantun er ch'il triep dal Vorab vegnia eliminà cumplettamain. Cunquai ch'i dat adina dapli lufs ch'han ina influenza sin l'agricultura, saja er bun ch'ils chatschaders sa participeschan vid la regulaziun, uschia Martin Valär. Bun fissi, sch'i funcziunass sumegliant sco tar la chatscha da capricorns. Er là funcziuna cun regular in animal protegì.
- chatschaders e chatschadras vegnan instruids ed autorisads singul da l'Uffizi da chatscha e pestga
- La chatscha da lufs en il rom da la chatsch'auta e chatscha speziala è limitada sin territoris definids en la regiun dal Piz Beverin, enturn Glion, Lai, Brusio ed enturn il Parc Naziunal.
- en la regiun da Brusio e dal Piz Beverin dastga mintgamai in luf singul vegnir sajettà (lubientscha en cumpetenza dal chantun)
- tar il triep dal Vorab (enturn Glion), Corn da Lantsch (Lai) e Fuorn (Engiadina Bassa / Val Müstair) na datti nagina limita.
- en zonas da protecziun u cun scumond da chatscha (sco per exempel in il Parc Naziunal Svizzer) èsi er scumandà da sajettar lufs
- avant u suenter il sajet valan per gronda part las reglas usitadas da chatscha (situaziun da sajettar, distanzas etc.)
- mintga sajet sin in luf sto vegnir annunzià immediatamain al guardiaselvaschina
- lufs sajettads tutgan al chantun, vegnan intercurids e silsuenter dismess cumplainamain
Pauc attractiv da sajettar in luf
Da sajettar in luf, quai saja plitost in servetsch envers ils purs, manegia il chatschader passiunà. Sch'ins sajetta in, stoppian ins immediat clamar il guardiaselvaschina. Quel temp manchia lura per ir a chatscha. Per ch'el sajettass sin in luf, stuessan las cundiziuns constar.
La damaun u la saira – durant il meglier temp da chatscha – na sajettass jau mai in luf. Pertge lura vi jau sajettar ina chaura u in chavriel.
Fin uss mancha dentant anc ina chaussa: la lubientscha. Malgrà ch'il chantun ha dumandà l'Uffizi federal per ambient per il permiss da sejttar dus terz dals lufins e – apunta cun sustegn dals chatschaders – dus trieps entirs, manca la lubientscha anc. Quella vegn spetgada en il decurs da quest'emna. Per Martin Valär na fa quai nagina gronda differenza. El vegnia en mintga cas a giudair il temp en la natira.
