Siglir tar il cuntegn
audio
Situaziun da gidieus en Grischun: la religiun e lur muntada
Or da Actualitad dals 23.02.2024. Maletg: Keystone
laschar ir. Durada: 4 minutas 59 Secundas.

Giasts gidieus en Grischun Gidieus ortodoxs van en vacanzas nua ch’igl ha l’infrastructura

Tavau ch'era las davosas emnas fermamain en las medias ed Arosa – èn dus lieus en il Grischun nua che blers giasts gidieus van en vacanzas. Motiv è: là datti l’infrastructura ch’els dovran. In sguard enavos co ch’i era avant intgins onns.

A Tavau per exempel èn da stad fin 4’000 gidieus e gidieuas en vacanzas. Hotels en ulteriuras destinaziuns eran u èn era dumandads dals giasts gidieus ortodoxs:

  • L'Hotel Edelweiss a San Murezzan valeva durant 120 onns sco l'hotel pli vegl koscher en l’Europa. Sco artitgels da gasetta da pli baud mussan, aveva il hotel era ina sinagoga. La famiglia Bermann ha manà il hotel dumandà da gidieus enfin l’onn 2010. Suenter è la famiglia ida a star en l’Israel, e nagin n'ha surpiglià l'hotel.
  • Il Scuol Palace era davent dal 2006 in hotel koscher. Era là hai dà ina sinagoga ed in bogn spezial. Surtut era la cuschina koschra, cun in lieu per products da latg ed in auter per products da charn. Durant preparar il mangiar ha in gidieu ortodox controllà che tut restia koscher. Dentant n'eri betg pussaivel d’occupar tut las 300 stanzas, ed uschia ha l'hotel serrà las portas il 2010.
  • Il Maloja Palace percunter è anc adina avert  e dumandà durant la stad. Durant dus emnas vegn il hotel fittà da gidieus, alura èn era en cuschina lur atgna glieud che prepara las spisas. Tenor ina collavuratura lavura il persunal usità vinavant normal a la recepziun, dentant è en l'hotel ina situaziun extraordinaria durant duas emnas.

Ils giasts gidieus van là en vacanzas nua chi dat l’infrastructura ch’els han da basegn. Quai è il motiv che blers van a Tavau u Arosa. En pli fa quai la runda sch'intgins fan experientschas positivas en in lieu.

audio
Situaziun da gidieus en Grischun: lur lieus da vacanzas antruras ed oz
ord Actualitad dals 23.02.2024. Maletg: RTR
laschar ir. Durada: 4 minutas 47 Secundas.
Das Maloja Palace ist im Sommer auch bei jüdischen Gästen beliebt.
Legenda: Il Maloja Palace è sur la stad in hotel dumandà da giasts gidieus. Keystone

Giudaissem ortodox pertutga tut la vita

Rafael Mosbacher è in gidieu ortodox, el è creschì si uschia e di che la religiun pertutga tut la vita, betg mo parts. El è 73 onns vegl, ha ina firma da catering a Turitg ed è intermediatur  tranter giasts gidieus ed indigens a Tavau. Il spectrum dal giudaissem ortodox è fitg vast, tut tenor orientaziun datti differenzas. Quai èn intginas chaussas che Rafael Mosbacher ha declerà tar sia religiun:

  • Gidieus sa tiran en decent: paucas colurs, tar dunnas va la rassa fin sur la schanuglia e la chamischa sur ils cunduns. Dunnas portan ina perucca u ina taila sur ils chavels. Umens portan la kippa.  
  • Els maglian koscher: products da charn e products da latg ston vegnir separads strictamain, i dat diversas cuschinas u simplamain tut en duas variaziuns sco la vaschella u la pusada.
  • «Lavura sis dis ed il setavel di fai pausa» – questa frasa en la bibla è per cristians ed era per gidieus. Gidieuas fan il setavel di schabbat, pia da venderdi dal tramunt da sulegl enfin sonda fin che las stailas èn da vesair. Durant quest temp na pon els betg lavurar, betg envidar la glisch, betg avrir ina porta automatica.

Rafael Mosbacher di, ch’el na cussegliass a nagin che n'è disà da viver tenor il giudaissem – da midar en questa religiun.

Quai è ina totala restricziun, nus avain 613 scumonds e cumonds. Quai ston ins emprender tut, quai dura segir trais onns. Igl è fitg grev.
Autur: Rafael Mosbacher gidieu ortodox
Rafael Mosbacher vermittelt in Davos zwischen der Bevölkerung und den jüdischen Gästen
Legenda: Rafael Mosbacher è adina puspè en vacanzas a Tavau, e lavura là sco intermediatur. MAD

RTR actualitad 08:00

Artitgels legids il pli savens