Far fain en Engiadina - Memia bleras claffas – e quai fa mal il magun
Sco en tut las autras regiuns èsi er en l'Engiadina: La claffa n'è betg propi bainvesida tar ils purs. Tuttina – quest onn han ils purs da s'occupar cun la flur mez-parasitara. Las cundiziuns da l'aura èn stadas favuraivlas per la claffa.
En l'Engiadin’Ota ed er en l'Engiadina Bassa vegn spetgà radund in terz damain fain che durant la media dals onns. Decisivas èn l’aura e las temperaturas.
Engiadin’Ota
La prada en l'Engiadin’Ota sa chatta tranter 1’700 e 2’000 meters sur mar. Qua segan ils purs bunamain in mais pli tard che quels en l'Engiadina Bassa – e lura vegn segà mo ina giada.
Quest onn è restada la naiv ditg en il fund da la val ed ultra da quai era il mais matg zunt fraid. Percunter era il mais zercladur chaud ma cun pauca plievgia, cundiziuns idealas per la claffa.
Engiadina Bassa
En l'Engiadina Bassa vegn segà fain e rasdiv. Ma era qua han dominà temperaturas fraidas e cun pauca plievgia. Anc pli visibel congualond cun l’Engiadin’Ota è quest onn la situaziun da la claffa. Ils prads èn mellens, millis da flurs domineschan la vegetaziun.
Saja quai en Engiadin’Ota sco era en Engiadina Bassa, adina puspè datti onns extraordinaris ed ins sto far quint cun main fain. Ils purs na fan betg quitads d’avair memia pac fain la fin da la stad – e finalmain maglian las vatgas era la claffa.
La claffa – pertge ch'ella fa donn
Avrir la boxSerrar la box
La flura mez-parasita crescha sin blers prads en la Bassa fin en regiuns alpinas. Las ragischs da la flura sa collian cun las ragischs da plantas ospitantas, sur tut cun quellas da pastgs. Da quests pastgs piglia ella davent aua e divers minerals. Entras quai vegnan las plantas ospitantas pli flaivlas ed ils prads paran lura «maghers». Plinavant vegn era la biodiversitad sminuida.
Flura tissientada
La claffa è lev tissientada. Ella cuntegna «glycosid aucubin» che po chaschunar inflammaziuns en il magun e la beglia. Lura survegnan ils animals tut tenor problems cun la digestiun e diarrea u colicas.
Cumbatter la claffa
Sin prads che vegnan segads pli tard sa multiplitgescha la claffa pli ferm. Ella è ina planta che viva be in onn e metta mintg'onn da nov sems. Uschia po ella vegnir cumbattida, sch'ins sega pli baud il prà, avant ch'ella po dar giu sems. Per pudair far quai, han ils purs la pussaivladad d'annunziar al chantun sch'i han bleras da quellas fluras. Lura pon els segar pli baud.