Durant ch'il clima sa stgauda cuntinuadamain contraheschan ils represchentants dal mund a Sharm el-Sheik en l'Egipta, sco franar quai. Fin uss na datti naginas mesiras concretas, di Klaus Ammann che persequitescha la conferenza per SRF.
Tenor Ammann èn l'emprima giada er donns da sanadad in tema tar la conferenza da clima. En la conferenza en l'Africa stat plinavant en il focus tgi che paja per ils donns tras la stgaudada dal clima. Gist l'Africa è pertutgada en moda speziala.
Betg autas spetgas tar la conferenza da clima
Tar la conferenza per il clima a Glasgow il 2021 avevan blers pajais anc fatg grondas empermischuns. Ussa, cura che la proxima conferenza da clima cumenza, na vesi betg ora, sco sche quellas vegnissan resguardadas. E la situaziun internaziunala n'è betg favuraivla. La guerra en l'Ucraina ha chaschunà ina gronda dumonda per carburants fossils. Concerns d'ieli fan gudogns da milliardas francs e tschertgan novas vias dad explotar anc dapli ieli.
Tge èsi da cuntanscher?
Las finamiras da la Cunvegna da Paris èn da restrenscher la stgaudada sin 1,5 grads (cumpareglià cun il temp avant l'industrialisaziun). Lura fiss da sbassar sveltamain las emissiuns davent dal 2025. Pli pauc che la mesadad che quai ch'ins ha emess il 2019 duess vegnir emess il 2030. Quai di la gruppa interguvernamentala davart la midada dal clima (IPCC). Per che quai schabegia na tanschan las finamiras prendidas en egl fin uss dentant betg. Per lez duvrassi finamiras pli ambiziusas.
Sch'i na gartegia betg da reducir las emissiuns, uschia che la stgaudada surpassa 1,5 grads, teman scienziads e scienziadas ch'il clima global vegnia or da la ballantscha. I possia suandar ina reacziun da chadaina, scrivan els en il schurnal «Science». Plinavant saja betg cler, sch'il clima mundial n'ha gia pers quella ballantscha, damai che la stgaudada saja gia gronda cun 1,1 grads. Quai vegnian pir ils proxims onns a mussar.
Vegnir insumma ad ina cunvegna fiss gia in success
Observaturas ed observaturs na quintan per part gnanc che tut ils pajais vegnian perina. In document da tut ils pajais a la fin fiss uschia gia in success. Discutà vegn tranter auter, co sustegnair pajais da svilup, ils quals ston purtar bleras da las consequenzas dal stgaudament global – sco per exempel setgiras u inundaziuns.
Ils stadis industrials avevan decidì gia il 2009 d'auzar las contribuziuns annualas per pajais pli paupers. Fin 2020 avessi stuì esser 100 milliardas euros, cuntanschì hani però mo 83,3 milliardas. Quai fa pli grev las discussiuns tranter pajais industrialisads e pajais pauc industrialisads.
Donns che vegnan da la midada dal clima vulan quels pajais era pudair cumpensar cun quels daners. Blers èn pertutgads pli fitg da la stgaudada che pajais industrialisads. Uschia vulan els er dastgar duvrar ils daners da sa proteger d'inundaziuns ed indrizs da sauar per l'agricultura.
Decisiuns da la davosa conferenza mundiala dal clima: