Tenor l’urari da scola che penda en la stiva da la famiglia Caso vid la paraid stat quest avantmezdi tudestg e matematica sin il program da Laura Caso è sias duas feglias. Dentant auter che quai ch’ins enconuscha forsa anc ord la scola, cumbinescha la mamma e scolasta primara da 33 onns quests dus roms questa giada cun far gentar ensemen. Uschia han las duas feglias da set ed otg onns che sesan cun la mamma vid la lunga maisa da lain per exempel da leger e scriver giu oz il recept. Da mirar e scriver si tge ingredienzas che mancan e ch’ellas ston anc ir a cumprar en. E suenter d’avair fatg cumissiuns era da dumbrar ensemen tut ils pretschs dals products per savair quants daners ch’ellas han duvrà.
Scola ed emprender na duai betg esser insatge schlet che succeda cun pressiun.
«Nus empruvain da far bler ch’ins sa far sez sias experientschas e ch’ins sa era gist cumbinar cun il mintgadi», di Laura Caso da Favugn. Ed igl è quella moda e maniera da far scola a chasa e da mussar las chaussas als uffants che cunvegn il meglier ad ella. Per ella è dar scola a chasa plitost in accumpagnar e betg in vulair furmar ils uffants. «Scola ed emprender na duai betg esser insatge schlet che succeda cun pressiun. Mabain igl è insatge che succeda simplamain uschia el mintgadi e magari er giugond», explitgescha ella la metoda da far scola ch'ella preferescha. «Noss’emna da scola è perquai er set e betg mo tschintg dis l'emna.»
Il daco è fitg individual
Che la scola populara n’è betg la scola ch’ella vul per ses uffants, ha ella percorsch cura ch’ella ha dà scola quatter onns ad Uster en il chantun Turitg. «Jau hai mes in zic en dumonda quest sistem cun ponderar tge ch’jau fatsch qua insumma», sa regorda ella. «Jau hai sentì ch’uffants vegnan cun uschè bleras ideas en ina stanza e ch’ins na po betg sa fatschentar propi cun quellas en scola.»
Per pudair sa fatschentar pli fitg cun las ideas dals uffants, per ch’els pon far uschè ditg sco pussibel termagls e na vegnan betg furmads memia baud da la societad, mabain ch’els pon cuntinuar cun lur abilitads e fermezzas, è ella sa decida per il homeschooling. Dapi in onn e mez fa ella ussa gia homeschooling cun sias feglias.
Cunquai che la scola populara è ina scola per tuttas e tuts, han ils responsabels per l’educaziun magari l’idea che quai pudess esser da dischavantatg per l’emprender da l’uffant.
Uschè individual sco Laura Caso ed auters geniturs vulan che lur uffants vegnan promovids cun dar scola, uschè individualas èn era las raschuns daco ch’els vulan insumma far homeschooling. Quai sa mussa per exempel en las dumondas per ina lubientscha d’instruir ils uffants privat a chasa che geniturs inoltreschanen il Grischun onn per onn a l’Uffizi per la scola populara ed il sport.
«Per exempel han ils responsabels per l’instrucziun ideas variontas davart furmaziun ed educaziun», di Chantal Marti, la manadra da l’uffizi. «Cunquai che la scola populara è ina scola per tuttas e tuts e cunquai er ina scola heterogena, han ils responsabels per l’educaziun magari l’idea che quai pudess esser da dischavantatg per l’emprender da l’uffant.» Dentant er che l’uffant ha tema u che quel sa senta surdumandà èn raschuns ch’il chantun remartgescha en las dumondas dals geniturs per pudair far homeschooling.
Las raschuns ch’han manà a quella decisiun sa midan savens er cun instruir ils uffants.
In studi concret cun datas empiricas dal chantun na datti dentant betg, sch’i va per la dumonda daco che geniturs fan homeschooling cun lur uffants. Insumma vegn quai grev da pudair dir sin basa dals studis ch’èn vegnids fatgs fin ussa en Svizra, tge ch’èn las raschuns principalas da far homeschooling. «Ina raschun è ch'ils geniturs n’inditgeschan betg adina las vairas raschuns daco ch'els fan propi homeschooling», expitgescha il pedagog Stefan Schönenberger che docescha a la Scol’auta da pedagogia da la Svizra dil Nordvest (FHNW). E savens sa midian cun instruir ils uffants er las raschuns ch’hajan en sasez manà a quella decisiun. Uschia che quels studis giajan sco en il vit.
«Tge ch’ins po dentant dir è che biars geniturs ch’han entschet cun il homeschooling, n’han betg fatg quai perquai ch’els èn sa decidi cunter, mabain per insatge», precisescha l’expert per la per la perscrutaziun ed il svilup da l’instrucziun en la scola primara. In motiv ch’è dentant sa midà in zic cun la pandemia. Pertge dapi Corona dettia era dapli geniturs che sajan sa decidi d’instruir lur uffants a chasa perquai ch’els sajan malcuntents e na giajan betg d’accord cun il sistem sco tal.
Il «boom« da homeschooling
Ils ultims onns èn adina dapli geniturs en Svizra sa decidì da betg laschar ir lur uffants en la scola dal vitg u dal quartier, mabain d’instruir els a chasa. Uschia è il dumber d’uffants che fan homeschooling en Svizra creschì ils ultims diesch onns da bun 500, l’onn da scola 2013/14, sin ussa passa 4’000 uffants. Quest onn vegnan pia otg giadas dapli uffants instruids a chasa ch'anc avant diesch onns e dubel uschè blers sco avant tschintg onns. E co las cifras actualas da la Conferenza svizra da las directuras e dals directurs chantunals da l'educaziun publica (EDK) mussan, è cunzunt durant ils dus onns da la pandemia da COVID il dumber da «homeschooler» en Svizra s’augmentà fitg (+64%).
In svilup che las medias han adina puspè tematisà quels onns e gugent er titulà el sco «boom». Cunzunt durant la pandemia da COVID. «Lieber zu Hause lernen: Homeschooling boomt wegen Corona», ha per exempel Watson titulà la stad dal 2021. Dentant er anc suenter la pandemia hai adina puspè dà lingias grassas ch'han tematisà il homeschooling. «Homeschooling: Boom geht weiter», ha per exempel la NZZ scrit in onn pli tard. Quella giada eri dentant betg in «boom» pervia da Corona, mabain pervia da la mancanza da scolastas e scolasts.
13 uffants en il Grischun
Dentant pon ins propi discurrer d’in boom da homeschooling en Svizra? In sguard sin las cifras mussan fitg spert che la resposta è pli differenziada. Per l’ina è il dumber da «homeschoolers» s’augmentà mo en bun la mesadad dals chantuns en Svizra. Per l’autra datti fitg grondas differenzas tranter ils chantuns quants uffants che fan homeschooling. En il Grischun èn quai per exempel 13 uffants quest onn. Tenor la manadra da l’Uffizi per la scola populara ed il sport dal Grischun, Chantal Marti ina cifra fitg survesaivla.
Cumpareglià cun avant tschintg onns è quai trais giadas dapli uffants. Dentant sch'il dumber crescha da 4 sin 13 uffants, bain nagin che discurra d’in boom.
Auter è quai en ils chantuns Berna, Vad, Turitg ed Argovia. Sin quels quatter chantuns sa repartan 80% da tut ils homeschoolers en Svizra. E perquai ch'il dumber è en quels quatter chantuns sa dublegià ils ultims tschintg onns, pon ins qua bain discurrer d'in boom.
Boom da pitschna minoritad
Dentant era qua èsi da relativar. Pertge cumpareglià per exempel cun ils bun 485’000 uffants ch’han frequentan ina scola obligatorica en quels quatter chantuns l’onn da scola 2022/23, èn quels bun 3’200 uffants che fan homeschooling ina fitg pitschna cumpart da grad ina giada 0.6%. La media svizra d’uffants che vegnan instruids a chasa è tar 0.4%. Ed en il Grischun è la cumparta da homeschoolers schizunt be 0.07%.
Perquai è il svilup dal homeschooling en Svizra en sasez be in boom punctual d’ina fitg pitschna minoritad.
Quant simpel dependa dal chantun
En Svizra decida mintga chantun sez, sche e sut tge cundiziuns ch’el permetta da far homeschooling. E tut tenor chantun èsi perquai pli simpel, pli grev u insumma betg pussibel da far homeschooling en Svizra.
Il sulet chantun che na lubescha betg d’instruir ils uffants a chasa è il Tessin. Quai che na vul dentant betg dir ch’igl è en tut tschels adina er pussibel. Pertge en tscherts chantuns èn las prescripziuns per pudair far homeschooling uschè severas, ch’igl è en sasez gnanc pussibel d’instruir ils uffants a chasa.
En il chantun Zug pon ils geniturs per exempel instruir lur uffants a chasa mo en cas spezials ed argumentads. Sch’ils geniturs na vegnan betg da far plausibel daco ch’i n’è betg pussibel per l’uffant da visitar ina scola populara u privata, na lubescha il chantun per regla betg il homeschooling.
Auter en ils chantuns ch’èn pli liberals, sco per exempel il chantun Vad. Là dovran ils geniturs ni in diplom ni ina scolaziun specifica per pudair instruir ils uffants a chasa. Era na ston els betg dumandar per lubientscha tar il cantun, mabain simplamain annunziar en scrit a la direcziun da scola ch’ins vegnia a far homeschooling cun l’uffant
Da stuair esser scolasta ha grond effect
En egl dat en tutta cas ch'ils chantuns vegnan adina pli severs, sch'i va per pudair instruir ils uffants a chasa. Uschia vegn per exempel adina pli stedi pretendì in diplom da scolasta e scolast. Ina prescripziun che po avair grond’influenza sin il dumber da persunas che fan homeschooling, sco l’exempel dal chantun Schaffusa mussa. Suenter ch’il pievel ha decidì a l’urna l’onn passà ch’i dovra il diplom da scolasta e scolast per pudair far homeschooling, è il dumber da homeschoolers sa reducì aifer in onn da 33 sin anc 7.
Il diplom da scolast n’è betg l’indicatur per la qualitad da la scola a chasa.
Che blers chantuns pretendan in diplom, chapescha il pedagog Stefan Schönenberger fitg bain ord vista politica. «Igl è il sulet indicatur per las autoritads per pudair fixar la qualitad da l’instrucziun», manegia el. Dentant ord vista pedagogica na fetschia questa prescripziun betg exnum senn. «Bain datti qua paucs studis, dentant mussan quests studis che la prestaziun n’ha nagins connex cun il diplom da scolasta e scolast.» Perquai na saja il diplom da scolasta e scolast er betg exnum l’indicatur per la qualitad da l'instrucziun a chasa.
Per geniturs che n’han betg il diplom munta quai ch’els ston engaschar ina scolasta u scolast. Insatge che la famiglia Hehlen da Flerden ha per exempel fatg avant bun quatter onns. Perquai ch’ils dus fegls n’han betg pli vulì, han els dentant puspè chalà cun il homeschooling suenter trais onns, sco Franz Hehlen declara. El crai che ses uffants na vulevan betg pli perquai ch’els vegnivan insaco sco excludì dals auters uffants dal vitg. E quai hajan ils dus figls bain er sentì. «Natiralmain fissi er finanzialmain stà in problem da cuntinuar», conceda el. Sco en ils auters chantuns ston ils geniturs er en il Grischun finanziar sez l'instrucziun a chasa.
Quant buna è l'instrucziun a chasa
Quai ch’auters fan l’entir di en scola dumognan ils homeschoolers en duas uras a chasa e pon suenter mangiar patgific in glatsch. En pli pon els era star si la damaun cura ch’els vulan, far ses agen urari da scola, emprender gest quai ch’els vulan ed esser l’entir di en il pigiama. Quai almain tenor il betg dal tut serius manegià «imni per la scola a chasa» dal cumediant e figl d’in plevon baptist, Shama e da ses collega PD.
Els èn sez stads homeschoolers en ils Stadis Unids da l’America. Lur video sin Youtube han vis prest in mez milliun persunas e tschients han commentà quel cun er ludar l’instrucziun a chasa. Dentant quant buna è l’instrucziun a chasa effectivamain?
Bun u betg è magari ina dumonda da l’optica. Per il pedagog Stefan Schönenberger ha bain mintga furma da scola sias premissas e cundiziuns specificas cun ses avantatgs e dischavantatgs. «E sch’ins mira sin l’ambient scolastic, lura èsi crai jau impurtant ch’ins constatescha sco emprim ina giada ch’i n’è betg meglier u mender, mabain auter.»
En tutta cas sch’i va per las prestaziuns scolasticas, lura datti pauc u nagut da crititgar tar il homeschooling il mument, manegia il docent a la Scol’auta da la Svizra dal Nordvest. Fin ussa haja el legì be d’in cas en las medias, nua ch’ils geniturs eran memia pauc engaschads. «Sch’ins guarda ils studis, lura èn ils homeschoolers per regla uschè buns sco u in zic sur la media», explitgescha el ed agiunta che quai fiss er curius sche ina furma da scola uschè individualisada na purtass nagin fritg.
Dapli temps per autras chaussas
Che las prestaziuns èn bunas ha tenor Stefan Schönenberger dentant era da far cun ils geniturs che vegnan per il pli ord ina gruppa socio-economica pli auta cun ina buna furmaziun professiunala.
Perquai ch’uffants en il homeschooling vegnan accumpagnads pli stretg da la persuna ch’instruescha e ch’els vegnan er da sa fatschentar pli intensiv e pli lung al toc cun la materia, emprendan els la fin finala pli spert. «Uschia han ils homeschoolers era dapli temps per agens projects u dad ir giuador cun auters uffants», explitgescha l’expert per la perscrutaziun ed il svilup da l’instrucziun en la scola primara.
In dals gronds avantatgs dal homeschooling vesa el en la flexibilitad da quella furma da scola. Uschia saja pussibel d’esser pli flexibel, sch’i va per tge emprender cura ed er quant ditg. In avantatg per exempel per hobis che dovran bler temp, u er per emprender autras chaussas ch’interessan l’uffant.
Pli paucs contacts socials
Auter guarda quai ora tar ils contacts socials. Differents studis mussan ch’uffants che vegnan instruids a chasa han propi pli paucs contacts socials ch’uffants da la scola populara. Persuenter èn ils contacts dals homeschoolers pli profunds e sur pliras vegliadetgnas ora.
Sch’i va dentant per in dals puncts centrals che vegn adina puspè duvrà sco dischavantatg dal homeschooling, lura na pon ils studis ch’èn vegnids fatg en connex cun la socialisaziun da quels uffants betg confermar quai. La critica pia d’esser cun pli paucs contacts socials en il homeschooling pli isolà da la societad e d’uschia er betg vegnir a frida en quella, n’è tenor el betg giustifitgada. «Sch’i va perquai co quels uffants sa dattan envers auters uffants u persunas creschidas, lura han quels uffants en il homeschooling nagins dischavantatgs», explitgescha Stefan Schönenberger. «Per il pli han els plitost levs avantatgs.» Quai ch’haja da far cun lur ambient ch’els creschian si. Perquai na datti tenor el er nagins arguments che tschontschan il mument per ina limitaziun dal homeschooling.
