Il 1993 è in’equipa da televisiun da RTR gia stada en la medema vischnanca, ha fatg ina tura tras Curaglia ed ha discurrì cun las persunas sin via. Ussa, 30 onns pli tard, essan nus puspè turnadas al medem lieu ed avain vulì danovamain guardar tge è forsa sa midà e tge restà medem en la Val Medel.
Gia da lezzas uras era la depopulaziun in grond tema en las singulas vischnancas da la Val Medel. Radund 500 persunas quintava l’entira Val da lez temp – oz 331 abitants ed abitantas. Alura devi anc pli grondas famiglias cun dapli uffants – era quai ha sa midà – per las giassas s’inscuntra pli pauca buobanaglia che fa termagls ed era la scola è dapi 2018 betg pli a Curaglia mabain a Mustér.
-
Bild 1 von 7Legenda: Élin Batista ha entupà in chaun a Medel. Tgi sa tge che il pitschen cumpogn ha da dir? RTR -
Bild 2 von 7Legenda: Gallus Giger e Petra Rothmund. RTR
-
Bild 3 von 7Legenda: Ignaz Caviezel e Petra Rothmund giaudan la vista da Soliva sin Curaglia. RTR
-
Bild 4 von 7Legenda: Per las vias: Victoria Flepp ed Élin Batista. RTR
-
Bild 5 von 7Legenda: Petra Rothmund cun Venanzi Flepp. RTR
-
Bild 6 von 7Legenda: Val Medel RTR
-
Bild 7 von 7Legenda: Curaglia en la Val Medel RTR
Insatgi che nus avain inscuntrà gia la damaun baud sin via tar la lavur ans ha raquintà ch'er el è sco giuven ì davent da la patria – tge che saja però era stà bun uschia:
Quai na fa era betg donn dad ir davent, emprender ad enconuscher insatge auter – turnar enavos pon ins adina – sco jau sun era turnà enavos. Ed oz stos jau dir: jau na pudess betg star insanua auter. Igl è propi bellezza.
I dat però era giuvens Medelins, sco Danilo Giger, che nus avain entupà durant sia lavur – che di – che per el na manca nagut a Curaglia e ch'i na dettia per el er insumma nagin motiv dad ir davent – cuntrari:
Il viver plascha qua a mai meglier che en ina citad. Jau hai qua tut: famiglia, collegas, la lavur, ma era mes hobis, sco ir sin ils culms.
Ed era sch'i dat ozendi pli paucs giuvens – ils Medelins e las Medelinas han in local mess a disposiziun nua ch’els s’entaupan regularmain. Er uschia ils pli vegls. Mintga di vegnan quels che han peda e gust en ils cafés da la vischnanca per star ensemen e dar ina curta baterlada.
Ma era sin via vegn adina puspè baterlà tranter auter davart la tschavera « tscharvè» . Anastasia Simonet è numnadamain sin la tschertga d’insatgi che po dir ad ella co ch’ins numna « il cuschinar tscharvè» per medelin.
Durant quel di a Curaglia en la Val Medel han las redacturas Petra Rothmund ed Élin Batista gì ina pluna inscunters cun Medelins e Medelinas che han raquintà tge che occupa els ed ellas ozendi ma era tge che è capità ils ultims 30 onns. Il film vitiers chattais qua sura, e quel d'avant 30 onns – dal 1993 – chattais qua sut.