L’avrigl fa tge ch’el vul. Mo è il matg arrivà, na quint’ins betg pli cun fradaglias. Sulettamain entamez il mais matg, pli exact davent dals 12 enfin ils 15 da matg. Quai è il temp dals sontgs da glatsch. Els duajan purtar enavos la fradaglia. Mo tge han els da far cun la fradaglia?
Tgi eran ils sontgs da glatsch?
Davent dals 12 enfin ils 15 da matg èn ils dis dal sontg Pancrazi, Servazi e Bonifazi e da la sontga Sofia er numnà Sofia fraida. Dentant cun aura fraida n’han els giu da far nagut durant lur vita. Sontgs èn els perquai ch’els han unfrì lur vita per lur cretta ubain fatg ina miracla suenter lur mort.
Sontg Pancrazi ha vivì enturn l’onn 303 a Roma. Sco figl bainstant ha el deliberà blers cristians or da praschun. Ed è perquai vegnì sentenzià a la mort.
Sontg Servazi ha vivì enturn l’onn 340. El duaja esser vegnì manà d’in anghel davent da Gerusalem a Tongern en la Belgia. Nua ch’el è daventà uvestg. El duaja avair fatg pliras miraclas.
Sontg Bonifazi ha vivì enturn l’onn 311. El n’era betg cristian dentant cura ch’el ha vis co ch’ils cristians vegnivan torturads è el era daventà cristian e mort pervia da quai.
Sontga Sofia ha vivì enturn l’onn 178. Ella è vegnida sentenziada a la mort perquai ch’ella na leva betg snegar sia religiun.
Daco sontgs da glatsch?
Il chalender sco quai che nus enconuschain datti pir dapi l’onn 1582. Il papa Gregori l’otgavel ha introducì quai chalender. Uschia è mintga di vegnì deditgà ad in sontg. Ed ils dis tranter ils 12 ed ils 15 da matg ad ils sontgs da glatsch.
Il matg è il sulegl puspè pli ferm. El stgauda la terra dentant era la mar. La terra sa stgauda a l’entschatta bler pli ferm che la mar. Uschia è l’aria ora sin la mar in toc pli fraida che sin la terra. Enturn la mesadad dal mais matg è quella differenza lura uschè gronda che l’aria fraida sa stauscha viers la terra e l’aua chauda viers la mar. Uschia survegnin nus da quai temp mintgatant aria fraida ubain perfin naiv.