Siglir tar il cuntegn
video
int Olympische Spiele / Historischer Rückblick
Or da Minisguard dals 09.02.2013.
laschar ir. Durada: 3 minutas 42 Secundas.

Lexicon O Olimpiada

Ils 5 rintgs da differentas colurs sin in funs alv enconuschais vus segir -il simbol dals gieus olimpics. Ils gieus olimpics èn il pli grond eveniment da sport ch’i dat sin il mund.

Ils 5 rintgs da differentas colurs sin in funs alv enconuschais vus segir. Ils tschintg rintgs represchentan ils tschintg continents. Els èn colliads in cun l’auter e duain simbolisar l’idea da reunir sportistas e sportists da l’entir mund.

Skeletonist als gieus olimpics.
Legenda: Skeletonist als gieus olimpics. SRF

Ils gieus olimpics èn oz il pli grond eveniment da sport ch’i dat sin il mund. Tar quest eveniment sa rimnan sportistas e sportists da l’entir mund. Els ed ellas cumbattan en differentas disciplinas per medaglias d’aur, argient e bronz. Ils gieus olimpics han lieu mintga dus onns. Ina giada ils gieus olimpics d’enviern e lura quels da stad.

Ils gieus olimpics senza dunnas e mo per amaturs

Charta da l'Europa cun la Gracia ed il lieu Olympia.
Legenda: Charta da l'Europa cun la Gracia ed il lieu Olympia. Google

Olimpia deriva dal lieu Olympia, che sa chatta en la Grezia. Las emprimas occurrenzas da sport hai dà gia 776 avant Cristus. Quellas concurrenzas vegnan numnadas ils gieus olimpics da l’antica.

Sculputra che mussa dus sportists vid il lutgar en il temp dals gieus olimpics da l'antica.
Legenda: Sculputra che mussa dus sportists vid il lutgar en il temp dals gieus olimpics da l'antica. Google

Las disciplinas da quel temp eran currer, siglir, bittar e lutgar. Las dunnas na dastgavan betg sa participar. Ellas na dastgavan gnanc guardar tiers. Ils sportists eran bluts durant ils gieus, quai per esser segir che naginas dunnas sa participeschian.

Ditg dastgavan mo persunas sa participar als gieus olimpics che na faschevan betg sport sco professiun, pia mo amaturs. Quella regla è vegnida sluccada ils onns 1970 e la finala vegnida stritgada dal tut ils onns 1990.

Pierre de Coubertin - l'iniziant dals gieus olimpics dal temp modern.
Legenda: Pierre de Coubertin - l'iniziant dals gieus olimpics dal temp modern. Google

L’onn 393 èsi lura stà a fin cun ils gieus. Ils gieus olimpics èn vegnids scumandads da l’imperatur roman che regiva da quest temp e che aveva in’autra cardientscha. Cun ils gieus onuravan ils grecs il dieu Zeus. Quel na renconuscheva betg la cardientscha da l’imperatur.

1894 ha lura il franzos Pierre de Coubertin puspè lantschà l’idea dals gieus olimpics. Ils gieus olimpics dal temp modern. Davent da l’onn 1900 han era las dunnas dastgà sa participar. Sco emprim dentant mo en la disciplina tennis. Pli tard lura adina en da pliras disciplinas.

La bandiera olimpica vegn purtada en il stadion.
Legenda: La bandiera olimpica vegn purtada en il stadion. Google

Per mintga continent in rintg

La bandiera cun ils tschintg rintgs è l’emprima giada stada da vesair als gieus olimpics ad Antwerpen (Belgia) l’onn 1920. L’idea ha Pierre de Coubertin gì. Ils tschintg rintgs represchentan ils tschintg continents. Els èn colliads in cun l’auter e duain simbolisar l’idea da reunir sportistas e sportists da l’entir mund. Las colurs da quests rintgs, blau, mellen, nair, verd, cotschen ed alv simboliseschan las bandieras da tut las naziuns. Perquai che almain ina da quellas colurs vegn avant en finadina da quellas.

Medaglia dals gieus olimpics 1952 ad Oslo cun ils motto olimpic.
Legenda: Medaglia dals gieus olimpics 1952 ad Oslo cun ils motto olimpic. Google

In motto per animar ils sportists

In motto è ina construcziun u intgins pleds ch’exprima ina filosofia da viver u ina regla da sa cuntegnair. Il motto dals gieus olimpics èn trais pleds latins: citius, altius, fortius. Quai vul dir: pli spert, pli aut e pli lunsch. Il motto duai animar sportistas e sportists da mussar la meglra prestaziun pussaivla.

Avertura dals gieus olimpics a Bejing.
Legenda: Avertura dals gieus olimpics a Bejing. Google

Tut ils elements èn da vesair en la ceremonia da l’avertura e la ceremonia finala dals gieus olimpics. Els giogan ina rolla centrala e procuran per ina atmosfera speziala.

Sports da demonstraziun

Fin l’onn 1992 hai era dà sports da demonstraziun. Quai èn disciplinas novas che fan anc betg part als gieus olimpics. Ils atlets han obtegnì la pussaivladad da preschentar lur sport al mund per uschia forsa far part als gieus olimpics.

Artitgels legids il pli savens