Ils 5 rintgs da differentas colurs sin in funs alv enconuschais vus segir. Ils tschintg rintgs represchentan ils tschintg continents. Els èn colliads in cun l’auter e duain simbolisar l’idea da reunir sportistas e sportists da l’entir mund.
Ils gieus olimpics èn oz il pli grond eveniment da sport ch’i dat sin il mund. Tar quest eveniment sa rimnan sportistas e sportists da l’entir mund. Els ed ellas cumbattan en differentas disciplinas per medaglias d’aur, argient e bronz. Ils gieus olimpics han lieu mintga dus onns. Ina giada ils gieus olimpics d’enviern e lura quels da stad.
Ils gieus olimpics senza dunnas e mo per amaturs
Olimpia deriva dal lieu Olympia, che sa chatta en la Grezia. Las emprimas occurrenzas da sport hai dà gia 776 avant Cristus. Quellas concurrenzas vegnan numnadas ils gieus olimpics da l’antica.
Las disciplinas da quel temp eran currer, siglir, bittar e lutgar. Las dunnas na dastgavan betg sa participar. Ellas na dastgavan gnanc guardar tiers. Ils sportists eran bluts durant ils gieus, quai per esser segir che naginas dunnas sa participeschian.
Ditg dastgavan mo persunas sa participar als gieus olimpics che na faschevan betg sport sco professiun, pia mo amaturs. Quella regla è vegnida sluccada ils onns 1970 e la finala vegnida stritgada dal tut ils onns 1990.
L’onn 393 èsi lura stà a fin cun ils gieus. Ils gieus olimpics èn vegnids scumandads da l’imperatur roman che regiva da quest temp e che aveva in’autra cardientscha. Cun ils gieus onuravan ils grecs il dieu Zeus. Quel na renconuscheva betg la cardientscha da l’imperatur.
1894 ha lura il franzos Pierre de Coubertin puspè lantschà l’idea dals gieus olimpics. Ils gieus olimpics dal temp modern. Davent da l’onn 1900 han era las dunnas dastgà sa participar. Sco emprim dentant mo en la disciplina tennis. Pli tard lura adina en da pliras disciplinas.
Per mintga continent in rintg
La bandiera cun ils tschintg rintgs è l’emprima giada stada da vesair als gieus olimpics ad Antwerpen (Belgia) l’onn 1920. L’idea ha Pierre de Coubertin gì. Ils tschintg rintgs represchentan ils tschintg continents. Els èn colliads in cun l’auter e duain simbolisar l’idea da reunir sportistas e sportists da l’entir mund. Las colurs da quests rintgs, blau, mellen, nair, verd, cotschen ed alv simboliseschan las bandieras da tut las naziuns. Perquai che almain ina da quellas colurs vegn avant en finadina da quellas.
In motto per animar ils sportists
In motto è ina construcziun u intgins pleds ch’exprima ina filosofia da viver u ina regla da sa cuntegnair. Il motto dals gieus olimpics èn trais pleds latins: citius, altius, fortius. Quai vul dir: pli spert, pli aut e pli lunsch. Il motto duai animar sportistas e sportists da mussar la meglra prestaziun pussaivla.
Tut ils elements èn da vesair en la ceremonia da l’avertura e la ceremonia finala dals gieus olimpics. Els giogan ina rolla centrala e procuran per ina atmosfera speziala.
Sports da demonstraziun
Fin l’onn 1992 hai era dà sports da demonstraziun. Quai èn disciplinas novas che fan anc betg part als gieus olimpics. Ils atlets han obtegnì la pussaivladad da preschentar lur sport al mund per uschia forsa far part als gieus olimpics.