L'iniziativa No Billag fa naufragi. Tut ils chantuns e 71,6% dal suveran svizzer han sbittà ella. Las taxas da radio e televisiun na vegnan betg abolidas. La gronda maioritad da la Svizra è s'exprimida cleramain per il service public medial – quai cun 2'098'139 (71,6%) : 833'630 (28,4%) vuschs.
Il pli cler cunter No Billag èn s'express ils chantuns Giura (78,1%), Fribourg (77,6%), Grischun (77,2%) e Vad (76,5%), Neuchâtel (73,3%).
Il pli cler per l'iniziativa era il chantun Zug – dentant er là è vegnida sbittada l'iniziativa cun 64,2% da las vuschs. Il chantun Schaffusa ha ditg cun 62,7% Na.
Co vinavant?
Suenter la votaziun èn politicras e politichers da tut las varts perina, ch'i dovra midadas en la politica da medias svizra. Per ils iniziants è cler, ch'ins na dastga betg emblidar quels che vulevan abolir questa dumengia las taxas da radio e televisiun.
La politica ed il service public – co vinavant? In discurs dad empermischuns, la nova concessiun da la SSR SRG e nua che RTR haja da spargnar tranter l’adversari da l’iniziativa Stefan Engler (PCD) e l’aderent Jan Koch (PPS) en il Telesguard da votaziun :
Per in dals aderents pli prominents, il cusseglier naziunal Martin Candinas (PCD), èsi medemamain cler, ch'i haja da dar midadas – numnadamain che la SSR haja da porscher dapli :
Las reacziuns ...
... da la cussegliera federala Doris Leuthard
La ministra da medias saja cuntenta che la diversitad da las medias en Svizra vegnia mantegnida. Il resultat mussia, che l’incumbensa per il service public duai restar en la constituziun federala e che la populaziun saja pronta, da pajar per quai – uschia Doris Leuthard en sia conferenza da medias:
... da las medias en Grischun
Sut il titel «In Na a l'individualissem – in Gea a la cuminanza» commentescha Flavio Bundi, schefredactur da RTR, il resultat da la votaziun No Billag:
A Ladina Heimgartner, directura da RTR ,saja crudà in grond crap giu dal cor cun il a Na a No Billag. Ma i saja er in cumenzament per la SSR SRG.
Silvio Lebrument, il mainafatschenta da la sparta medias saja cunzunt levgià ma er surprais dal cler Na grischun a l'iniziativa No Billag.
... dal comité grischun cunter l'iniziativa
In «cler confess per ina cuntrada mediala ferma e multifara» saja il resultat grischun – quai scriva il comité Na a No Billag» sut il titel «attatga sin la diversitad mediala è vegnida parada» en ina communicaziun a las medias. Grazia a quest cler votum sajan er en l'avegnir segirads rapports independents ed autonoms en tut las regiuns e linguas naziunalas.
... da la Lia Rumantscha
«In di legraivel per il Grischun» titulescha la Lia Rumantscha e prenda «enconuschientschas cun plaschair» da la decisiun clera en Grischun. Il resultat valiteschia ella surtut sco «expressiun da solidaritad tranter las regiuns linguisticas».
Da refusar l'iniziativa garanteschia betg l'ultim l'existenza da RTR sco «pitga impurtanta per la preschientscha, la derasaziun ed il mantegniment» dal rumantsch, fa a savair la Lia en ina communicaziun a las medias.
... da la cultura grischuna
Il cler resultat mussia, ch'il engaschi cunter quest'iniziativa «radicala ed en plirs aspects absurda» haja sa rendì, commentescha Andy Kollegger, il president da l'Uniun chantunala da musica dal Grischun e organisatur da la manifestaziun da cultura «Na a No Billag» per las medias. El saja tant cuntent sco er surlevgià dal resultat da la votaziun.
... dad adversaris ed iniziants da No Billag a Berna
Martin Candinas è cuntent. Il cusseglier naziunal (PCD) ha s'engaschà fermamain cunter No Billag:
Da vart dals iniziants èn ins bain in zic dischillus dal resultat cler. Fitg positiv saja dentant ch'i saja reussì da intimar ad ina discussiun intensiva da la politica da las medias che vegn er a cuntinuar:
Il Na en Grischun
Tut las 108 vischnancas dal Grischun cumprais la citad da Cuira din Na a l'iniziativa da No Billag. Il pli cler vegn sbittada l'iniziativa cun 84,67% Na en Surselva. Il pli bass Na vegn da la regiun Moesa – er là èn dentant anc adina 69,94% da las votantas e votants cunter l'iniziativa.
Il Na pli cler vegn cun 102:1 (99,03%) da la vischnanca da Donat. N'er las vischnancas dals aderents da l'iniziativa en Grischun èn seguidas a lur politichers. Uschia ha Landquart, la patria da Jan Koch (PPS), ditg Na cun 70,12%.
La votaziun da questa dumengia ha mobilisà en il Grischun mintga segund votant u votanta: La participaziun a la votaziun da No Billag è stada tar 53,87%. Tenor ina communicaziun dal comité grischun cunter l'iniziativa saja quai la pli auta participaziun grischuna ad ina votaziun dapi 15 onns.
L'iniziativa No Billag
L’iniziativa è vegnida lantschada da giuvens liberals e commembers da la PPS giuvna. Ella prevesa d'abolir las taxas da radio e televisiun. En pli duai vegnir fixà en la constituziun federala, che la Confederaziun na subvenziunescha naginas staziuns da radio e televisiun.
Ils iniziants – Alain Buehler, Christian Riesen, Andreas Kleeb, Sonja Barbosa, Olivier Kessler e Florian Maier – inoltreschan ils 11 da december 2015 cun 112'191 suttascripziuns lur iniziativa a Berna. La finamira è d'abolir las taxas per radio e televisiun.
La constituziun federala duai vegnir midada suandantamain (artitgel 93):
- La Confederaziun ingiantescha regularmain concessiuns per radio e televisiun.
- Ella na subvenziunescha naginas staziuns da radio e televisiun. Ella po far pajaments per emetter communicaziuns uffizialas urgentas.
- La Confederaziun u terzas varts incumbensadas dad ella na dastgan incassar naginas taxas da recepziun.
- En temps da pasch na maina la Confederaziun naginas atgnas staziuns da radio e televisiun.
Ils iniziants derivan ord las retschas da la PLD giuvna e la PPS giuvna. Il Cussegl federal ed il parlament refusan l'iniziativa No Billag: Il Cussegl naziunal cun 129:33 vuschs tar 32 abstenziuns, il Cussegl dals chantuns cun 41:2 vuschs tar 1 abstenziun.
Actualmain munta la taxa da radio e televisiun a 451 francs ad onn. A partir da l'onn 2019 sa reducescha questa taxa sin 365 francs ad onn.
L'onn 2016 è quai stà in retgav da 1,37 milliardas francs. La pli gronda part (1,24 milliardas francs) è ida a la SSR SRG. Dentant era 21 radios locals e 13 televisiuns regiunalas han survegnì daners ord questas taxas, numnadamain 61 milliuns francs.
Per ils adversaris è l’iniziativa in'attatga radicala al service public. In gea signifitgass la fin da la SSR SRG èn els persvadì. Er la ministra da medias Doris Leuthard na vesa tar in gea a l’iniziativa nagin’autra pussibilità che la liquidaziun reglada.
Ils aderents cuntradin. La SSR SRG possia surviver senza taxas da radio e televisiun. L’iniziativa n’haja betg da vegnir realisada strictamain – in novum en in cumbat da votaziun.
RTR rapportaziun dal di da votaziun, 12:00++
