Las generaziuns cun blers uffants vegnan plaunsieu en la vegliadetgna da renta, e la glieud viva ozendi pli ditg. Uschia vegn il dumber da pensiunistas e pensiunists a crescher pli spert ch'il dumber da las persunas che lavuran e pajan las contribuziuns a l'Assicuranza per vegls e survivents (AVS). Tenor la Confederaziun resulta uschia ina mancanza da daners da radund 18,5 milliardas francs aifer ils proxims 10 onns. Quest quint che na funcziuna betg pli, vul il Cussegl federal schliar cun auzar la vegliadetgna da pensiun da las dunnas da 64 sin 65 onns ed auzar la taglia sin plivalur. Quai duai finanziar las rentas per ils proxims 10 onns.
La refurma è tenor l'Uffizi federal d'assicuranzas socialas in project equilibrà. Quai vesa tant il Cussegl federal sco era il parlament uschia e l'han approvà. In comité da la sanestra cun exponents dals sindicats, da la partida socialdemocratica e da la partida verda vesa quai auter e cumbatta la refurma cun il referendum.
Cumpensaziun per 9 annadas da pensiunistas
Da las dunnas ch'èn pertutgadas il pli emprim sche la refurma va en vigur il 2024 (las annadas 1961 enfin 1969) survegnan ina cumpensaziun. Sche questas dunnas na van betg anticipadamain en pensiun, lura èsi previs da pajar a questas in supplement sin la renta da l'AVS – adattada a l'annada ed il nivel da paja. Sche ellas van pli baud en pensiun, lura na survegnani betg il supplement, però vegn lur renta betg reducida uschè ferm.
Vegliadetgna da renta flexibla
Sco ulteriur element vul il Cussegl federal introducir la vegliadetgna da renta flexibla tranter 63 e 70 onns. Era ina renta parziala duai esser pussaivla. E quai tant per l'AVS sco era per la cassa da pensiun. Tgi che lavura per exempel pli ditg che la vegliadetgna da referenza po pajar vinavant la contribuziun ed uschia meglierar sia renta. Quai duai gidar a stuppar rusnas en il provediment, però era gidar l'economia dad avair a disposiziun expertas ed experts tschertgads.
Dapli taglia sin plivalur
Quai na tanscha però anc betg per far ir si il quint. Per gliez vul il Cussegl federal auzar la taglia sin plivalur. En general duai la taglia sin plivalur crescher per 0,4 puncts procentuals. Tar las branschas da tariffa reducida duai quai dar 0,1 puncts procentuals dapli. Ensemen cun las ulteriuras mesiras quinta la Confederaziun da pudair finanziar 17,3 milliardas da la differenza da 18,5 milliardas francs. Tenor las calculaziuns da l'uffizi federal restan uschia anc 1,2 milliardas francs da finanziar. Quai duai vegnir cumpensà cun la proxima refurma ch'è gia instradada. Cun ina moziun ha il parlament gia dà l'incumbensa per la refurma per la perioda dal 2030 fin il 2040. Tema vegn lura ad esser in augment general da la vegliadetgna da pensiun sin 66 ni 67 onns.
La votaziun davart la refurma actuala ha lieu ils 25 da settember.
